koʻrinishga ega ushbu hujjatlarni tayyorlay oladi. Shu tarzda,
kompyuterlar va printerlar sababli matn terish kasbi keraksiz
boʻlib qoldi.
Avtomobil ishlab chiqarish sohasi xodimlari
Sanoat inqilobidan oldin yigʻish liniyasining
konsepsiyasi aniq
edi: individual ishchilar sodda uskunalar yordamida butun
mahsulotning bir qismini qoʻlda yasash boʻyicha muayyan
mutaxassislik sohasiga masʼul boʻlgan.
5.02-rasm. (a) Yigʻish liniyasi ishchilaridan foydalanayotgan
holda avtomobil ishlab chiqarish. (b)
Robotlardan
foydalanadigan zamonaviy sanoat.
Avtomobilning turli qismlarini qurish yoki yigʻish, liniyaning
qaysi qismida ishlayotganingizga qarab, turli amaliy
koʻnikma va bilimlarni talab qilardi.
Har bir mutaxassis ishchi
oʻzining muayyan sohasi boʻyicha oʻqigan boʻlishi kerak edi.
Yig’ish liniyasida esa, yuqori standartga qaramasdan, ular
bajaradigan yagona narsa shu boʻlardi.
Qoʻlda yozish tez orada oʻtmishga aylanishi mumkinligi
ehtimolini muhokama qiling.
Sizningcha, yaqin kelajakda yana qanday turdagi ishlar
keraksiz boʻlib qolish xavfi ostida boʻlishi mumkin?
5.01-QO’SHIMCHA MASHGʻULOT
a
b
Azamat boʻyoq sepish boʻyicha oʻqigandi va aynan
shu ishga ixtisoslashgandi.
Bu yuqori malaka talab
qiladigan, biroq zararli ish bo’lib har kuni foydalaniladigan
boʻyoqlardagi kimyoviy toksinlar uzoq muddatda
uning sogʻligʻiga halokatli taʼsir qilishi mumkin edi.
Uning tajribasi, yigʻish liniyasidagi keyingi avtomobilni
boʻyashga
kirishishdan oldin, ish qoniqarli darajada
bajarilganini bilishga yordam berardi. Baʼzida natija
u qadar yaxshi boʻlmasa, qaytadan boʻyashiga toʻgʻri
kelardi.
Kompaniya bo’yovchi robotlarni joriy qilganda,
u pensiyaga chiqishga majbur boʻldi (5.02-rasm).
Kompaniya
robotlardan juda mamnun, chunki ular
vaqtni har safar juda toʻgʻri belgilaydi. Bu tugallangan
avtomobil imkon qadar darajada mukammal ekanini
anglatadi. Shuningdek, robotlar avtomatlashtirilgani
sababli narxlar ham pastroq boʻladi, bu kamroq odam
ishga qabul qilinishini bildiradi. Avtomobil korpusining
sifati juda yuqori va narxi esa arzonroq boʻlgani
sababli
savdo hajmi oshadi.
Lekin Azamatdagi amaliy koʻnikmalarga ega kishilar
boshqa qolmadi. Tez orada odamzot ishni faqat koʻrish
qobiliyati va qoʻl mehnati bilangina bajarishi mumkinligini
eslaydigan hech kimsa qolmaydi. Mashinalar odamlarning
vazifalarini ortiq toʻgʻri bajara olmasa, nima boʻladi?
Koʻnikmalarning bu tarzda yoʻqolishi
