B) Propionbacterium shermanii
D)Streptococcus thermophilus
E)Zymomonas mobilis
193. Qaysi tizim bioreaktorning muhim tarkibiy qism hisoblanadi?
A)Aralashtiruvchi
B) Sovutuvchi
D)Ko‘pik yutuvchi
E)Isituvchi
194. Biomassani saqlab qolish uchun qanday metoddan foydalaniladi?
A)Filtirlash
B) Flotasiya
D)Sentirafugalash
E)Sintezlash
195. DNKning strukturoviy tuzilishini kimlar kashf etgan?
A)D.Uotson va F.Kriklar
B) E.S.Piruzyan va P.Berg
D)F.Kriklar va P.Berg
E)G.Boyer, S.Koen
196. Hujayra irsiyatning unga yot DNK kirishi natijasida o‘zgarishi nima deyiladi?
A)Transformatsiya
B) Transduksiya
D)Translatsiya
E)Replikatsiya
197. Sut kislota qaysi produtsentdan olinadi?
A)Lactobacillus delbrueckii
B) Propionibacteriumshermani
D)Acetobacteraceti
E)Aspergillus terreus
198. Kimyoviy Sekvenirlash usulini kim asoslagan?
A)Maksam, Gilbert
B) Uilking, Frankling
D)Stenli Koen
E)Djorj Bidl
199. Imobilizatsiya nima?
A)Fermentlar faolligini saqlash uchun uning harakati va tuzilishini chegaralash
B) Fermentlar faolligini o‘zgarishi
D)Fermentlar sintezi
E)Fermentlarning katolitik aktivligi va tuzilishining o‘zgarishi
200. Qаysi usul yordаmidа sоmаtik hujаyrаlаrdаn hаyvоn оrgаnizmini tiklаsh mumkin?
A)Sоmаtik hujаyrаni inаktivаsiyagа uchrаgаn jinsiy hujаyrа bilаn birlаshtirish yordаmidа
B) Sоmаtik hujаyrаlаrni sun’iy muhitdа ko‘pаytirish yordаmidа
D)Sоmаtik hujаyrаni embriоn bilаn qo‘shish yordаmidа
E)Trаnsfоrmаtsiyagа uchrаgаn hujаyrаlаrni ko‘pаytirish yordаmidа
2.9. YaB uchun test savollari (500 ta)
1. Immobilizasiyaning adsorbsion usuli nimaga asoslanadi?
A)Tabiiy va sun’iy tashuvchilar yuzasiga fermentlarni biriktirish
B) Fermentlarni polimer gellarga bog‘lash
D)Fermentlarni membrana kosullariga bog‘lash
E)Fermentlarni ko‘ndalang tikish
2. Fermentlar immobilizasiyasida nima ro‘y beradi?
A)Gomogen holatdan giterogen holatga o‘tadi
B) Fermentlar geterogen holatdan gomogen holatga o‘tadi
D)Fermentlar strukturasi o‘zgaradi
E)Hamma javoblar to‘g‘ri
3. Hujayra va organlar uchun immobilizasiyaning qaysi usulidan foydalanish maqsadga muvofiq?
A)Polimer qo‘shilishga biriktirish
B) Ko‘ndalang tikish yo‘li bilan
D)Adsorbsiya usuli yoki kimyoviy sintez
E)Inkosulasiya usuli
4. Fermentativ regulyatsiya bu?
A)Ferment molekulalariga metobolit mahsulotlari ta’sir qila boshlaganda fermentlarning miqdoriga bog‘liq bo‘lmagan holda ular aktivligining o‘zgarishi
B) Ferment miqdorining kamayishi bilan uning faolligining o‘zgarishi
D)Ferment faolligining o‘zgarmasligi
E)Bioximiyaviy reaksiya tezligining katalizator fermentlar ta’siri natijasida sekin o‘zgarishi
