31
2.3-rasm. Potensiometrik datchiklar va ularning tavsifnomalari.
Potensiometrik datchikning statik tavsifnomasini
chiziqlikga yaqinlashtirish
maqsadida unga muvofiq ish rejimini (2.3.-rasm, b, g) topshirishadi yoki reostatni
o’rash usulini o’zgartiradi.
Agar chiqish tok yoki kuchlanish belgisi xarakat yo’nalishiga
muvofiqligi
kerak bo’lsa, unda o’rta nuqtali potensiometrdan foydalanishadi (2.3.-rasm, v).
Uning tavsifnomasi rasmda keltirilgan. (2.3.- rasm, g)
Burchak xarakatlarini nazorat qilish uchun halqasimon potensiometrik
datchiklar qo’llanadi (2.3.-rasm, d). Kontaktsiz datchiklar
sifatida suyuqlik
potensiometrik datchiklar qo’llanadi (2.3.-rasm, e).
Potensiometrik datchikning tavsifnomalari va sezgirligi analitik usulda
hisoblanadi. Ko’rsatilgan sxema uchun quyidagi tenglamani tuzsa bo’ladi.
Rx
X
Ix
Ra
------ = ---- -: ----- = --------
(2.4)
R
l Ia
Rx
I= Ix+Ia. Uct=I(R-Rx)+IaRa. (2.5)
Potensiometrik datchiklar yuqori darajadagi
aniqlik va tavsifnomalari
o’zgarmas, sodda, kichik gabaritlari va arzonligi bilan ajralib turadi. Bundan
32
tashqari, ulardan foydalanilayotganda qo’shimcha kuchaytirigichlarni
ishlatishni
xojati yo’q, chunki ularning chiqish quvvati ikkilamchi asboblar uchun yetarli.
Lekin xarakatlanuvchi kontaktning mavjudligi ularning puxtaligini pasaytiradi.
