|
-mavzu: Tijorat bankining tashkiliy taikibi, marketing xizmati va nazorati Reja
|
| bet | 21/21 | | Sana | 01.05.2023 | | Hajmi | 444 Kb. | | #55269 |
Bog'liq Menejment va marketing ENG V2 N2 006, 3, Avtokorxona texnika xavfsizligi qoidalarini o, 1. Organik kimyo kirish, Dunyo brendlaring reklama kompanyasi, Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti musiqa, ba (4), 13-Mavzu Amaliy dasturlar paketlari, O‘RQ-637 23.09.2020, “Kichik guruhlarda ishlash” usuli, Документ Microsoft Word, Taqvim ish reja (lotin)2, axborot kutubxona muassasalarida axborot kutubxona fondlarini saqlash, IQTISODIYOT NAZARIYASINING FAN SIFATIDA SHAKLLANISHI VA UNDAGI ASOSIY TA’LIMOTLAR, INKLYUZIV TA’LIMNING NAZARIY ASOSLARI9-mavzu: Tijorat bankining tashkiliy taikibi, marketing xizmati va nazorati Reja:
1. Bankning tashkiliy tarkibiy tuzilishi to'g'risida tushuncha.
2. Bankning tarkibiy qismlari va ularni boshqarishning asosiy yo'nalishlari.
3. Bank tashkiliy tarkibida marketing xizmati.
4. Marketing xizmati nazoratining vazifalari va ularning bosqichlari. Bank faoliyatida nazoratning asosiy yo'nalishlari.
1. Tijorat banklari tashkiliy tarkibiy tuzilishi to'grisida tushuncha.
Bank bozorda ishlash spetsifikasi, strategik programmasinit' xususiyatlari, bank faoliyat yuritavotgan muhit va bir qator boshqa omillar uning tashkiliy tuzilishini hd^ibh hcracli Bankning tashkiliy tuzilishi bozor iqtisodiyoti talabalariga inaksimal darajada mos kelishi lozim. Turli banklar o'zlarini funktsional tuzilishiga liar xil o'zgarishlar kiritadilar, o'zgarishlar bank o'z oldiga qo'ygan maqsadga muvofiq amalga oshiriladi. Banklar ma'lum mijozlar doirasiga qarab o'z tashkiliy strukturasini tuzadilar.
O'zbekistondagi banklar strategik rejalashtirish bilan shug'ullanadigan bo'lim va guruhlarni tashkil qilmaganlar. Buning sababi shundaki, ko'pchilik banklar endigina tashkil topgan bo'lib. hozirgi kunda ularning maqsadi bozordagi pozitsiyasini mustahkamlashdan iboratdir. Ko'pgina banklarda haligacha maxsus marketing bo'limlari tashkil etilmagan. Buning sababi shundaki ba'zi banklar rahbarlari inarketingning bank taqdirini hal etishdagi rolini tushunib etmaganlar, ayniqsa kclajakda marketingning katta ahamiyatga ekanligini va hamda O'zbekistonda bank nunketingi bo'yicha mutaxassislarning juda ham kamtigi.
Ammo banklar faoliyatining bozor munosabatlari sharoitlarida, ularning moddiy imkoniyatlarining o'sishi, oxirgi paytlarda bank marketingiga nisbatan ahamiyatning va e'tiboraing o'sib borayotganligi ko'zga tashlanmoqda, buni ba'zi banklarning tashkiliy strukturasida ham ko'rishimiz mumkin.
Bank agar bozorda haqiqiy muvaffaqiyatga erishmoqchi bo'lsa, barcha boshqaruv zvenolari o'rtasidagi qat'iy o'zaro aloqani ta'minlashi lozim, to'g'ri mehnat taqsimoti va har bir xodimning bajarayotgan ishini nazorat qilib borishi kerak.
Banklarning tashkiliy tuzilishini fundamental asosida emas, balki diviziln belgilarga qarab shakllantirish lozim, bu ko'rinishdagi tashkiliy tuzilish turli xil
Ьа;'.к xizmatlarini ko'rsatishga orientirlanishini har xil mijozlar gifruhlari bilan ish o\\: borishini, hamda hududiy omtllarni hisobga olishing ta'minlaydi. Bunday holatda. boshqann o'ni ushbu yo'nalishlar ramkasida ta'minlash uchun qulay bo'lgan shaklda tashkil etiladi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlana borgan sari, nobang' institutlari^tijorat banklariga nisbatan raqobatchi sifatida faoliyat yurita boshlaydilar.