5. Fermentlarni chiziq bo‘ylab joylashishi qanday imkoniyatlarni beradi?
A)O‘zini boshqarish imkonini beradi
B) Turli xil tugallangan maxsulotlarga olib keladi
D)Ingibirlashning teskari aloqa bo‘yicha o‘zini boshqarish
E)Hamma javoblar to‘g‘ri
6. Fеrmеntlаr yordаmidа yoki mеhаnik usuldа hujаyrа qоbig‘idаn аyrilgаn o‘simlik hujаyrаsi?
A)prоtоplаst
B) Inоkulyum
D)Shtamm
E)Eksplаntаt
7. Bakterial proteazalardan foydalanish?
A)Kir yuvish vositalari,oqsil gidrolizatlarini olish terini yumshatishda
B) Glyukozani ajratishda, sharbatlarni yorqinlashtirishda
D)Ko‘pik miqdorini muvozanatlashtirishda tish pastasiga qo‘shiladi
E)Bolalar ozuqasini ishdab chiqarishda
8. Temperatura oshirilganda fermentativ reaksiya tezligi qanday o‘zgaradi?
A)Ma’lum chegaragacha to‘g‘ri proporsional o‘zgaradi
B) O‘zgarmaydi
D)To‘g‘ri proporsional
E)Teskari proporsional
9. Adsorbsiya yo‘li bilan immobilizasiya metodi yordamida bioobyektlarni fiksasiya qilishi mumkin bo‘lgan organik tashuvchilarni ko‘rsaning?
A)polietilen, polisteran
B) Nuklein kislotalar, fermentlar
D)Oqsillar, yog‘lar, benzol
E)Karbonatlar, glisirin, ko‘mir
10. Gemisellyulozalarning asosiy komponenti?
A)Saxaroza
B) Laktoza
D)Ksillon
E)Kraxmal
11. Lipidli bisloy (lipidli ikki qavat) deganda nimani tushunasiz?
A)Biologik membranalarni asosi; lipid molekulalarini ikki qavati bilan shakllanadi, ularni gidrofob zanjirlari lipidli bisloyni ichki tomoniga, gidrofil boshchasi esa – tashqariga qaragan
B) Faqat gidrofil qavatdan iborat suvni tortuvchi qavat
D)Membranalarning tashqi va ichki qismini o‘rab turuvchi va o‘tkazuvchanlik qobilyatigia ega bo‘lmagan qavati
E)Membranani takil qiluvchi fosfolipid va oqsil moddalar
12. Bioxavfsizlikning asosiy prinsiplaridan biri?
A)Inson, jamiyat va davlat o‘rtasidagi o‘zaro javobgarlikdir
B) Oziq-ovqat, harbiy va boshqa omillar bo‘lishi
D)Dori-darmonlar, vaksinalar, diagnostika preparatlari
E)Gen orqali davolash
13. Xavfsizlikni har xil turlari va ularni biotexnologiyaga ta’sirini o‘rgangan olim?
A)T.Ye.Popova
B) A.I.Nuriddinov
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
14. Transgenoz bu-?
A)Genom mo‘tadilligini buzilishi, “uxlab yotgan” genlarni faolligining uyg‘onishi
B) Oqsil biosintezi
D)DNK reduplikatsiyasi
E)RNK transkripsiyasi
15. Transgenoz tushunchasi haqida fikr yuritgan olim?
A)K.G.Gazaryan
B) T.Ye.Popova
D)P.Berg
E)Z.R.Axmedova
16. Transgenoz qanday genlar ta’sirida yuzaga chiqadi?
A)Genlarnipleyotrop ta’sirida
B) Noallel genlar ta’sirida
D)Komplementar ta’sirda
E)Epistatik ta’sirda
17. 1975 yil Asilomar (AQSh) da o‘tkazilgan xalqaro konferensiyada olimlar?
A)Gen muxandisligi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar boshqa, shunga o‘xshash ishlardan xavfli emasligi, faqatgina biologik xavfsizlikni saqlagan holda nazorat o‘rnatilishi (o‘tkazilishi) lozim
B) Hujayra muxandisligi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar boshqa, shunga o‘xshash ishlardan xavfli emasligi, faqatgina biologik xavfsizlikni saqlagan holda nazorat o‘rnatilishi (o‘tkazilishi) lozim
D)Rekombinat mikroorganizmlar bilan olib borilayotgan tadqiqotlarni bir qolipga solish bo‘yicha
E)Rekombinat mikrooorganizmlar laboratoriyadan tashqariga chiqmasligi haqida ko‘rsatmalar
18. AQShda rekombinat mikroorganizmlar bilan olib borilayotgan tadqiqotlarni bir qolipga solish bo‘yicha dastlabki qoida nechanchi yilda qabul qilindi?
