23
ustunli bo‘lakli gistogramma —
Stacred Bar,
min va
max qiymatli
diagramma —
HI-LO; zonali
diagramma —
Area; x va y li
diagramma — x-y.
2D turidagi bunday grafiklarni jadval protcessorlarining
eng sodda variantlarida
ham hosil qilish mumkin: SC3, SC4, MS Excel, LOTUS 1G‘2G‘3, FW-1G‘2G‘3 va
hokazo.
3D turidagi grafika amaliy dasturlar paketining eng oxirgi versiyalarida amalga
oshirilgan. (masala, SC5.6; FW-4; FaxGraph, Statgraphics - 3.5; QuattroPro 4.0 va
xokazo).
Mukamallashtirilgan grafik imkoniyatlarga ega bo‘lgan dasturiy vositalar nafaqat
ekranda berilganlarni aks ettirish usulini tanlashga, shuningdek
tasvirning ekrandagi
elementlar o‘lchamlarini, holatini o‘zgartiradi, bir joydan ikkinchi joyga ko‘chiradi va
shunga o‘xshash ishlarni ham bajaradi.
Ammo bu qo‘shimcha imkoniyatlar, foydalanuvchiga ma`lum qiyinchiliklar
tug‘diradi hamda grafika tuzish vaqtini uzaytirib yuboradi.
Ko‘rgazmaviy grafika amaliy dasturlar paketini ko‘pincha grafik tahrirchi bilan
almashtiradilar. Aslida grafik tahrirchi shu sinfga oid amaliy dasturlar paketining bir
bo‘lagi, xolos.
Masalan, Story board Plus amaliy dasturlar paketida
grafik tahrirchi - Picture
Maker, undan tashqari stcenariy tahrirchisi - Story Editor, tayyor slayd-filmlarni
qo‘yishga mo‘ljallangan tahrirchi - Story teller va amaliy dasturlar paketidan kerakli
bo‘laklarni ko‘chiruvchi dastur Pictyre Taker ham mavjud.
Ushbu sinfga mansub bo‘lgan dasturiy vositalar qatoriga 2D grafikasida ishlay
oladigan dasturlarni ham kiritish mumkin. Ular hosil qilgan tasvir va matnlardan slayd-
filmlar yaratishga va uni turli-tuman effektlardan foydalangan holda namoyish qilishga
imkoniyat yaratadi: diagonal bo‘yicha, ekranning markaziy nuqtasidan uning chetlariga
yo‘nalgan holda, bir - birini qoplovchi ikki to‘siq shaklida va boshqacha effektlar bilan
namoyish eta oladi.
Bu sinfga oid bo‘lgan dasturlar vositasida quyidagi
ishlar amalga oshirilishi
zarur:
•
shrift tanlash;
•
rangning jilolarini tanlash; chiziq qalinligini tanlash;
•
ilgari hosil qilingan va grafika kutubxonasidagi tasvirlarga murojaat hamda ularni
tanlash;
•
hosil qilingan tasvirni saqlash va uni kutubxonaga joylashtirish;
•
tasvirga matnni joylashtirish;
•
tasvirni qirqish, ulash va o‘chirish;
•
tasvirlarni slayd rejimida maxsus effektlar bilan birgalikda tomosha qilish;
•
tasvirlarni sharhlash vositalari;
•
ish grafikasi vositalarining mavjudligi.
Ushbu sinfga tegishli bo‘lgan keng tarqalgan amaliy dasturlar paketi quyidagilar:
24
Adobe Photoshop,
Adobe Illustrator, PC Paint Brush, PC Storybord, PC
Storybord Plus, Dr.Hallo Fantavision, Buku, Bgraf, Bukount.
Yuqorida keltirilgan amaliy dasturlar paketlarning eng keyingi versiyalari,
masalan, Corel Draw
8.0 va 10.0 lar 3D grafikasi bilan ishlaydi, ularda “rasm chizish asboblari”
kengaytirilgan: retush vositalari, maxsus filtrlar, fon uchun tayyor tasvirlar kutubxonasi
va hokazolar mavjud. Bu dasturlarning ko‘pchiligi multiplikatsiya vositalarini ham o‘z
ichiga oladi va imkoniyatlari bo‘yicha animatsion grafika sinfiga o‘tib ketadi.
Injenerlik grafikasini ikki asosiy funksiyasi mavjuddir:
-
ob`ektni konstruksiyalash;
-
ob`ekt yordamida turli xil harakatlar hosil qilish.
Bunday bo‘linish ikki va uch o‘lchamli koordinatali sistema kontsepsiyasiga olib
keladi.
Injenerlik grafikasida ilk bor haqiqiy ob`ektlarini uch o‘lchovli koordinatada
modellashtirish imkoniyati tug‘ildi. Injenerlik grafikasi tasvirlarni avvalo o‘zaro
tutashtirilgan karkas shaklidagi rasmlardan boshlab zamonaviy murakkab ob`ektlarni
ekranda turli ranglarda va turli ko‘rinishdagi tasvirlarini olishgacha bo‘lgan rivojlanish
bosqichini bosib o‘tdi.
Yuqorida aytib o‘tilganidek, ko‘rgazma grafika tijorat va namoyish grafikasining
yig‘indisidan iborat. Shunday qilib ko‘rgazma grafigi tijorat va namoyish grafikalarini
bazaviy funksiyalari to‘plamidan iborat va u quyidagi uch xil masalani echishga imkon
beradi:
•
grafika
va diagrammalar bilan ishlash;
•
tasvirlarni taxrirlash va saqlab qo‘yish;
•
kurgazma materiallarini rejalashtirish va tayyorlash.
Bunday sinfdagi dasturiy ta`minotiga quyidagilarni kiritish mumkin:
HarvardGraphies, FreelancePlus, Hollywood, Microsoft Power Point for Windows va
xokazo. Animatsion grafika quyidagi masalalarni hal etadi:
•
karkasli
3D
ob`ektini
modellashtiradi
va
konstruksiyalaydi,
uni
murakkablashtirilgan holda har xil sharoitda ishlatib ko‘radi;
•
yaratilgan karkasli ob`ektning yuzasini qoplash uchun kutubxonadan tayyor
materialni olish yoki uni o‘zi yaratish (teksturani) imkoniyatini tug‘diradi;
•
ilgari yaratilgan modellarni
fazoda joylashtirish, boshqacha aytganda, yaratilgan
ob`ektlar uchun sahna, ish joyini hosil qilish;
•
ob`ektlarni matnlar bilan bog‘lab chiqish;
•
yoritish xarakterini aniqlash, yorug‘lik manbalarini joy-joyiga qo‘yish, kamerani
sahnaga joylashtirish;
•
kadrlar ketma-ketligini aniqlash va kadrdan kadrga siljishini ta`minlash;
•
yakka kadrni yoki bir necha kadrlarning ranglar jilosini, yorug‘ligini, soyalarini,
qarash
burchagini, ob`ektlarning o‘zaro joylashishini va kadrdan kadrga
o‘zgarishi – renderingi (rendering)ni nazarda tutgan holda namoyish etish;
•
yakka tasvirni yoki olingan kadrlar ketma-ketligini ekranga film sifatida
namoyish etish.
25
3D animatcion grafikasi amaliy dastur paketlaridan tashqari (3D Studio Topas va
boshqalar) 2D amaliy dastur paketlari ham mavjud (Flash 5, Limena, Animator PRO).
Bular tasvir hosil qilish uchun mo‘ljallangan tasvirning dastlabki
va oxirgi kadrlarini
hosil qiladi, qolgan oraliq kadrlar esa avtomatik ravishda hosil qilinadi.
