183
17.9- rasm. Linterlash tsexi va 5-LP rusumli arrali linter mashinasining
umumiy ko‘rinishi.
Motorni ishga tushiruvchi knopka bosilganda ishchi kamera yuqoriga qaram
harakatga keladi va qo‘lachok chegaraviy uzgichlarning birini bosadi. Natijada
elektr
motori zanjiri uzilib, ishchi kamera yuqori chegaraviy xolatda to‘xtaydi.
Yana shu knopka bosilganda, motor teskari tomonga yunaladi va ishchi kamerani
pastki tomonga qaram harakatlantiradi. Qo‘lachok endi ikkinchi pastki chegaraviy
uzgichni bosadi va ishchi kamera pastki chegaraviy xolatda to‘xtaydi. Agarda
knopkani uzoq vaqt davomida bosib turilsa, ishchi kamera tsikl bo‘yicha goh
yuqoriga, goh pastga harakat qilaveradi.
17.10-rasmda 5LP rusumli linter mashinasi elektr
yuritmasining printsipial
sxemasi keltirilgan.
Linter uchta motor yordamida ishga tushi- riladi. Motor Ml (rusumi 4A 200
MVUz, r=18,5 kVt, p=16,17s"')-arrali tsilindr uchun, motor M2 (rusumi 4A 16056
184
Uz, r=11 kVt, p= 16,25 s
1
)- agdargich (voroshitel) uchun va motor MZ (rusumi 4A
10V6 Uz, r=1,1 kVt)- ishchi kamera uchun.
Buning uchun almashlab-ulagich AU qo‘l «K»-holatiga o‘tkaziladi. Bunda
AU ning 1,3,5 kontaktlari ulanadi va xoxlagan ishga tushirish va to‘xtatish
knopkasi KN1, KN2, KNZ ni bosib, Ml, M2, MZ motorlarini aloxida boshqarish
mumkin.
Linter avtomatik rejimda ishlaganda almashlab ulagich AU avtomatik rejim
«A» holatiga o‘tkaziladi. Bunda AU ning 2,4,6, kontaktlari ulanadi.
Ishga tushurish knopkasi KN2 bosilganda kontaktor K1 va rele K2
tok oladi
va arrali tsilindr motori Ml va K4 relesi tarmoqqa ulanadi. Bu paytda ishchi
kamera ko‘tarilgan xolatda bo‘ladi. Endi Kn4 knopkasi qisqa vaqt davomida
bosilganda ishga tushirish kontaktori K7 tok oladi va ishchi kamera motori MZ ni
tarmoqqa ulaydi va kamera pastga ishchi xolatga tushadi. Kamera ishchi holatida
uzgich VK6 ni bosadi. VK6 ning ochiq kontakti ulanib ishga tushirgich kontaktori
Kb tok oladi va uz kontaktlari bilan chigit agdargich motori M2
ni tarmoqqa
ulaydi. Shu bilan mashinani ishga tushirish jarayoni tugallanadi.
Avariyaviy xolatlarda KNA-avariyaviy knopka bosiladi. Bunda K1 kontaktori
va K2 relesi tok yo‘qotadi, dinamik tormozlash kontaktori KZ va uning kontakti
orqali vaqt relesi K5 tok oladi. Natijada arrali tsilindrning motori Ml o‘zgaruvchan
tok tarmogidan o‘zilib, o‘zgarmas tok tarmogiga ulanadi va dinamik usulda
tormozlanib tez to‘xtaydi.
1-2 s o‘tgandan so‘ng vaqt relesi K5 ishlab, uz
kontakti bilan tormozlash
kontaktori KZ, rele K4 zanjirini uzadi, KU2 tok yo‘qotadi va sxema o‘zining
dastlabki holatiga qaytadi.
Mashinada xavfsizlik blokirovkasi VK1-VK5 uzgichlari orqali amalga oshiriladi.
Sxemada elektr yuritmani qo‘lda va avtomatik tarzda boshqarish rejimlari ko‘zda
tutilgan. Qo‘lda boshqarish rejimi linterni ta’mirlash, sozlash paytlarida
qo‘llaniladi.