Bunday sharoitda bank strukturasining Shunday tuzish kerakki, Bunday struktura ham egiluvchan ham bozor holatining o'zgarishiga tez moslasha ola^-'^an bo'lsin.
Har qanday to'zilishda ham bankning joriy faoliyatini boshqaruv at.....
oshiradi. Uning funktsiyalari qo'yidagilardan iborat:
■bankning rivojlanish maqsadlarini aniqlash;
-strategik programmani tayyorlash va o'ni realizatsiya qilishnx
ta'minlash;
-bank faoliyatining yangi presspektiv sferalarini aniqlash;
-hisob va hisoblarga bo'lgan talablarni reklomeatatsiya qilish; ,
-bankning rivojlanishini hisobga olgan holdauni kerakli
kadrlar bilan ta'minlash.
Boshqa bo'limlarning funktsiyalari bankning normativ hujjatlari bilan belgilanadi.
Bankning tashkiliy tarlribi har doim ham bir xil mzilishda bo'lmaydi balki bankning yangi maqsadlari va vazifalariga muvofiq doimiy ravishda madernizatsiyalanadi. Shu bilan birgalikda, bank barcha boshqaruv zvenolari o'rtasidagi qat'iy o'zaro aloqani ta'minlashi lozim, to'g'ri mehnat taqsimoti va har bir xodimning bajarayotgan ishini nazorat qilib borishi kerak
Banklarning tashkiliy tuzilishini fo'ndamental asosida emas, balki diviziln belgilarga qarab shakllantirish lozim, bu ko'rinishdagi tashkiliy tuzilish turli xil bank xizmatlarini ko'rsatishga orientirlanishini har xil mijozlar guruhlari bilan ish olib borishini, hamda hududiy omiUami hisobga olishing ta'minlaydi. Bunday holatda, boshqaruv uni ushbu yo'nalishlar ramkasida ta'minlash uchun qulay bo'lgan shaklda tashkil etiladi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlana borgan sari, nobank institutlari tijorat banklariga nisbatan raqobatchi sifatida faoliyat yurita boshlaydilar.
Bunday sharoitda bank strukturasining shunday tuzish kerakki, bunday struktura ham egiluvchan ham bozor holatining o'zgarishiga tez moslasha oladigan bo'lsin.
Har qanday tuzilishda ham bankning joriy faoliyatini boshqaruv amalga oshiradi. lining funktsiyalari qo'yidagilardan iborat:
-bankning rivojlanish maqsadlarini aniqlash;
-strategik programmani tayyorlash va o'ni realizatsiya qilishng
ta'minlash;
-bank faoliyatining yangi presspektiv sferalarini aniqlash;
-hisob va hisoblarga bo'lgan talablarni reklomentatsiya qilish;
-bankning rivojlamshini xisobga olgan holda uni kerakli
kadrlar bilan ta'minlash.
Boshqa bo'limlarning funktsiyalari bankning normativ hujjatlari bilan Bank imidji - mijoziar va jamiyatning mazkur bank haqida ongli yoki ongsiz tasavvurlaridir.
Bank mahsuloti sifalining mezonlari bo'lib xizmat ko'rsatish tezligi, amalga oshirilayotgan operatsiyalarning muddatliligi, ish vaqti, xatolarning mavjudligi, shuningdek inaslaxat sifati, shaxsiy aloqalar, xizmatning sifati va narxini lakkosiash Insoblanadi.
Bank faoliyaiining boshqa banklar bilan kiyosiy tahiili bankning laqobmbardosh usto'nliklari va kamchiliklarini aniqlash imkonini beradi.
Bank uslav kapitali va aktivlarining hajmi kancha katta bo'lsa, bank sho'nchalik o'z faoliyatini kengaytirisb, o'z faoliyatining likvidlik, shuningdek to'lovga layoqatliliginmg darajasini oshirish imkoniyatiga ega bo'ladi. Bu esa shubhasiz mijoziar bozorida ma'lum mavkega ega bo'lish imkonini beradi. Keskin raqobat kurashi sharoitida bank mijozlari bozorida muxi^jixat bo'lib kommo'nikatsion sivosat - bankning potentsial mijoziar bilan o'zaro munosabatlari bo'yicha tadbirlar tizimi hisoblanadi. Kommo'nikatsion siyosatning asosiy o'nsurlari bo'lib shaxsiy sotuvlar, bank reklamasi, ragbatlantiruvchi tadbirlar, jamoa munosabatlari hisoblakadi.
