195
18.6-rasm. KES-20Sh tipidagi don tozalash-quritish majmuasining printsipial-
elektr sxemasi.
Don massasini miqdori va ifloslanish darajasiga qarab SA1 va SA2
qayta
qo‘shgichlar holati mos ravishda o‘rnatilib, ular orqali qurilmaning ish rejimlari
yetti xil variantda berilishi mumkin. SA1 qayta qo‘shgichni 3 holatga
o‘zgartirishda
birlamchi, havo-to‘siqli va trierli tozalash mashinalarini barchasi
hamda SA2 qayta qo‘shgichni qo‘shish (1 yoki 2 holatlar) orqali esa birinchi yoki
196
ikkinchi liniya mashinalarini alohida ishlashini ta’minlash mumkin. Agar SA1
qayta qo‘shgich 1 holatda turgan bo‘lsa, u holda
mashinalarning ishlashi
yuqorida ko‘rsatilgan uch xil variantda (trierli bloklarsiz) ishlashi mumkin. Agar
SA1 qayta qo‘shgich 2 holatga qo‘yilsa, u holda ularga qo‘shimcha birlamchi
tozalash mashinasi ham ishlaydi.
Mashinani ishga tushirish va to‘xtatish vaqtida donni tiqilib qolishini oldini
olish maqsadida mashinalar elektr yuritmalarini ishga
tushirish ketma-ketligi
donni harakatlanishiga qarama-qarshi ravishda bo‘ladi va ularni to‘xtatish ketma-
ketligi esa don oqimiga mos keladi. Bunga misol sifatida asosiy variant asosida
barcha mashinalarni ishga tushirish sxemasini ko‘rib chiqish mumkin.
Avvaliga
QF1...QF5 avtomatlar qo‘shiladi, SA1 qayta qo‘shgich 3 holatga va SA2 qayta
qo‘shgich esa 2 holatga o‘rnatiladi hamda SB19 knopka (tugmacha)
orqali
mashinani ishga tushishi haqida ogohlantiruvchi signal HA ga uzatiladi.
Keyinchalik esa SB2 knopkasi orqali markazlashgan aspiratsion tizimni (3) M1
(14 kVt) elektr yuritmasi va SB4 va SB6 knopkalari esa har birining quvvati 2,2
kVt bo‘lgan M1 va M2 elektr yuritmalarini ishga tushiradi. Uzatish
transporterlari (2) va xavo-to‘siqli mashinalari (4) mos ravishda M4 va M5 (1,5
kVt) hamda M6 va M7 (1,1 kVt) elektr yuritmalari orqali ishlaydi.
Ularni
KM4...KM7 magnitli ishga tushirgichlar zanjiridagi KM2:2 va KM3:2 blok-
kontaktlarni yopilgandan so‘ng SB8, SB12 va SB10 va SB14 knopkalari orqali
ishga tushiriladi. Faqatgina shundan so‘nggina KM6:2 yoki KM7:2 blok-
kontaktlari orqali SB16 knopkasi (tugmacha) yordamida noriya qurilmasining (7)
elektr M8 (3 kVt)
yuritmasini, M9 (1,1 kVt) birlamchi tozalash mashinasini (6)
va M10 (1,5 kVt) chiqindilar transporterini (19) hamda SB18 knopkasi orqali esa
M11 (4 kVt) yuk noriyasini (5) elektr yuritmasini ishga tushirish mumkin. A3N1
va A3N2 noriya to‘siqlarini avtomatlari KM11:2 blok kontaktlari orqali ochiladi.
Mashinalarni to‘xtatish SB17...SB1 “STOP” tugmachalarini teskari ketma-
ketlikda bosish orqali amalga oshiriladi.
197
Agar bunkerlarni (18, 20, 21, 22) to‘lib-toshib ketadigan bo‘lsa,
u holda
SL1...SL4 sath datchiklarining kontaktlari qayta qo‘shiladi va NA tovush signali
qo‘shiladi, natijada mos ravishda HL11...HL14 signal lampalari o‘chadi.