A)1976 yilda
B)1972 yilda
D)1980 yilda
E)1964 yilda
19. Nanobiotexnologiyalar deganda nimani tushunasiz?
A)Nanotexnologiyalarni nanobo‘lakchalarni tirik sistemaga ta’sirini o‘rganuvchi hamda biologik nanostrukturalarni tibbiyotda, ekologiyada, qishloq–xo‘jaligida va ishlab–chiqarishni boshqa sohalarida ishlatish usullarini o‘rgatuvchi bo‘limi
B) Nanohajmli biotexnolgik jarayonlar
D)Nanopreparatar olishga qaratilagn biotexnologiyalar
E)Biotexnologiyalarni yangi ko‘rinishi bo‘lib, ular nanostrukturalar tayyorlashda ishlatiladilar
20. Bakteriyalardan qaysi biri S yordamida oksidlab Fe, Cu, Zn va boshqa metallarni ishqorlaydi?
A)Thiobacillus ferrooxydans
B) Chrombacterium violaceum
D)Zoolgoca ramigera
E)Xantomonas campestris
21.Rekombinat vaksinalar qanday olinadi?
A)Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
B) Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
D)V - gibridon hujayralari maxsulotlari
E)Tog‘ri javob yuq
22. Hozirgi paytda necha xil virusli entomopatogen preparatlarni ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilgan?
A)3
B)4
D)2
E)5
23. Kallus to‘qimalari qachon regeneratsiyalanish qobilyatini yo‘qotadi?
A)Qariganda
B) Sabablari hali to‘liq aniqlanmagan
D)Umuman yo‘qotmaydi
E)To‘rtinchi marta qayta ekilganda
24. Tuganak bakteriyalar qaysi avlodga mansub?
A)Rhizobium
B) Agrobacterium
D)Azotobacter
E)Klebsiella
25. Qaysi birikmalar o‘simlik xo‘jayin va tuganak azotafiksatorlar o‘rtasida simbioz munosobatini o‘rnatuvchi genlarga ega?
A)Sym
B) Pak
D)Cfx
E)Osm
26. Qaysi bir bakteriya oltinni eritadi?
A)Chrombacterium violaceum
B) Zoolgoca ramigera
D)Xantomonas campestris
E)Thiobacillus ferrooxydans
27. Avtotrof organizmlar, hujayraning organik birikmalarini qo‘yidagilarning qaysi biridan sintez qiladi?
A)CO2 va H2O
B) NH2va H2O
D)H2S va CO2
E)NH2 va CO2
28. Arzon va mo‘l xom ashyoni ko‘rsating?
A)Ksiloza
B) Laktoza
D)Melassa
E)Kraxmal
29. Uglerod va energiyaning keng tarqalgan manbalari bo‘lib hisoblanuvchi komponentlar?
A)Neft
B)(NH4)2 SO4
D)NH3
E)Mochevina
30. Ligninni aniqlashning keng tarqalgan metodida qaysi modda bilan ishlov beriladi?
A)SO2
B) CO2
D)NH3
E)H2S
31.Etonol olish uchun, achitqi va bakteriyalar hujayralari immobilizasiyasi uchun organik tashuvchini ko‘rsating?
A)Ionlari almashadigan smolalar
B) Selyuloza
D)Polinuriton
E)Xitin
32.Liposoma nima?
A)Dumaloq pufak, ularni devori lipidlardan tashkil topgan; lipidlar – ikki qavat – lipidli bisloyni shakllantiradi
B) Oqsil molekulasidan tuzilgan pufak
D)Oqsil-ipid aralashmalaridan tuzigan pufak
E)Oqsil-polisaxariddan tashkil topgan pufak
33. Membranali oqsillar nimalar?
A)Lipidli bisloyni ichiga yoki sirtiga joylashgan oqsil molekulalari
B) Membrana hosil qiluvchi oqsillar
D)Oqsillardan tuzilgan membranalar
E)Bakteriyalarni o‘rab turgan hujayra qobig‘i
34. Nanostrukturalar - bu …?
A)10 va 100 nanometr o‘lchamidagi obyektlar
B) O‘lchami 1 yoki 2 marta (sm) kichik obyektlar
D)O‘lchami 1 dan kichik bo‘lgan (ml) obyektlar
E)O‘lchami 1 dan 100 nanometr (nm) oralig‘idagi obyektlar
35. Bakteriofag nima?
A)Virus
B) Kasallikni oldini oluvchi viruslar
D)Chirituvchi bakteriyalar
E)Tuproqda uchraydigan bakteriyalar
36.Virus nima?