Shaxsiy sotuvlar bank xodimlarini mijoziar bilan individual mulokotini ko'/.da tutadi. Bank xizmntlanning mavxumlmgi, ularni Qabul qilish (tusho'nishj kiyinligi sababli bank xodimiga nisbatan alohida talabdarni kuyadi. U mijozg inaslaxat bcrgan holda o'ni ishontira olishi lozim. Bankning deyarl:' barcha xodimlari mijoziar bilan soiuvclii sifatida aloqada bo'ladiiar. Shaxsiy suxbatdan tashqari bnnkda Bimday mulokoining vositalari bo'lib telefon yoki poclila orqali suxbatlar xizmat qilishi mumkin.
Shaxsiy sotuvlarning afzalliklari: ♦ Mulokotning shaxsiy xarakteri, mijozlarning extiyojlarini
o'rganish
♦ Ishonchli munosabailarning kurilishi
* Mijozning javob;m liarakat qilishi (sotib olish. ina^Iaxntga quloq solish) Shrivsiy sn;n\ laniiMi' ;t.so~iy cht-k io". i bo'lib pi-ч-чч;,..; \aqtining ko'p keii-h;
hlM^:,!!,!,::
Bat-k rcklama^inrng asosiy fuuktsiyalari bo'lib qn'yidagilar hisoblanadi;
*♦♦ Mijozning bankkii nisbatan ishonchtni shakilantirish
♦ ♦« Bank xizmatlariningassortimcnti haqida axborot berish
*♦♦ Aniq xizmalni sotib olishga turtki bo'lish.
Ftakchi davlatlardagi tijorat bank laming rekiarnaga umumiy harajatlari oxugi 15 yil ichida ancha oshib ketdi.
Yuqorida aytib o'tganimizdek, Bank imidji - mijoziar va
;;imi yarning mazkur bank haqida ongli yoki ongsiz tasawurlandn. i.ogotir. ;ang. bclgidan iborsi bo'lgan bankning usuii (stil bankning tashrif qog'ozi bo'lib hisoblanadi. Lyokin bunday
taniqlikii la'minlash uchun banklar katta summalarni reklamaga sarflax 'di!a;. Bankning boshqaruv madaniyatining ko'rsatkichi bo'lib nafaqat maxsus stilning mavjudligi, balki. o'ni xujjatlarni
rasmiylashtirishda, supenirlarda, binolarda ishlattlishi xizmat
qiladi.
Xodimlar, aktsiyadorlar, bankning boshqa kontragcntlarini kuylgan maqsadlarni birgalikda amalga oshirish bo'yicha birlashtirish bank
lmidjmi shakllantirishda muxim narsa bo'lib hisoblanadi. Bunday goya bank faoliyatining falsa fas ing' tashkillishtirishning madaniyatining aks ettiradi va e'tiborni bank mijozi, bank xizmatining iste'molchisiga karatadi.
