|
7 sinf ximiya indd
Pdf ko'rish
|
| bet | 84/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022• Kimyoviy xossalari
• Yonish
• Оksidlar
Kislorod kimyoviy faol moddadir. U ko‘plab boshqa moddalar bilan reaksiyaga kirishish-
ga qodir, ammo bu reaksiyalarning aksariyati xona haroratidan yuqori haroratni talab qiladi.
Qizdirilganda kislorod metallmaslar va metallar bilan reaksiyaga kirishadi. Kislorod asosan
II valentlikni namoyon etadi.
Kislorod bilan birikmaning ko‘plab reaksiyalarining o‘ziga xos xususiyati katta miqdorda
issiqlik va yorug‘likning chiqishi hisoblanadi. Bunday jarayonlar yonish deb ataladi.
Yerda kislorod moddasi yo‘qolsa, nima bo‘ladi deb o‘ylaysiz?
Kislorodning metallar bilan o‘zaro ta’siri
Ishqoriy metallar bilan (litiydan tashqari) kislorod peroksidlar va oksidlar hosil qiladi.
4Li + O
2
→ 2Li
2
O
2K + O
2
→ K
2
O
2
2Ca + O
2
→ 2CaO
2Na + O
2
→ Na
2
O
2
2K + 2O
2
→ K
2
O4
Qolgan metallar bilan qizdirilganda
oksidlar hosil qiladi:
2Mg + O
2
→ 2MgO
2Cu + O
2
→ 2CuO
3 Fe + 2O
2
→ Fe
3
O
4
Kislorodning metallmaslar bilan o‘zaro ta’siri
Kislorod metallmaslar bilan (oltingugurt, grafi t, vodor-
od, fosfor va boshqalar) qiz dirilganda reaksiyaga kirishadi:
S + O
2
→ SO
2
C + O
2
→ CO
2
2H
2
+ O
2
→ H2O
4P + 5O
2
→ 2P
2
O
5
Kislorod O
2
ishtirokidagi deyarli barcha reaksiyalar
ekzotermik bo‘ladi. Istisno tariqasida azot bilan reaksiya
-1200°C dan yuqori haroratda yoki elektr razryadda bora-
di: N
2
+O
2
→ 2NO – Q
Temirning
yonishi
Fosforning
yonishi
Oltingugurtning
yonishi
|
| |