A)Tirik va tirik bo‘lmagan tabiat bo‘lmagan tabiat chegarasida turgan, DNK (RNK) va oqsilli kapsulalardan tashkil topgan hayotning eng sodda hujayrasiz shakli
B) Yadrosi mavjud bo‘lgan, erkin yashash qobilyatiga ega bo‘lgan murakkab hujayra
D)Tirik organizmlarda yashaydigan , kasalliklarning oldini oluvchi hujayra
E)Tabiatda ko‘zga ko‘rinadigan mikroorganizmlar
37. Restriktazalar - bu?
A)DNK molekulasini fragmentlarga kesuvchi fermentlar guruhi.
B) DNK molekulasini yopishqoq uchlarnii bog‘lovchi ferment
D)DNK fragmentlarni DNK sintezida biri biriga ulovchi ferment
E)DNK molekulasi hosil bo‘lishida ishtirok etadigan ferment
38. Retrovirus nima?
A)Irsiy materiali RNK dan tashkil topgan virus
B) Irsiy molekulasi vektor sifatidagi
D)Bakteriya molekulasi DNK
E)Irsiy molekulasi xalqasimon tuzilishdagi virus
39. Bioreaktor nima?
A)Tirik mikroorganizmlar,hujayra ekstraktlari yoki fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar o‘tadigan qurilma
B) Tirik mikroorganizmlar, hujayrasi fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar amalga oshiruvchi organism
D)Fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar o‘tadigan mikroorganizm
E)Hujayralar yordamida biokimyoviy reaksiyalarni amalga oshiradi
40. Profagga ega bo‘lgan bakteriyalarga nima deyiladi?
A)lizogen bakteriyalar
B) Lizis
D)Profag
E)To‘liq transduksiya
41. Biotexnologik usulda ikkilamchi sintez moddalar nimadan olinadi?
A)Su’niy oziqa mihitlarida o‘stirilgan kallus to‘qimaridan
B) O‘simliklarni su’niy o‘stirish orqali , tana hujayralaridan
D)In vitro sharoitida olingan mikrotugunaklard an
E)O‘simliklarning meristemasidan
42. Trаnsgеn hаyvоnlаr yarаtishdа qаysi strukturаlаrni vеktоr sifаtidа qo‘llаsh mumkin?
A)Viruslаr
B) Plаzmidаlаr
D)Yadrо DNK-si
E)RNK
43. Biotexnologiya fanining rivojlanishiga hissa qo‘shgan o‘zbek olimlari?
A)A.G‘.Хolmurodov, M.I.Mavloniy, Q.D.Davronov
B) Murodov, Dokuchayev, Vilyams
D)Davronov, Kostuchayev, Axmedova
E)D.Abdukarimov, A.Ergashev, Toshpulatov
44. Biotexnologik laboratoriya sharoitida qanday jihozlardan foydalaniladi?
A)Laminar boks, avtoklaf, elektoron mikroskop, jihozlangan kultura xonasi, pipetka, pinset, skalpel, ozuqa muhitlar, pH-metr
B) Laminar boks, avtoklaf, refraktometr, Keldal, mikroskop, quritish shkafi
D)Elektro pechka, pipetka, mikrotom, kuritish shkafi
E)Barcha javoblar to‘g‘ri
45. Molekulyar biologiya fani nimani o‘rgatadi?
A)DNK, RNK, oqsil, uglevod va lipid tuzilishi va funksiyalarini
B) O`lik organizmlarni
D)Tirik organizmlarning o‘sish va rivojlanishini
E)To‘qima, hujayra, DNK, gen
46. Biotexnologiya termini qachon fanga kiritilgan?
A)1917 yil
B) 1908 yil
D)1930 yil
E)1990 yil
47. Biotexnologiyaning tekshiradigan asosiy obyekt nima?
A)Zamburug‘lar, bakteriyalar, viruslar
B) Xloraplastlar, to‘qimalar
D)Hujayrani tashkil qiladigan organoidlar, oqsillar, nuklein kislotalar
E)Xromosomalar, viruslar
48 Biotexnologiya qaysi fanlar bilan bog‘liq?
A)Molekulyar biologiya, genetika, mikrobiologiya
B) Biologiya, fizika, matematika, geografiya
D)Genetika, tabiiy fanlar, astronomiya
E)Matematika, geografiya, genetika
49. Biotexnologiya terminiga izoh bering?
A)Tirik organizmlar faoliyatidan foydalangan holda sanoat miqyosida mahsulot ishlab chiqarish
B) Tirik organizmlarni o‘lik tabiat bilan bog‘langanligini
D)Organizmlarni tuzilishi va funksiyalarini
E)Tirik organizmlarni kimyoviy tarkibini
50. “Biotexnologiya” termini qaysi olim tomonidan fanga kiritilgan?
