4.2.7-rasm.Makkajo`xorini laboratoriyadagi o`lchovlari
O`simliklarni (rivojlanish davrlarida) fenologik kuzatishlar olib borildi. Bunda makkajo`xori o`simligini bo`yi, barglar soni va boshqa ko`rsatkichlari, mosh ekinining novda, dukkaklar soni, dukkak uzunligi va ulardagi donlar soni hisobga olindi. Buning uchun har bir variantda 50-ta o`simlik belgilab qo`yiladi.Keyingi o`lchovlar ham shu belgilangan maydonlardagi o`simliklarda bajariladi.
Don va ko`k massa uchun aralash yetishtirilgan makkajo`xori, mosh ekinlarining hosili barcha variant va qaytariqlarda har bo`linmaning hisobga olinadigan 4 ta qatoridagi o`simliklar bo`yicha aniqlandi.
Vegetatsiya davrining oxirida hosil to`la hisoblash maydonchasidan olingan o`simlik namunalarida hosil strukturasi (so`ta va dukkaklar soni, har so`ta va dukkakdagi donlar soni aniqlanadi va 1000 dona urug`ning vazni) kabi ko`rsatkichlarni hisoblash yo`li bilan aniqlandi.
Dukkaklilar va makkajo`xorini don hamda poya hosillarining sifat ko`rsatkichlari aniqlandi. Barcha variantlar va qaytariqlarda donning namligi, uning tarkibidagi oqsil, yog`, kletchatka, uglevod, kraxmal miqdorlari, poyasining esa ozuqabopligi aniqlandi.
Aralashtirib ekishda mosh va makkajo`xorining mahsuldorligi
Makkajo`xori va dukkakli don ekinlar quruq modda to`plashi dinamikasini o`rganish maqsadida ekinlarni barcha rivojlanish davrlarida to`rt takrorlanishning barcha variantlaridan o`simlik namunalari 1m2 yuzadan olindi (o`simlikning o`rtacha rivojlangan qismi tanlandi). O`sish davrlarida olingan o`simlik a`zolarga ajratilib (barg, poya, ro`vak, so`ta, don, so`ta qobig`i, ildiz, dukkak) termostatda 65-700C da 24 soat mobaynida quritildi va tarozida tortildi. Shu ma`lumotlar asosida 1ga maydondagi o`simliklarning quruq modda to`plashi hisoblab topildi(4.3.1-jadval).
Mosh va makkajo`xorini aralash yetishtirishda don va poya hosili
jadval
№
|
Ekin turi
|
Don hosili s/ga
|
Poya hosili s/ga
|
1
|
Мosh
|
19,5
|
150-200
|
2
|
Мakkajo`xori
|
60-70
|
500-700
|
Quritilgan o`simlik namunalari tarkibida umumiy NPK miqdorlari Ginzburg, Sheglova va Vulfius usulida aniqlandi.Don va poya hosili barcha variantlar va qaytariqlarda 4-5 m2 maydonchada aniqlandi. Ushbu makkajo`xori o`simlik namunalarida bir so`ta uzunligi va so`tadagi don miqdori (soni va massasi), moshda esa dukkak uzunligi, dukkakdagi donlar soni(soni va massasi) hisoblandi.
Barcha variant va takrorlanishlarda ekinlar asosiy fazalarga kirgan kunlari yozib qo`yildi hamda variantlar va ekinlar bo`ylab vegetatsiya davomiyligi aniqlandi. Bu ikkala ekinni ham donva poya hosili sifatini aniqlandi. Makkajo`xorini barcha variantlarda donning namligi, uning tarkibidagi oqsil, yog`, kletchatka, kraxmal va kul miqdorlari, poyasining esa ozuqabopligi, moshda oqsil,moy,kletchatka, kraxmal aniqlandi(4.3.2-jadval).
|
