Andijon davlat universiteti falsafa kafedrasi dinshunoslik




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/132
Sana17.01.2024
Hajmi1,47 Mb.
#139490
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   132
Bog'liq
Dinshunoslik majmua 2023-2024-o\'quv yili pdf

 
3. Islom dini ta’limoti 
Islomning asosiy manbasi bo‘lmish Qur’oni karim VII asrda nozil bo‘lgan 
bo‘lsa-da, bu din ta’limotiga ko‘ra, u yer yuzida insoniyat paydo bo‘libdiki, butun 
bashariyatga nozil qilingan hisoblanadi. Muhammad (a.s.) avvalgi payg‘ambarlar 
ishini davom ettirgan, ular dinini qayta tiklagan, qiyomat oldidan yuborilgan oxirgi 
payg‘ambar – Nabiy va Rasul deb tan olinadi. 
Nabiy – arab tilidan tarjimasi «xabarchi», «xabar yetkazuvchi» ma’nolarini 
beradi. Payg‘ambarlar orasida ularga Alloh tomonidan alohida kitob va shariat nozil 
qilinmagan va avvalgi payg‘ambarning kitob va shariatini insonlarga o‘rgatib, 
targ‘ib qilganlari nabiylar deb ataladi (Ismoil, Is'hoq, Ya’qub, Zakariyo kabi). 
Rasul – arab tilida elchi ma’nosini anglatadi. Alloh tomonidan alohida kitob 
va shariat berilgan payg‘ambarlar rasullar darajasiga erishgan hisoblanadi. Masalan, 
Ibrohim, Muso, Iso kabilar. Ibrohimga yuzta sahifa, Musoga Tavrot va Isoga Injil 
nomli kitoblar nozil qilingan bo‘lib, shu bilan birga o‘zlariga xos shariat ham 
berilgan. Muhammad (a.s.) ham kitob va shariat berilgan payg‘ambarlardan bo‘lib, 
unga Qur’oni karim nozil qilingan va unda maxsus shariat berilgan. 
Musulmon bo‘lishning asosiy sharti imon keltirish hisoblanadi. «Imon» 
so‘zining lug‘aviy ma’nosi «ishonmoq», «tasdiqlamoq bo‘lib», istilohda esa «La 
ilaha illallohu Muhammadun rasululloh» («Allohdan o‘zga iloh yo‘q va Muhammad 
uning payg‘ambari») kalimasini til bilan aytib, dil bilan tasdiqlash demakdir. 
Imonning yetti sharti bor. Ular:
1. 
Allohning borligi va birligiga imon keltirish, ya’ni Allohning Qur’oni 
karimda va Muhammad (a.s.) hadislarida bayon qilingan barcha ismlari va 
sifatlariga imon keltirish;
2. 
Farishtalar – Allohning nurdan yaratgan, uning buyruqlarini so‘zsiz 
bajaruvchi, uning amridan tashqari chiqmaydigan xos bandalari deb ishonish;


88 
3. 
Ilohiy kitoblarga imon keltirish: Alloh taolo Muhammad (a.s.)ga 
Qur’onni yuborganidek, boshqa payg‘ambarlarga ham kitoblar yuborgan. Ulardan 
bizga ma’lum bo‘lganlari: Ibrohim (a.s.) «Sahifalari», Muso payg‘ambarga berilgan 
«Tavrot», Dovud payg‘ambarga berilgan «Zabur» va Iso payg‘ambarga berilgan 
«Injil» kitoblaridir; 
4. 
Payg‘ambarlar – Alloh taolo tomonidan insonlarga to‘g‘ri yo‘lni 
ko‘rsatish uchun yuborgan elchilari, deb imon keltirish. Barcha payg‘ambarlar bir-
birlarining ishlarini davom ettirgan bir zanjirning bo‘g‘inlari hisoblanadilar. 
Qur’onda 25 payg‘ambarning nomlari zikr etilgan. Hadislarda payg‘ambarlarning 
umumiy soni 124 ming ekani bayon qilingan;
5. 
Oxirat kuniga ishonish: dunyoning ibtidosi bo‘lgani kabi uning intihosi 
ham bor, bu dunyo – insonlar uchun sinov maydoni, bu dunyoda qilingan savob 
ishlar uchun mukofot, gunoh ishlar uchun jazo beriladigan oxirat hayoti mavjud deb 
ishonish; 
6. 
Taqdirga – insonga yetadigan yaxshilik va yomonlik Allohdan deb 
e’tiqod qilish; 
7. 
O‘lgandan keyin qayta tirilishga ishonish. Islom ta’limotiga ko‘ra, 
qiyomat kuni bo‘lganda barcha insonlar qabrlaridan turadilar va mahshargoh 
maydoniga yig‘iladilar. U yerda barcha odamlar dunyodagi amallariga qarab 
mukofot (jannat) yoki jazo (do‘zax)ga mahkum etiladilar. 
Islom dinining besh asosiy rukni bor: 1. Imon, ya’ni shahodat (arabcha–
guvohlik berish); 2. Namoz o‘qish; 3. Zakot (arabcha – poklash, o‘sish, ortib borish); 
4. Ro‘za tutish; 5. Haj – qodir bo‘lgan kishi uchun umrida bir marta Makka 
shahridagi Ka’bani ziyorat qilish va ushbu ibodat o‘z ichiga oladigan arkonlarni ado 
etish. 

Download 1,47 Mb.
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   132




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Andijon davlat universiteti falsafa kafedrasi dinshunoslik

Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish