102
IV BOB. 8-MAVZU.
Ozon va uning ishlatilishi
O‘rganiladigan natijalar
• Fizik xossalari
• Kimyoviy xossalari
• Ozon olish
• Ishlatilishi
Tarixiy eslatma
XVIII asr oxirida olim Martin Van Marum havo bo‘sh-
lig‘idan elektr energiyasini o‘tkazib, g‘ayrioddiy hidli gaz –
ozonni oldi. Olim hosil bo‘lgan gazni elektr
moddasi deb
taxmin qildi.
1840-yilda olim Kristian Fridrix Shenbeyn ozonning tuzili-
shi va xossalarini kashf etdi.
U hosil bo‘lgan gazni “ozon” (yunon tilidan “hidli”) deb
atagan. Kristian Fridrix Shenbeyn tajribada ozon
yodni kaliy
yodiddan siqib chiqarganining guvohi bo‘ldi.
Ozon olish
Ozon olishning bir necha usullari mavjud.
Elektr razryadi yordamida havodagi kisloroddan olish
mumkin:
3O
2
→2O
3
– 284 kJ
Sanoatda gaz ozonizatorlarida olinadi va
fraksiyali
distillash bilan ajratiladi.
Laboratoriyada ozon sovitilgan,
konsentrlangan
sulfat kislota va bariy peroksid o‘rtasidagi reaksiya
orqali olinadi:
3H
2
SO
4
+ 3BaO
2
= 3BaSO
4
+ O
3
+ 3H
2
O