Reklama kommo'nikatsiyalaraing maqsadga yo'nahirilgan shaklidir. U tovarlar, xizmailar sifatini iste'molchilarning extiyoj va talablari tiliga ugiradi. Reklama kampaniyasining rejasi marketing strategiyasi bilan bo'lishi lozim. Reklama kompaniyasining bosqichlari:
- Tekshiruv (bozor, iste'molchilar. mahsulotlar)
- Strategik rejaiashtirish (reklama maqsadlari. mablag'larni ishlatish rejasi, ijodiy qaror)
- Reklama kampaniyasining rejasi {harjatlar hisob-kitobi. reklama vositlarini tanlash, grafik)
- Tuzish va ishlab chiqarish (reklamani joylashtirish). Tashkilot va jamio o'rtasida yaxshi munosabatlarai yaratish va qo'llab-kuvvatlasbga yo'naltirilgan rejalashtiriladigan uzoq muddatli harakatlar publik relayshnz (PR) deyiladi. PR asosida jamoa bilan foydaii aloqani yo'lga qo'yish istagi yotadi. PRga qo'yidagilar kiradi:
- Mish-mishlar, tushumovchiliklar manbalariui yo'q kilip-bo'yicha chora-tadbirlar
- Jamoa tashvikoti orqali tn'sir doirasini kengaytirisb bo'yicha charo-iadbirlar. PR uchun foydalaniladigan vositalar:
► Presa bilan munosabatlar, axborot xizmatlari. Press-relizlarni tarkatish, press-konferentsiyalar
► Jamoa bilan aloqalar, prezentatsiyalar, seminarlai. konfcrentsiyalar
t~ Sponsor!ik va xaynV^ - noiijorai faoiiyaiiga bcvr,
Lihishini oshirish \a ya:ig: seymentlarni egallabh m;uisadiii
mablag'larni qo'yish
►* SHtatni qisqartirishning mumkin К: "кап oqibatlari. (
Tayanch iboralar:
• Pul oqimi
• Marketing dasturi
• Operalsion xizmatlar
• Investi'tsion xizmatlar
• Korpooratsiya
• Bozor segmentatsiyasi
• Bank imidji
• Korrespondentlik tarmog'i
Mavzu buyicba savollar:
Bankda marketing faoliyatining doimo nazorat ostida olib turish lozim bo'lgan bir qator faktorlari borki, ular qo'yidagilardan iborat: makro va mikrodarajadagi kredit munosabatlar va pu! oboroti, pul operatsiyalarini amalga oshirishdagi tavakkalchiligining mavjudligi va boshqalar.
Bir qator bank operatsiyalarining sharnomaviy xarakteri mijozlar bilan ishlashda bank mutaxassisidan nafaqat yuqori iqtisodiy tayyorgarlikni, balki huquq va psixologiya asoslarini, kasb etikasini yaxshi bilish, muzokaralar olib borishni bilishni taqozo qiladi.
Bozor iqiisodiyotida marketingninи bir nechta pog'onasi mavjud. Birinchi pog'onaga maxsulot. baho, bozor. foyda kabi kagegoriyalar kiritiladi. Ikkinchi pog'onaga axborot sistemasi, marketing ishini rejalashtirish va tashkil etish, marketing sistemasida nazorat kabilar kiritiladi. l/chinch» pog'onaga mol etkazib beruvchilar. mijozlar, raqobatchilar. moliya\iy tashkilotlar, davlat organiari. ommaviy axborot • osi talari kiritiladi. Yuqorida sanab o'tilgan etementlar birgatikda marketing nzimining inajmuini tashkil etadi
Bank mahsulotining o'ziga xos xususiyati bank marketingining xususiyatini ham belgilaydi. Tijorat banklarining xizmatlarini ikki bo'limga ajratish mum kin: passiv va aktiv operatsiyalar bo'yicha xizmatlar. Passiv operatsiyalar vaqtincha bo'sh mablag'larni jalb qilish maqsadida amalga oshiriladi. Tijorat banklari aktiv operatsiyalar bo'yicha xizmatlarni foyda olish maqsadida ko'rsatadilar.
Bank xizmatlari xarakteriiia qarab kredit xizmatlari. opeialsion xizmatlar, mvestitsion xizmatlar va boshqalarga bo'linadi. O'zbekistonda tijorat banklari an'anaviy xizmatlardan tashqari fa к tori ng. I i zing, trast, mas 1 aha t. axborot va boshqa xizmatlarini rivojlantinnoqdalar. Hisob-kitob xizmatlari \a mijozlarning topshiriqlariga ko"ra amalga oBank ijaraga beruvchi bo'Iib yoki ijaraga beruvchi va ijaraga oluvchi o'rtasida vositachi boMib qatnashganda lizing xizmatlari yuzaga keladi. Banklarda lizing bo'limlarini tashkil etilishi harajatlarni kamaytirish, ishlab chiqarish vositalarini ijaraga olish maqsadida kredit olishni engillashtirishi mumkin.
Bankning trast operatsiyalari qimmatbaho qog'ozlar, depozit operatsiyalar va mulkni boshqarish bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bizning mamlakatimizda hozirgi sharoitda banklar aktsiyadorlik jamiyatlar va sotib oluvchi korxonalar va aholi o'rtasida vositachi vazifasini bajarishi mumkin.
