|
7 sinf ximiya indd
Pdf ko'rish
|
| bet | 44/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022II BOB. 16-MAVZU.
Kimyoviy formula. Valentlik
O‘rganiladigan natijalar
• Kimyoviy formula
• Valentlik
• Indeks
Kimyoviy formula – birikma tarkibidagi elementlarni va
ularning nisbatlarini ko‘rsatish uchun ishlatiladigan kimyoviy
belgilar to‘plami. Kimyoviy formulalarni yozishning muayyan
usullari va qoidalari mavjud. Kimyoviy formulalarni yozishni bi-
lish uchun kimyoviy elementlar va ularning belgilarini yodlab
olish kerak. Siz yodlay olmaydigan belgilarni esa davriy jad-
valdan topishingiz mumkin.
Molekulalar hosil bo‘lishida atomlar tasodifi y emas, balki
maxsus kimyoviy bog‘lanishlar orqali ma’lum bir ketma-ketlik-
da bog‘lanadi. Har bir atom faqat ma’lum miqdordagi bunday
bog‘lanishlarni hosil qilishi mumkin. XIX asrda olimlar turli ele-
mentlarning atomlari boshqa atomlarni o‘zlariga biriktirish qo-
biliyatiga ega ekanini aniqladilar.
Valentlik – ma’lum bir element atomining boshqa element
atomlari aniq sonini biriktirib olish imkoniyati.
Tarixiy eslatma
Bu suvning
grafi k formulasi.
Formuladan kislorod atomining mole-
kuladagi ikkita vodorod atomiga bog‘-
langanini, vodorod atomlari esa bog‘lan-
maganini ko‘rish mumkin. Kis lorod atomi
ikkita bog‘ hosil qiladi. Shuning uchun kis-
lorodning valentligi ikki, vodorod atomlari
esa bittadan bog‘ langani uchun valentligi
bir deb belgilanadi. Demak, suv moleku-
lasi ikkita vodo rod (H) va bitta kislorod (O)
atomlaridan tashkil topgan.
Xuddi shu formulani
molekulyar holatda
yozamiz:
H
2
O
Vodorod kimyoviy belgisining pastki o‘ng
tomonida turgan 2 raqami
indeks deb at-
aladi va suv tarkibidagi vodorod atomlari
sonini ko‘rsatadi.
Vodorod atomi hech qachon bittadan or-
tiq boshqa element atomini biriktirib olmay-
di. Shuning uchun vodorodning valentligi
boshqa elementlar valentligini belgilashda
o‘lchov birligi sifatida qabul qilingan.
|
| |
