|
Babaxanova a. A. Jalilov texnologik jaray onlarni loyihalash asoslari o zbekiston respublikasi oliy va
|
| bet | 5/44 | | Sana | 30.01.2023 | | Hajmi | 1.18 Mb. | | #40145 |
Bog'liq Texnologik jarayonlarni loyixalash asoslari kurs testi, 8-mavzu-hemis, 1-kurs, 1353020869 39531, 2 Oraliq nazorat MBHA Kamolov A, son tushunchasini kengaytirish, 4-курс ЯБ kuzgi qayta, 41-50, 9. Mustaqil talim , corel draw, delhpi, delhpi-1, o\'zbek tilini sohada qo\'llanishi, 2 5422749528094687519rasm. Ishlab chiqarish binosining alohida elementlari:
devor ostidagi yig'ma fundamentlar: 1-temir betonli blok yostiqchalar; 2-beton bloklar; 3-devorlar:
pog'onali turdagi ustunlar ostidagi fundamentlar;
stakanli tipdagi ustunlar ostidagi fundamentlar:
ko'p qavatli binoning cheka va o'rta ustuni:
qav atlararo to' siqlar rigellari (asosiy to'sinlari); 4- nastillar tayanishi uchun konsol polkalarga ega: 5- kesimi to'g'ri burchakli:
qavatlar orasidagi to'siqlar nastillari: 6-rigellar polkasiga o'rnatiladigan; 7- rigel- lar ustiga o'rnatiladigan lotokli:
31
to'rt marshli zinapoyaning qirqimi va rejasi joylashish usuli bo'yicha fundamentlar yaxlit quyma va yig‘ma bo'lishi mumkin. Yaxlit quyma fundamentlar qurilish joyining o‘zida turli materiallardan (asosan maxsus tosh va betonlardan) tayyorlanadi. Yig’ma fundamentlar alohida, oldindan tayyorlangan elementlar fundament bloklaridan yig'iladi.
Zamonaviy qurilmalarda zavodda tayyorlangan temir betonli yig'ma ustunlardan foydalaniladi. Binoda joylashuv o'rni bo'yicha ajratuvchi o'qlar bo'yicha joylashadigan o'rta ustunlar va chekka yoki devor oldidagi ustunlar farqlanadi. Qurilishda pastki qavat ustunlari stakanli turdagi fundamentlarda joylanadi.
Qavatlar orasidagi to'siqlar binoning balandlik bo‘yicha qavatlarga bo'ladi; ular uskunalar, materiallar, buyumlar va odamlar og'irligini qabul qiladi. Bunday to'siqlar ko'taruvchi qism va pollardan tashkil topadi. Matbaa korxonalarida bunday to'siqlarga yuklanish 2000-2500 kgs/m2 chegarada bo'lgan uskunalar o'rnatiladi. alohida uskunalar esa yanada ko'proq yuklanish beradi.
Matbaa korxonalaridagi bunday to'siqlar temir betonli yig'ma yoki quyma to'sinli tuzilmalardan tayyorlanadi.
Zinapoyalar qavatlar orasida aloqani ta’minlash va odamlarni eva- kuatsiya qilishga xizmat qiladi. Yong'inga qarshi talablar bo'yicha ular alohida yonmaydigan xonalar zinapoya kataklarida joylashishi kerak. Zinapoyalar marshlar - pog'onali qiya qismlar va maydonchalardan tashkil topadi (3.2-rasm).
Hozirgi vaqtda ishlab chiqarish binolari uchun marshlar va maydon- chalar temir beton buyumlari korxonalarida tayyorlanadi va qurilayotgan binolarga o'rnatiladi.
Eshiklar, ularning soni va o'lchamlari texnologik talablarga javob be- rishi va ishlab chiqarish jarayonida materiallarning, yarim mahsulotlarning, tayyor mahsulotlarning, shuningdek, odamlarning qulay harakat- lanishini ta’minlashi kerak. Eshiklar uskunalarni harakatlantirishga mos- lashgan bo'lishi, xonalardan evakuatsiya sharoitlarida chiqishga xizmat qilishi hamda yong’inga qarshi talablarni qondirish kerak.
