8-chizma.
Limon kislota ishlab chiqarishning texnologik chizmasi
Oziqa muhiti yuza qismida o’stirish usulidagi fermentasiya
Yuza qismda o’stirish uchun oziqa muhiti qaynatish qozonida tayyorlanadi. Melassa suv bilan
1:1 nisbatda suyultirilib olinadi va sulfat kislota qo’shilib eritma rN ko’rsatkichi 6,8-7,2 gacha olib
boriladi. Temir tuzlari va og’ir metallarni cho’ktirish uchun qaynatish
davomida aniq miqdordagi
sariq qon tuzi eritmasi kaliy geksasianoferroat (GSFK) solinadi.
Melassa eritmasiga 60-70
0
C haroratda ketma-ketlikda azot, fosfor (kaliy fosfat), makro- va
mikroelementlar (rux, magniy, kaliy va boshqalar) manbalari qo’shiladi. Tayyor oziqa muhiti 45-
50
0
Charoratda steril idishga o’tkaziladi. Oziqaning shakar saqlashi 12-16% ni tashkil etishi lozim.
Asosiy fermentasiya stelajlarida (javonlar) kyuvetalar joylashgan yopiq bo’lmalari mavjud
bo’lgan maxsus bo’lmalarda amalga oshiriladi. Kyuvetalar to’g’ri burchakli
shaklda alyuminiy yoki
zanglamaydigan po’latdan tayyorlangan bo’ladi. Kyuvetalarning uzunligi 7 m, eni 1,8 m, bort
balandligi 20 sm gacha bo’lishi mumkin. Kyuvetalar oziqa muhiti bilan to’ldiriladi va kultural
suyuqlik shtuser orqali kyuveta tubiga sizib o’tib turadigan bo’ladi. Kamera qizdirilgan steril havo
uzatgich tizim bilan jihozlanadi.
Yangi fermentasiya sikli oldidan kameralar va kyuvetalar diqqat bilan yuviladi va parofomalin
aralashmasi bilan sterillanadi keyin esa paroammiakli aralashmada degazasiyalanadi.
Sterilizasiyalangan va sovutilgan kamera kyuvetalariga oziqa muhiti 12 dan 18
sm gacha
qatlam qilib quyiladi. Maxsus uskunalarda
Aspergillus niger konidiylari ya’ni ekish materiali oziqa
muhitiga purkab sepiladi. Ekishdan keyin bir kun o’tgach yupqa oq-sarg’ish miseliy qoplami hosil
bo’ladi va uch kun o’tgach
qalinlashib burmali, qatlam-qatlam tuzilishni namoyon qiladi.
zamburug’ miseliysining faol o’sish bosqichi juda kam aerasiyada, 34-36
0
S haroratda ta’minlanadi.
Faol kislota hosil bo’lish bosqichida harorat 32-34
0
S ga pasayadi, havo uzatilishi esa 3-4
marta oshadi. Kislota hosil bo’lishining jadalligining pasayishi va ajraladigan issiqlik miqdori
kamayishining oldini olish uchun kameraga berilayotgan havoni sekin-asta kamaytirib boriladi.
Fermentsiya jarayoni eritmada 1-2% shakar qolganda va kultural
suyuqlikda kislota saqlashi
12-20% ni tashkil etganda to’xtatiladi. Kyuvetalardan kultural suyuqlik maxsulot yig’gichga
quyiladi, so’ngra kimyoviy sexga o’tkaziladi. U erda limon kislota ajratiladi. Kultural suyuqlikning
limon kislota saqlashi 12-20% ni tashkil etadi. Miseliy kislotalardan issiq suv bilan yuvib tozalandi
va qoramollar uchun oziqa sifatida qo’llanilishi mumkin.