A)K. Errike
B) F. Misher
D)E. Gekkel
E)G. Mendel
51. Oqsil va fermentlar injeneriyasi, texnikaviy mikrobiologiya hamda texnikaviy biokimyo yutuqlariga asoslangan ishlab chiqarish usuli qachon paydo bo‘ldi?
A)1960-1970
B) 1972-1974
D)1980-1990
E)1992-1996
52. O‘zbistonda Fuzarim avlodiga mansub zamburug‘lardan NAD-koferment va vitaminlar kompleksi tayyorlash texnologiyasini yaratgan olim?
A)A.G‘.Хolmurodov
B) J.Тoshpulatov
D)A.I.Nuriddinov
E)K. Errike
53. “Yer malxami” biopreparatini yaratgan o‘zbek olimi?
A)Q.D.Davronov
B) A.G‘.Хolmurodov
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
54. “Yer malxami” biopreparatini qanday mikroorganizmlar asosida yaratilgan?
A)Azot yutuvchi mikroorganizmlar
B) Azot chiqaruvchi mikroorganizmlar
D)Tuproqda fosfor to‘plovchi mikroorganizmlar
E)Tuproqda kaliy to‘plovchi mikroorganizmlar
55. Bioxavfsizlikning bosh mezoni bu?
A)Inson
B) Gen
D)Hujayra
E)Hayvon
56. Bir hujayraning genetik jixatdan bir xil bo‘lgan avlodi nima deb ataladi?
A)Klon
B) Revertontlar
D)Mutantlar
E)Supressorlar
57. Rekombinat UG ni sigirlarga ineksiya qilinganda sut miqdori nechi foizga oshgan?
A)23-31%
B) 20-30%
D)15-20 %
E)10-15 %
58. Geterogen oqsillar qaysi organizmlardan olish mumkin?
A)Hayvon tanasidagi ko‘pgina to‘qimalardan
B) O‘simlik hujayralaridan
D)Zamburug‘ hujayralaridan
E)Bakteriya hujayrasidan
59. Endogen sut oqsillarining umumiy konsentratsiyasi?
A)2% dan 6%
B) 5% dan 8%
D)6% dan 8 %
E)3% dan 5 %
60. “Guda” pishlog‘i qaysi chorva hayvon sutidan olinadi
A)Qo‘y sutidan
B) Sigir sutidan
D)Echki sutidan
E)Tuya sutidan
61. Qattiq pishloq tayyorlash uchun qaysi zamburug‘ sporalaridan foydalaniladi?
A)Penicillium rogueforti
B) Propionbacterium shermanii
D)Streptococcus thermophilus
E)Zymomonas mobilis
62. Xromasoma bo‘laklarining tushib qolishi nima deb ataladi?.
A)Deletsiyalar
B) Duplikasiyalar
D)Transpodisiyalar
E)Inversiyalar
63. Xromasomalar o‘rtasida xrosmasom bo‘laklarining o‘zaro joyi almashishi nima deyiladi?
A)Translokasiyalar
B) Inversiyalar
D)Tranpozisiyalar
E)Amplifikasiyalar
64. Nima missens-mutasiyaga olib keladi?
A)Transpozisiya va tranvereziyalar
B) Duplikasiyalar
D)Duplikasiya va transpazisiya
E)Transversiyalar
65. Boshlang‘ich genetopga teskari mutasiya natijasida yuzaga keladigan mutantlar nima deb ataladi?
A)Revertantlar
B) Supressorlar
D)Leki-mutant
E)Klonlar
66. Iz qoldirish (otpechatok) metodi biotexnologiyaga kim tomonidan kiritilgan?
A)D.Lederberg va E.Lederberg
B) N.N.Dubinin
D)V.V.Suxodeles
E)D.J.Uotson
67. Ichak tayoqchasi xromasomasi qanday namoyon bo‘ladi?
A)DNK molekulasining halqasimon shakli
B) Chiziqsimon DNK molekulasi shaklida
D)RNK molekulasining halqasimon shaklida
E)Chiziqsimon RNK molekulasi shaklida
68. “………..bu reklikonlar, doimiy ravishda xromasomadan tashqarida irsiylanadi” ushbu iborada nima nazarda tutilgan?
