175
Funktsional sxema blokining asosiy elementlari
funktsiya sxemalarining
blokidan (blok pitaniya), ikta chiqish cho‘lg‘amlariga ega bo‘lgan pasaytiruvchi
transformatorlardan T1 tashkil topgan bo‘ladi (17.3 va 17.4 –rasmlar).
17.3-rasm Paxtani uzatish rostlagichini ta’minot bloki
176
17.4-rasm Paxtani uzatish rostlagichini boshqarish postining elektr
printsipial sxemasi.
17.3. Paxtani quritish jarayonini avtomatlashtirish
Paxtaga dastlabki ishlov berish jarayoni tayyorlov punktiga keltirilgan nam
paxtani quritishdan boshlanadi. Paxtani quritish
issiqlik bilan uni tarkibiy
qismlarini suvsizlantirishdan iborat marakkab amal bo‘lib, texnologik jarayon va
ishlov berish tartibini tanlashda katta mas’uliyat talab qiladi. Quritishning to‘g‘ri
tashkil etilishi uni amalga oshirishga ketgan yoqilg‘i sarfini salmog‘ini kamaytirish
bilan
birga paxtaning saqlanishini, dastlabki ishlov berish jarayonida olingan tola
va chigitning miqdori, sifatining yuqori bo‘lishini hamda paxta zavodlarida butun
texnologik asbob-uskunalarining muvaffaqiyatli ishlashini ta’minlaydi.
177
Odatda, terilgan paxta namligi 10-18% ni tashkil etadi.
Bunday namlikka
ega bo‘lgan paxta xom ashyosini uzoq vaqt saqlab bo‘lmaydi, chunki 3-4 kun
o‘tgandan keyin uning o‘z-o‘zidan qizishi boshlanadi va tola hamda chigit sifati
yomonlashadi. Shuning uchun bunday yuqori namlikka ega bo‘lgan
paxta xom
ashyosi (bundan keyin paxta deb yuritiladi) ni paxta quritish mashinalarida tegishli
namlikkacha quritiladi. Quritish mashinalari tuzilishi bo‘yicha aerofontonli, lentali,
kamerali, shnekli, barabanli va boshqa turlarga bo‘linadi. Paxta sanoatida ko‘prok,
namlikni tortib olish bo‘yicha yuqori unumdorllikka ega bo‘lgan, xar xil
konstruktsiyadagi barabanli quritgichlar ishlatiladi. Ularning
elektr yuritmasi va
uni boshqarish soddaligi bilan boshqa turdoshlaridan ajralib turadi.
Quritish barabanidagi xavo haroratining termo-qarshilik yordamida
avtomatik boshqarish sxemasi 17.5-rasmda keltirilgan.
