| Yorituvchi qism. Buyum stolchasining tagida ko’zgu, kondensor va diafragma o’rnatilgan. Ko’zgu doira shaklda va ikki tomonlama, ya’ni bir tomoni tekis, ikkinchi tomoni botiq yuzadan iborat. Botiq yuza yorug’lik manbaidan tushadigan yorug’likni to’plab buyumga uzatsa, tekis yuzali tomoni yorug’likni bir tekis tarqatadi. Shunga binoan buyumni quruq obyektivlarda ko’rishda ko’zguning botiq tomonidan foydalanilsa, immersion obyektiv ishlatilganda ko’zguning tekis yuzali tomoni bilan yorug’lik olinadi. Ko’zgu shtativning pastki qismiga maxsus joyda erkin harakatchan qilib joylashtiriladi va uni yorug’lik manbaiga qaratib aylantirish mumkin.
Kondensor umumiy bitta halqaga o’rnashtirilgan ikkita linzadan iborat. Kondensor buyum stolchasi tagida harakatchan qilib joylashtirilgan. Uni harakatga keltirish uchun maxsus vint bilan ta’minlangan. Kondensorning vazifasi ko’zgudan kelgan yorug’lik nurlarini markazlashtirib buyumga o’tkazadi. Ushbu yorug’likni ba’zan yoyish yoki markazlashtirish lozim bo’lsa, kondensorni vint yordamida yuqoriga yoki pastga o’tkazish mumkin.
Diafragma kondensor halqasining ostiga o’rnatilgan bo’ladi. MBR-1 yoki MBI-1 (shuningdek MBI-2, MBI-3) mikroskoplarida «iris» markali diafragmalar o’rnatiladi. Bunday diafragma bir-birining ustiga aylanma qilib, o’rtada teshikcha qoldirilib joylashtirilgan metall plastinkachalardan iborat. Ushbu plastinkachalar bitta umumiy dastak (richag)ka birlashtiriladi. Dastakni harakatga keltirish orqali plastinkalar o’rtasidagi yorug’lik o’tkazuvchi teshikchani kichraytirish yoki kattalashtirish mumkin bo’ladi. Diafragma teshigi kichraytirilsa yorug’lik buyumning ma’lum bir qismiga tushadi, aksincha kattalashtirilsa, buyumning barcha qismi bir tekis yoritiladi.
|
