84
Atrof-muhit holati to‘g‘risida milliy ma’ruza: O‘zbekiston
yoshdagi bolalar gelmintoz profilaktikasi bo‘yicha maxsus preparatlar bilan bepul ta’minlanadi;
b) 2022 yil 1 iyuldan boshlab – homilador va bola emizuvchi ayollar hamda 3–15 yoshdagi bolalar
yod
preparati bilan; 35 yoshgacha tug‘ish yoshidagi ayollar temir va foliy kislotasi preparati bilan
bepul ta’minlanadi; v) 2021-yil 1-apreldan boshlab birinchi nav bug‘doy uni bilan bir qatorda
oliy nav bug‘doy uni mikronutriyentlar bilan boyitilgan taqdirda respublika hududida realizatsiya
qilishga ruxsat etiladi.
Qonunchilik bilan bir qatorda oziq-ovqat xavfsizligi masalalari davlat siyosatining asosiy
yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, keyingi yillarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining oziq-
ovqat xavfsizligi, oziq-ovqat mahsulotlarini markalash va sog‘lom ovqatlanishga oid qaror va
farmonlarining qabul qilinishiga olib keldi. Shuningdek, O‘zbekiston
Respublikasi qishloq
xo‘jaligini rivojlantirishning 2020–2030-yillarga mo‘jlallangan strategiyasi tasdiqlandi va
2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi qabul qilindi.
(Prezident qarori, 2019-yil; Prezident farmoni, 2019-yil; Prezident farmoni, 2022-yil) asosiy
e’tibor sog‘lom va to‘yimli oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish va iste’mol qilishni ilgari
surish, shuningdek, agrar sektorda o‘sishni rag‘batlantirishga qaratilgan.
Ta’kidlash joizki, so‘nggi yillarda aholining reproduktiv salomatligini mustahkamlash, ona va
bola salomatligini muhofaza qilishga qaratilgan qator maqsadli davlat dasturlari amalga oshirildi.
Jumladan, irsiy va tug‘ma kasalliklarga chalingan bolalar tug‘ilishining oldini olish maqsadida
respublika va hududiy skrining markazlari tashkil etildi. 2019–2021-yillarda respublika aholisiga
endokrinologiya yordami ko‘rsatishni takomillashtirish bo‘yicha milliy dasturi
doirasida bemorlarga
kasalliklarni diagnostika qilish va davolashning yangi standartlari tasdiqlandi. 75 mingga yaqin
bemor davlat budjeti hisobidan 40 mlrd. so‘mdan ortiq summaga 100 foiz bepul insulin bilan
ta’minlandi; 14 ta hududiy endokrinologiya muassasasining qariyb 200 mlrd. so‘mlik moddiy-
texnik bazasi mustahkamlandi, ular 3,3 mln. AQSH dollariga teng zamonaviy asbob-uskunalar
bilan jihozlandi. Shunga qaramay, mamlakat miqyosida yagona yaxlit tizim sifatida endokrinologik
xizmatni yaratish tadbirlari, yod tanqisligi bilan bog‘liq kasalliklarning oldini olish, qandli diabet
va uning oqibatlarini oldini olish, qandli diabet bilan kasallangan
bemorlarni zamonaviy klinik
tekshirish tizimini (onlayn reyestr) joriy etish orqali har bir bemorni nazoratga olish bilan bog‘liq
tibbiy-ijtimoiy chora-tadbirlar samaradorligini tahlil qilish ishlari olib borilmoqda.
Yuqumli kasalliklarga qarshi emlash bolalar va o‘smirlar salomatligini muhofaza qilish bo‘yicha
davlat kompleks dasturining bir qismidir. Shuning uchun u majburiy va bepuldir. Har yili bolalar
va o‘smirlarning 95–99 foizi GAVI dasturi doirasida davlat hisobidan, shuningdek, YuNICEF
va JSSTning texnik va moliyaviy yordami bilan emlanadi. Qishloq vrachlik punktlari, shahar va
qishloq oilaviy poliklinikalarini tashkil etish orqali birlamchi tibbiy-sanitariya yordami ko‘rsatish
tizimini yaratish, ushbu yordamni aholiga yanada qulayroq qilish imkonini berdi.
O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash tizimi, jismoniy tarbiya va sportni 2025-yilgacha
rivojlantirish hamda yuqumli bo‘lmagan kasalliklarning oldini olish, sog‘lom turmush tarzini
qo‘llab-quvvatlash va aholining jismoniy faolligini oshirish bo‘yicha 2022-yilgacha bo‘lgan
konsepsiyalar, shuningdek, sog‘lom turmush tarzi va ommaviy sportni yanada rivojlantirish
choralari tasdiqlandi va amalga oshirilmoqda. Salomatlik uchun xavf omillari bo‘yicha
ikkita
tadqiqot natijalari aholining jismoniy faolligi va ovqatlanish me’yorlariga rioya qilmasligini
ko‘rsatadi. Bundan tashqari, aholi tomonidan tuz, shakar va yog‘ miqdori yuqori bo‘lgan oziq-
ovqat va shirinliklarni ortiqcha iste’mol qilish, shuningdek, vitaminlar va minerallarni yetarli
