Lentasimon chuvalchanglarning tipik vakili odam ichagida yasovchi




Download 4,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/100
Sana13.05.2024
Hajmi4,99 Mb.
#228396
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100
Bog'liq
zoologiya

Lentasimon chuvalchanglarning tipik vakili odam ichagida yasovchi 
qoramol gijjasi 
Taeniarhynchus saginatus
dir. Gijjaning tanasi oq rangli 
lentasimon bo‘lib, uzunligi 10-12 metrgacha etishi mumkin. Gijjaning boshchasi 
(skoleksi) sharsimon bo‘lib, diametri 1,5-2mm ga ega bo‘ladi va unda 4 ta 
so‘rg‘ichlar joylashgan.
Bo‘yincha o‘sish zonasidir. Bo‘yincha qisqa bo‘ladi va undan birin ketin 
yosh bo‘g‘im (proglatida) lar hosil bo‘lib turadi. Bu jarayon strobilatsiya deb 
ataladi. Uning hisobiga tana o‘sadi. Gijjaning tanasida proglatidlar soni o‘n ming 
tagacha etishi mumkin. 
Proglatidlarning katta – kichikligi va tuzilishi bir xil emas. Skoleksdan 
uzoqlashgan sari bo‘g‘inlar eniga kattalashadi. Etilgan bo‘g‘inlarning eni 5-7 mm, 
bo‘yi 16-30 mm keladi.
Qoramol gijjasi tuzilish jihatidan boshqa gijjalardan farq qilib turadi.
1.
Boshqa gijjalarga nisbatan bo‘g‘imlarining soni ko‘p va strobilasi uzun.
2.
Cho‘chqa gijjasi, exinokokk va multiceps skoleksi 4 ta so‘rg‘ichdan tashqari 
ilmoqchalar bilan qurollangan: qoramol gijjasida esa ilmoqchalar bo‘lmaydi, 
shuning uchun ham u qurollanmagan gijja deb ham yuritiladi.
3.
Etilgan bo‘g‘imlardagi bachadon shoxlari bilan ham farq qiladi. Misol uchun 
qoramol gijjasining etishgan bo‘g‘imida bachadon shoxlari 17-35 juft bo‘lsa, 
cho‘chqa gijjasida 7-15 ta bo‘ladi.


31 
Qoramol gijjasining teri muskul xaltasining tuzilishi jigar qurtinikiga 
o‘xshaydi. Biroq, kutikulasi yupqalashadi.
Harakati sust, najas bilan uzilib chiqqan bo‘g‘inlar o‘rmalab harakat 
qilishlari mumkin.
Nerv sistemasi. Chuqur parazitizmga o‘tganligi tufayli nerv sistemasi va 
sezgi organlari ancha sust taraqqiy etgan. Markaziy nerv sistemasi bir juft bosh 
nerv tugun va ulardan chiqqan nerv tolalaridan iborat. Yon nerv tolalari yaxshi 
rivojlangan. Ko‘z va boshqa sezgi organlari rivojlanmagan.
Ovqat hazm qilish sistemasi. To‘liq parazitizmga moslashganligi munosabati 
bilan ovqat hazm organlari regressga uchragan.Xo‘jayin ichagidagi ovqatni butun 
tanasi yordamida shimib oladi.
Nafas olishi. Ushbu jarayon kislorodsiz muhitda yashaganligi uchun, 
organizmda kechadigan bijg‘ish reaksiyalari natijasida ajratiladigan kislorod 
hisobiga kechadi.
Jinsiy sistemasi. Yosh – yangi hosil bo‘lgan bo‘g‘inlarda hech qanday jinsiy 
organlar bo‘lmaydi.Proglatidlarda o‘sish bilan bir vaqtda rivojlanish ham boradi. 
Strobilaning o‘rtalaridagi proglatidlarda to‘la etishgan jinsiy organlar mavjud 
bo‘ladi. SHuning uchun ham ular germafrodit bo‘g‘inlar deb ataladi. Har bir 
bo‘g‘inda o‘zining jinsiy sistemasi bo‘ladi. Erkaklik jinsiy sistemasiga urug‘don, 
urug‘ yo‘llari va kopulyativ organ-sirrus kiradi. Pufakchasimon urug‘donlarning 
soni 1000 dan ziyod bo‘lib, butun bo‘g‘im bo‘ylab taqalgan va parenximada 
joylashgan.
Urg‘ochilik jinsiy sistemasiga bachadon, tuxumdonlar, sariqdonlar har hil 
jinsiy kanallar, ootip, qin va Melis tanachalari kiradi.

Download 4,99 Mb.
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   100




Download 4,99 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Lentasimon chuvalchanglarning tipik vakili odam ichagida yasovchi

Download 4,99 Mb.
Pdf ko'rish