61
Masalan,
1 mol suv 6,02 • 10
23
H
2
O
molekulalari;
1 mol natriy 6,02 • 10
23
Na atomlari;
1 mol azot 6,02 • 10
23
N
2
molekulalari deganidir.
Italiyalik olim Amedeo Avogadro sharafi ga bu raqam
Avogadro doimiysi deb ataldi. N
A
= 6,02 ∙ 10
23
bilan belgila-
nadi.
Avogadro
doimiysi shunchalik kattaki, uni tasavvur qi-
lish qiyin. U yer yuzidagi barcha odamlarning boshidagi
soch tolalaridan ko‘pdir. Amedeo Avogadro
esa bu mi-
qdorni hisoblab chiqdi.
Moddaning mol bilan o‘lchanadigan miqdori – n harfi bi-
lan ko‘rsatiladi. Molekulalar sonini (N) bilish uchun quyidagi
formuladan foydalanish mumkin: N = n N
A
.
Molekulalar sonini bilib, moddaning miqdorini topish
mumkin: n = N/N
A
.
1 mol moddani o‘lchash uchun nima qilish kerak?
Moddaning nisbiy molekulyar og‘irligi qancha bo‘lsa, shuncha gramm olish kerak. 1 mol
moddaning massasi molyar massa deb ataladi. U M harfi bilan belgilanadi, quyidagi formu-
la bilan topiladi: М = m/n.
Modda massasi kg (kilogramm) yoki g (gramm)larda, modda miqdori mol da ifodalanadi.
Moddaning molyar massasi esa kg/mol yoki g/mol da ifodalanadi. Molyar massaning son
qiymatini hisoblaymiz: n = 1 mol bo‘lganda m = N
A
(6,02 · 10
23
) ta molekula massasiga teng
bo‘ladi.
Butun dunyo bo‘ylab kimyogarlar, kimyoni o‘rganayotgan talabalar va
kimyo ixlosmand-
lari tomonidan har yili
