|
7 sinf ximiya indd
Pdf ko'rish
|
| bet | 82/157 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 66,04 Mb. | | #150134 |
Bog'liq 7-sinf KIMYO 2022Laboratoriyalarda taxminan 15 MPa bosim
ostida po‘lat silindrlarda yetkazib beriladigan sanoat
kislorodi ishlatiladi. Uni ishlab chiqarishning eng muhim
laboratoriya usuli ishqorlarning suvli eritmalarini elektroliz
qilishdir.
Kam miqdordagi kislorodni bir necha usullardan
foydalanib laboratoriya sharoitida olinadi.
1. Kaliy permanganat KMnO
4
ni qizdirish.
Qizdirilganda kaliy permanganat KMnO
4
bir vaqtning
o‘zida gazsimon kislorod O
2
chiqishi bilan kaliy manganat
K
2
MnO
4
va marganes (IV) – oksidi MnO
2
ga parchalanadi:
2KMnO
4
→ K
2
MnO
4
+ MnO
2
+ O
2
↑
2. Kislorodni kaliy xlorat (bertole tuzi) KClO3 ning
katalitik parchalanishi orqali ham olish mumkin:
2KClO
3
→ 2KCl + 3O
2
↑ (katalizator sifatida MnO
2
ishtirok etadi).
3. Marganes (IV) – oksidini qizdirib MnO
2
:
4MnO
2
= 2Mn
2
O
3
+ O
2
↑ (700 °C).
3MnO
2
= 2Mn
3
O
4
+ O
2
↑ (1000 °C).
4. Bariy peroksiddan BaO
2
:
2BaO
2
= 2BaO + O
2
↑
5. Laboratoriya sharoitida vodorod peroksid H
2
O
2
ning katalitik parchalanishi orqali ham olinadi:
2Н
2
О
2
→ 2Н
2
О + О
2
↑
6. Nitratlarni parchalab olinadi:
2KNO
3
→ 2KNO
2
+ O
2
Kislorod hosil bo‘lganini tekshirishda cho‘g‘ langan
yog‘och cho‘p, yallig‘lanib turgan ko‘mir bo‘ lakchasi
probirka og‘ziga tutilganda alanga hosil bo‘lib yonishi
kislorod mavjudligidan dalolat bo‘ladi.
Asosiy tushunchalar:
Kimyoviy reaksiyalarning tezligini
o‘zgartiradigan moddalar kataliza-
torlar deyiladi. Katalizatorlar ishti-
rokida sodir bo‘ladigan kimyoviy
reaksiyalar katalitik reaksiyalar dey-
iladi.
Ko‘pchilik kimyoviy reaksiya-
lar
ga katalitik ta’sir ko‘rsatish
mumkin. Katalizatorlarning soni
juda ko‘p, ularning katalitik aktivligi
esa turli-tumandir. Bu aktivlik reak-
siya tezligining katalizator tufayli
o‘zgarishi bilan aniqlanadi.
Suvdan kislorod olish
|
| |