32
rasm. Zinapoyalar, marshlar-pog‘onali qiya qismlar va maydonchalarning ko'rinishi
Eshiklarning minimal eni me’yorlar bo'yicha 800 mm ni tashkil qiladi. Eshikning eni 100 mm ga karrali, balandligi 300 mm ga karrali bo'lganda eshiklarning eni va balandligini oshirishga ruxsat etiladi.
Eshiklar eshik tavaqalaridan va devor yoki kesakiga mahkamlanadi- gan eshik qutisidan tashkil topadi. Eshiklar tavaqalar soni bo'yicha bir va ikki tavaqali bo'lishi mumkin. Eshik va derazalargrafiktasviri 2-jadvalda keltiriladi.
Ishlab chiqarish korxonalarining tomi yassi va to'lqinsimon bo’lishi mumkin.
Nomi
|
Urafik tasvin
|
Devor yoki to‘siqdagi polgacha vetib kelmagan ochiq joy
|
t
|
|
|
1 1 !
|
|
1
L ... , .
|
|
Devor yoki to siqdagi polgacha yetib kelgan ochiq joy
|
7 1 1 *
|
[
|
|
|
Deraza uchun joy
|
7 1 1 J
|
|
* i. j
|
Г
|
Deraza uchun joy
|
7 1 1 -
|
Г
|
t 1 • e
1
|
|
Deraza uchun joy
|
7 1 1 J
|
►
|
г '
L _
|
|
Deraza uchun joy
|
i i s J
|
к
|
f——
|
|
|
t 1 •
|
|
Bir tavaqali eshik
|
|
|
|
34
Liftlar, vertikal elevatorlar. Liftlarning shaxtalari yig'ma temir be- ton elementlardan yoki gishtdan qurilgan bo'lishi mumkin.
35
Konstuksiyasi bo'yicha liftlar bir eshikli va o‘tib ketishi mumkin bo‘lgan ikki eshikli bo'iadi. Mehnat xavfsizligi uchun yuk liftlaridan odam tashishda yoki aksincha foydalanish mumkin emas. Bosmaxona yuklarini tashish uchun mo‘ljallangan yuk tashish liftlarining yuk ko‘tarishi 1-3 tonna bo'lishi kerak.
в)
3.3-rasm. Liftning grafik tasviri
36
Belgilanishi
|
Nomlanishi
|
Yukko‘tarish qobiliyati, kg
|
1000
|
2000
|
a
|
Kabina eni. sm
|
200
|
200
|
b
|
Kabina chuqurligi, sm
|
200
|
250
|
с
|
Shaxta eni, sm
|
260
|
275
|
d
|
Shaxta chuqurligi, sm
|
220
|
270
|
e
|
Eshik eni. sm
|
180
|
180
|
Ixk
|
Posangi (protivoveC), sm
|
200x20
|
200x20
|
M
|
Shaxta devorning qalinligi. sm
|
38-51
|
|
Vertikal ekskavatorning grafik tasviri unda tashiladigan yukning gaba- ritlariga muvofiq bo'lishi va 3.3-rasmda kursatilgan shartli belgi bo'yicha bajarilishi lozim.
Lift shaxtasi asosiy devorlar va eshiklardan iborat bo'lib, S=0.8/l,0 mmli yaxlit chiziq bilan, kabina va posangi esa S=0,4/0,5 mmli ingichka yaxlit chiziqlar bilan ko'rsatiladi.
Matbaa korxonalari uchun qo‘llaniladigan binolarning tavsifi
Matbaa korxonalari bir qavatli, ko'p qavatli va aralash binolarda joy- lashishi mumkin (3.4-rasm).
Matbaa ishlab chiqarishida xomashyo, yarimmahsulot va tayyor mahsulotlar nisbatan kam og'irlikka ega va qavatlararo harakatlanishda mu- rakkabliklar tug'dirmaydi. Matbaa uskunalarini sezilarli og'ir boiganda ham qavatlararo to'siqlarga o'rnatish mumkin. Shuning uchun matbaa korxonalari binolari turini tanlashda texnologik va iqtisodiy maqsadga muvofiqlik hisobga olinadi.
