35
1976-yilda ma’lumotlarni paketli uzatilishi imkonini berivchi
Network Voice
Protocol (NVP)
texnologiyasi
ishlab chiqildi, bu (
VoIP
) tarmoq protokoli
orqali
ovozli xabarlarni uzatishning dastlabki texnologiyasi bo‘lib xizmat qildi. Ushbu
bosqichda videoaloqaning asosiy texnologiyasi ovoz va tasvirlarni analog umumiy
telefon tarmog‘i (
PSTN
) orqali uzatishni amalga oshirish imkonini berdi. O‘sha
vaqtda videoloqa yechimlari qimmat va hajm jihatidan
katta hamda foydalanishga
noqulay edi. Bu esa uni tijorat maqsadlarda foydalanilishini cheklanishiga olib kelar
edi.
1981-yilda
Video Protocol
(
PVP
) va 1991-yilda
IBM
kompaniyasidan
birinchi
shaxsiy kompyuterga asoslangan videokonferensiya aloqa yechimi texnologiyasi
taqdim etildi. Video Protocol ning (PVP) logotipi hamda ishlash jarayoni
1.12-rasmda keltirilgan.
1.12-rasm. Video Protocolning (PVP) logotipi hamda ishlash jarayoni.
1990-yilga kelib
ISDN
(
Integrated Services Digital Network
) orqali
videokonferensiya
aloqani
qo‘llab-quvvatlash
uchun
birinchi
xalqaro
videokonferensiya aloqa standarti
H.320
ishlab chiqildi va tasdiqlandi. O‘sha yillarda
videokonferensiya aloqaning asosiy texnologiyasi tasvirni siqish edi. Bu esa keng
polosali tarmoqqa ulanish yordamida tasvir sifati va uzatish tezligini oshirishga
yordam berdi.
1.13-rasm. Shaxsiy kompyuterga asoslangan CU-SeeMe tizimida videoaloqani
amalga oshirilish jarayoni.
36
Windows
operatsion
tizimi
qo‘llab
quvvatlaydigan
yangilangan
CU-SeeMe
(Internet-videokonferensiya mijozi) dasturi yaratilgandan so‘ng,
videokonferensiya
aloqa
xizmatlaridan
har
qanday
kompyuter
tarmog‘i
foydalanuvchisi foydalana oladigan bo‘ldi. Shaxsiy
kompyuterga asoslangan CU-
SeeMe tizimida videoaloqani amalga oshirilish jarayoni 1.13-rasmda keltirilgan.
Videokonferensiya aloqa tizimlari 2000-yillarning boshlariga kelib yangi
rivojlanish bosqichiga o‘tdi. Videokonferensiya aloqani tashkil etish texnologiyalari
ikkita asosiy katta yo‘nalishga bo‘lindi:
1.
Apparat vositalar orqali videokonferensiya aloqani tashkil etish;
2.
Dasturiy ta’minot asosida videokonferensiya aloqani tashkil etish.
Shu bilan birga,
Samsung
kompaniyasi o‘zining
birinchi uyali videotelefon
qurilmasini
ishlab
chiqardi.
Skype
va
iChat
kompaniyalari
o‘zlarining
videokonferensiya aloqaga mo‘ljallangan dasturiy ta’minotlarini taqdim etdi.
2005-yilda
Lifesize
kompaniyasi o‘zining birinchi
HD
videokonferensiya aloqa
yechimini ommaga taqdim etdi.
Korporativ videokonferensiya aloqa tizimi bozori rivojlanishining boshida,
videokonferensiya aloqa terminallari o‘rtasidagi sessiyalar
ISDN
tarmoqlari orqali
amalga
oshirildi.
Keyinchalik
esa
IP
tarmoqlardan
foydalangan
holda
videokonferensiya aloqani (
H.323 standart orqali
) tashkil etish keng ommalashdi.
Tarmoq texnologiyalarning rivojlanishi ishlab chiqaruvchilar tomonidan taqdim
etilayotgan texnik yechimlar va uskunalarning tezkorlik bilan rivojlanish davri
boshlanib ketdi.
Natijada
3G
va
4G
aloqa standartlarining joriy etilishi mobil
yechimlar va bulutli videokonferensiya aloqa platformalarini yaratilishi uchun keng
imkoniyatlarni yaratib berdi.