Hozirgi sharoitda informatsion xizmatlarni rivojlantirishga talab bor. Buning uchun banklarda axborot bo'limlarini tashkil etish hamda axborot tizimini ► ompvuterhtshtiiish lozim. Axborot xizmatlar tijorat banklari mijozlarining kieditga layoqatliligi. bank xizmatlari. banklaniing aktiv va passiv operatsiyalari bo'yicha foiz stavkalari to'g'risida ma'luinotlar yig'ish va taqdim etish bilan bog'liq. Kreditga layoqatlik to'g'risida ma'lumotlarga bo'lgan talab kreditlash mexanizmining o'zgarishi, faktoring operatsiyalarining rivojlauishi. kredit lavakkalchiligi bilan bog'liq.
Tijorat banklarining maslahat xizmatlari mijozni bir qator savollar bo'yicha maslahatlar berishdan iborat, masalan: kreditga layoqatlilikni oshirish masalasi, innovatsion kreditlash va lizing operatsiyalarining shartlanni ishlab
101
chiqish metodikasi, kreditlash variantlari, hisobot tuzish va boshqalar. Keyinchalik bank maslahatlari ko'proq korxonalarning likvid mablag'larini ratsional boshqarish, moliyaviy rejalashtirish, alohida operatsiyalaming foydaliligi va tavakkalchiligini baholash, tushum va to'lovlarni muvofiqlashtirish mas a talari bilan bog'liq bo'ladi.
Bank marketingining asosiy usullari sifatida qo'yidagilarni
ko'rsatish mumkin: mijoz bilan suhbat, faoliyat rentabelligini ta'minlash, boshqa banklarga nisbatan mijozlarga xizmat ko'rsatish sifatini yuqonligini ta'minlash, bank xodimlarining xizmat ko'rsatishdan moddiy manfaatdorligi. Mijoz bilan suhbat olib borishda bank marketing) aktiv va passiv turlarga bo'linadi.
Aktiv marketingga qo'yidagilar kiradi: to'g'ri marketing, ya'ni pochta, telefon va televidenie orqali reklama qilish, mijoz bilan suhbat qilish, uning talablarini o'rganish va boshqalar.
Passiv marketing - ro'znomalarda bank faoliyati va holati. ko'rsatayotgan xizmatlari to'g'risida ma'lumotlar chop etish. Yuqori natijalarga erishmoqchi bo'lgan bank ham aktiv, ham passiv marketingdan foydalanishi lozim.
Zamonaviy bank amaliyotida to'g'ri marketingga katta z'tibor berilmoqda. to'g'ri marketingning asosiy maqsadi mijozga faqatgina bank xizmatlari to'g'risida to'liq ma'lumot berish eraas, balki o'ni (mijozni) ushbu xizmatlardan foydalanishga ko'ndirish.
Rivojlanishning turli bosqichlaridagi banklar oldida marketing muammosi turlicha bo'ladi. Bank yiriklashgan sari, aktivlarining hajmi oshcan sari xodimlar inalakasini oshirish, bozorni o'rganish imkoniyatlari oshadi.
Bank faoliyati to'g'risida kishilarning fikrini o'rganish maqsadida ((bank imidjining reviziyasi» o'tkaziladi, ya'ni mijozlar yoki bank faoliyati to'grisida savol-javob qilinadi. «Bank imidjining reviziyasini» o'tkazishdan asosiy maqsad reklama harajatlarini o'zini oqlaganligini aniqlashdan iborat. Banklar, xo'jalik yurituvchi boshqa tashkilotlar singari, bozor holatintng tebranishJariga moslashish mexanizmini ishlab chiqmoqdalar Tijorat banklari tomonidan marketingdan foydalanishga o'tilishi bilan bank faoliyatining taktika va strategiyasiht ishlab chiqish mezonlarini paydo bo'lishiga, bozorni o'rganish /usullarini ishlab chiqishga, muqobil qarorlarni tayyorlashga asos soladi.
Tayanch iboralar:
• Strategik rejalashtirish
• Aylanma fondlar
• Moddiy va texnikaviy tayyorgarlik
• Tashkiliy mexnat tayyorgariigi
• Axbor - reyting kompaniyasi
• Mini banklar . Rotatsiya
|
| |