37
Keng korptsli kc'p qavatf «nlab ch’qansh btncsi
Tor korpusli ko’p qavatli ishlab chiqarish binosi
3.4-rasm. Matbaa korxonalari bir qavatli, ko'p qavatli va aralash binolarda joylashishi
Turli xildagi binolarni qoilashning solishtirma tahlilida uni ko'rish va undan foydalanish xarajatlarini, shuningdek, bino turining ishlab chiqarishni tashkil qilish va ish sharoitiga ta’sirini hisobga olish kerak.
Yurtimizdagi ko‘pchilik matbaa korxonalari ko‘p qavatli binolarda joylashgan, biroq bu ko‘p qavatli binolar har doim ham ishlab chiqarish talablarini qanoatlantirishini anglatmaydi. Yuqori unumdorlik katta o‘lchamli uskuna-agregatlar faqat maxsus fundamentlardagina o‘r- natilishi mumkin. Turli qavatli bo'limlardan tashkil topgan binolarda ishlab chiqarishni joylashtirish ko’p hollarda oqilona qaror bo‘lishi mumkin. Loyihalashda bir qavatli binolar (3.5-rasm), ularda ko‘p qavatli binolarga nisbatan, o'zaro bog‘liq ishlab chiqarish bo‘limlarini qulayroq joylashtirish, xomashyo va yarim mahsulotlarni qisqa yo'l bo‘ylab hara- katlanishini ta'minlash, shuningdek, ustunlarning ancha yirik turi tufayli texnologik uskunalarni oqilona joylashtirish mumkin
3.5-rasm. Bir qavatli binoning rejasi va qirqimi
/—ustunlar; 2—berkitish to'sinlari; 3-to ‘sinlarning ustki qismi; 4—fonarlar; 5-fonarlarning ustki qismi; 6— tashqi devor; 7—ustunlarning fimdamentlari; 8—eshiklar; 9—derazalar; 10—pol
39
Ishlab chiqarishni bitta tekislikda joylashtirish bo‘iim ichida sodda. ishonchli va tejamli transport tizimini tashkil qilish. relyefdan oqilona foydalanilganda esa tashqi transport bilan qulay aloqani ta'minlash mumkin.
Bunday binolarda havoni konditsionerlash sharoitlari ancha tejamli, ko'p qavatli binolarda esa derazalardan issiq va sovuqning kelib turishi tufayli doimiy iqlim sharoitlarini ta’minlash murakkablashadi.
Biroq, bir qavatli binolarning ham kamchilik tomonlari mavjud. Bir xil quwat va uskunalar tarkibida bir qavatli binoni qurish uchun kattaroq qurilish maydoni talab qilinadi, bundan tashqari, bo‘limlami qayta rejalash ham murakkabroq.
Bir qavatli binolarda ikki yarusli (qavatli) uskunalarni joylashtirish masalalari murakkabroq hal qilinadi, bu holda ishlab chiqarishni oqilona tashkil qilish ikki qavatli binolarni biriktirishni talab qiladi. Bir qavatli binolarga xos bo‘lgan ba’zi kamchiliklar ko‘p qavatli binolarni qurish bilan bartaraf etiladi; ularni qurishga kamroq maydon talab qilinadi, chunki foydali maydon bir necha qavatlarda taqsimlanadi.
0‘z navbatida ko'p qavatli binolar ham bir qator kamchiliklarga ega. Masalan, ishlab chiqarish binosi tayanch ustunlari orasidagi masofa- ning kichikligi uskunalarni rejada joylashtirishni murakkablashtiradi; uskunalarning nisbatan kichik o‘lchamida (0,40x0,40m) ularga yaqin maydonlardan foydalanish qiyinlashadi hamda hav bir ustun tufayli taxminan 1,0-1,5 m2 maydon vo‘qotiladi (3.6-rasm).
1 va 2 qavatlar uchun yuqori qavatlar uchun
400
□
3.6-rasm. Ustunlar joylashuvi
40
Qavatlar orasidagi to‘siqlarga tushadigan katta yuklanishlar, xomashyo, yarimmahsulot va tayyor mahsulot harakat oqimini tashkil qilishning murakkablashishi, tabiiy yoritishdan foydalanishda bino enining chegaralanganligi ham ko'p qavatli binolarning kamchiligi hisoblanadi (3.7-rasm).
|
| |
