34
Mijozlarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ABTning ång keng tarqalgan
tizimchalari
quyidagilardir:
«Mijoz — Bank»,
plastik
kartalar
bilan
ishlash
operatsiyalari.
«Inkomservis»
firmasining
«Mijoz — Bank»
dasturiy-texnologik
majmuasi «bank» va «mijoz» modullaridan tashkil topgan,
ular bankdagi
va
mijozning
tashkilotlaridagi
kommunikatsion kompyuterga o‘rnatiladi.
Mijozga
idoradan
chiqmasdan
turib
andozaviy
bank
operatsiyalarini
o‘tkazish
imkoniyatlari
beriladi.
Majmua, asosan, to‘lov
hujjatlarini
jo‘natish va qabul qilish, schyotlar, buyurtmalar, qimmatbaho qog‘ozlar
bilan
operatsiyalar
asosida
ko‘chirmalarni
olish
bo‘yicha
va
ma’lumotnomaviy materialga ega bo‘lish uchun o‘zaro
hamkorlik vazifasini
bajaradi.
XULOSA
Bankdan tashqari yangi kompyuter texnologiyalarini joriy qilish uchun yanada
qulay zaminni tasavvur qilish qiyin. Aslida, bankning ish jarayonida yuzaga
keladigan deyarli barcha vazifalar osonlikcha avtomatlashtirilishi mumkin. Muhim
ma'lumot oqimlarini tez va uzluksiz qayta ishlash har qanday yirik moliyaviy
tashkilotning asosiy vazifalaridan biridir. Shunga ko'ra, kompyuter tarmog'iga ega
bo'lish zarurligi aniq, bu esa tobora ko'payib borayotgan axborot oqimlarini qayta
ishlashga imkon beradi. Bundan tashqari, eng
zamonaviy texnologiyalardan
foydalanish uchun etarli moliyaviy resurslarga ega banklardir. Biroq, o'rtacha bank
kompyuterlashtirishga katta miqdordagi mablag'ni sarflashga tayyor deb o'ylamaslik
kerak. Bank birinchi navbatda foyda olish uchun mo'ljallangan moliyaviy institutdir,
shuning uchun modernizatsiya xarajatlari uni amalga oshirishdan kutilgan foyda
bilan taqqoslanishi kerak
Kompyuterlashtirilgan bank tizimlarini rivojlantirishga bo'lgan qiziqish bir
lahzali foyda olish istagi bilan emas, balki asosan
strategik manfaatlar bilan
belgilanadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, bunday loyihalarga investitsiyalar faqat
35
xodimlarni o'qitish va tizimni muayyan sharoitlarga moslashtirish uchun zarur
bo'lgan vaqtdan so'ng foyda keltira boshlaydi. Dasturiy ta'minot, kompyuter va
telekommunikatsiya uskunalariga sarmoya kiritib, yangi hisoblash platformalariga
o'tish uchun zamin yaratib, banklar, birinchi navbatda, xarajatlarni kamaytirishga va
odatdagi ishlarini tezlashtirishga va raqobatda g'olib bo'lishga intilishadi.
Yangi
texnologiyalar banklarga, investitsiya firmalariga va sug'urta
kompaniyalariga mijozlar bilan munosabatlarni o'zgartirishga va daromad olishning
yangi usullarini topishga yordam beradi.
Avtomatlashtirilgan bank tizimlarining tahlili bank texnologiyalarini
birlashtirish va standartlashtirishning etishmasligidan dalolat beradi. Xuddi shu
nomdagi bank operatsiyalarini amalga oshirish texnologiyalari turli banklarda farq
qiladi. Bu axborot texnologiyalari bozorida banklarni avtomatlashtirishning turli
darajalarini ta'minlovchi dasturiy vositalarning paydo bo'lishiga olib keldi
Yuqoridagilardan
xulosa qilishimiz mumkinki, eng zamonaviy kompyuter
texnologiyalaridan foydalanish banklarga katta foyda keltiradi va ularning raqobatda
g'olib chiqishiga yordam beradi. Har qanday avtomatlashtirilgan bank tizimi bir-biri
bilan bog'langan ko'plab modullardan tashkil topgan murakkab apparat va dasturiy
kompleksdir. Bunday tizimlarda tarmoq texnologiyalarining roli aniq. Aslida, BS
ko'plab mahalliy va global kompyuter tarmoqlaridan tashkil topgan kompleksdir.
Bugungi kunda BS eng zamonaviy tarmoq va telekommunikatsiya uskunalaridan
foydalanadi. Uning ishlashi samaradorligi va ishonchliligi BS tarmoq tuzilmasining
to'g'ri tuzilishiga bog'liq.
BS-ga talab juda katta va narxi yuqori bo'lganligi sababli, ko'plab yirik
kompyuter uskunalari va dasturiy ta'minot kompaniyalari bozorda ushbu sohadagi
ishlanmalarni taklif qilishadi. Bankning avtomatlashtirish bo'limi
eng maqbul
echimni tanlashda qiyin savolga duch keladi. Bank sektori BS uchun ikkita asosiy
talabni belgilaydi - tijorat ma'lumotlarini uzatishning ishonchliligi va xavfsizligini
ta'minlash. So'nggi paytlarda ochiq global tarmoqlar (masalan, Internet) mijozlar
bilan o'zaro munosabatlar va hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun tobora ko'proq
36
foydalanilmoqda. Ushbu holat uzatilayotgan ma'lumotlarga ruxsatsiz kirishdan
himoya qilishning ahamiyatini yanada oshiradi.
Ko'rinishidan, yaqin kelajakda BS (ayniqsa bizning mamlakatimizda)
rivojlanish sur'ati juda tez o'sadi. Rivojlanayotgan tarmoq texnologiyalarining
deyarli barchasi banklar tomonidan tezda o'z arsenaliga qabul qilinadi.
Milliy va
jahon bank hamjamiyatlari ichida banklarning integratsiyalashuvi muqarrar.
