103
Bu sxemada HU har doim hisoblash jarayonini boshqarib boradi va
rostlagich (R) boshqarish obektiga (BO) rostlash ta’sirini o’tkazadi.
5.8-rasm. Тaqqoslash funksiyasi bajaruvchi xisoblash
uskunasining sxemasi
Hisoblash uskunalari teskari aloqada, ya’ni koorektirovka zvenosida xam
ishlaydi (5.9-rasm).
5.9.-rasm. Тeskari aloqa funksiyali bajaruvchi xisoblash uskunasining sxemasi.
Asosiy xisoblash uskunalari quyidagilar xisoblanadi:
-qo’shish
va ayirish uskunalari, -ko’paytirish va bo’lish uskunalari. Bu uskunalarda
asosiy qism hal qiluvchi kuchaytirgich hisoblanadi.5.10-rasmda hal qiluvchi
kuchaytirgichlarning sxemalari keltirilgan.
5.10 –rasm. Kirish signalini integrallovchi (a) va differensiallovchi (b)
kuchaytirgich
sxemalari
104
Kuchaytirish kaskadi sxemada uch burchak shaklida belgilanadi va kirish
signali x rezistor R yoki kondensator S orqali uzatiladi,
manfiy teskari aloqa
chiqish signalidan kirish signaliga R yoki S orqali uzatiladi. Masalan, ko’paytirish
yoki bo’lish rejimi: (5.10,b-rasm)
Kirish signali bu yerda kuchlanish formasida (Vkir) beriladi va hisoblash
natijasi ham kuchlanish formasida olinadi.(V
chiq
): R
1
va R
o
rezistorlar orqali
deyarli bir xil tok o’tadi:I
R
=I
Ro
chunki kuchaytirgichning
kirish signali I
c
=0.
0
1
R
U
U
R
U
U
I
кир
с
с
кир
−
=
−
=
(5.8)
Bu yerda:
c
U -kuchaytirgichning kirish kuchlanishi:
к
U
U
чик
с
=
, k-kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsiyent:
Umuman
чик
U
. 100 V oshmaydi, kuchaytirish koeffitsiyenti esa bir necha 10000
dan ya’ni
кир
xbr
U
R
R
U
*
1
0
−
=
(5.9)
R
0
>R
1
-kupaytiri
R
0
1
-bulish
R
0
va R
1
lar tanlash orqali bulish orqali xam bajariladi.