A)Plazmida
B) Vektorlar
D)Kosmida
E)Bakteriya
69. Bitta xromasomaga nechta yirik plazmida to‘g‘ri keladi?
A)1-4
B) 10-200
D)6-12
E)100-150
70. Fag zarrachalari nimalardan iborat?
A)DNK, RNK va oqsildan
B) Faqat DNK
D)Faqat RNK
E)Faqat oqsildan
71. Faglar tomonidan amalga oshiriladigan donor hujayradan, resipiyent hujayraga genetik informasiyaning berilishi qo‘yidagi jarayonlarning qaysi biriga to‘g‘ri keladi?
A)Transduksiya
B) Translyasiya
D)Terminatsiya
E)Transpoditsiya
72. Donor hujayralan ajratilgan DNK ning resipiyent hujayraga tushishi natijasida sodir bo‘ladigan genetik axborot almashinuvi jarayoni nima deyiladi?
A)Transformatsiya
B) Transpozitsiya
D)Translyasiya
E)Terminasiya
73. Gen injenerligida namunaviy tadqiqot necha bosqichdan iborat?
A)4
B)2
D)3
E)1
74. Gen injenerligida DNK molekulalarining muhim manbai nima hisoblanadi?
A)Turli xil organizmlarning genetik materiallari bo‘laklari
B) Genlarning kimyoviy sintezi
D)Genlarning ximiko-orermentativ sintezi
E)Muhim manbalar yo‘q
75. DNK dagi bir xil ketma-ketlikni aniqlovchi fermentlar nima deb ataladi?
A)Izoshizomerlar
B) Ligazalar
D)Polimerazalar
E)Gidrolazalar
76. Rekombinant DNK ni xo‘jayin hujayrasiga kirishini va uni replikasiyasini ta’minlovchi qismi nima deb ataladi?
A)Vektor
B) Plazmida
D)Kosmida
E)Transpozon
77. Ichak tayoqchasi bakteriyasining necha xil vektorlari mavjud?
A)4
B)2
D)3
E)1
78. Klonotek genomlar yaratishga va eukariot DNK ning kata bo‘laklarini klonlashga moslashgan yirik hajmli vektorlar nima deb ataladi?
A)Kosmidlar
B) Transpozon
D)Plazmidlar
E)Bakterifaglar
79. Fazmidlar nima?
A)Fag va plazmidlar o‘rtasidagi gibridlar
B) Lyamda fagining yopishqoq uchli DNK li plaznium
D)DNK ning katta bo‘laklarini klonlashga moslashgan vektorlar
E)Xromasomadan tashqaridagi genetik elementlar
80. Tarkibida plazmidalar va replikasiyasi va seleksiyasi uchun zarur bo‘lgan va fagning litik yetilishiga zarur genlarni saqlovchi ishlab chiqarilgan lyambda bakteriofaglari nima deb ataladi?
A)Fazmidlar
B) Kosmidalar
D)Plazmidlar
E)M13 fagi
81. Ko‘p miqdorda oqsil olish uchun nima qilish lozim?
A)m-RNK turg‘unligini ta’minlash va oqsil kroteolizini to‘xtatish
B) m-RNK turg‘unligini kamaytirish
D)m-RNK turg‘unligini oshirish
E)Oqsil proteolizini oshirish
82. Sayt-spesiorik mutagenez texnikasi qanday imkoniyatlar beradi?
A)Mutatsiyalarni genning aniqlangan uchastkasiga olib kiradi
B) Mutatsiyalarni genning biron bir uchastkasiga olib kiradi
D)Matatsiyalardan himoyalaydi
E)Genga mutatsiyalarning kirishiga yo‘l qo‘ymaydi
83. Imobilizatsiya nima?
A)Fermentlar faolligini saqlash uchun uning harakati va
tuzilishini chegaralash
B) Fermentlar faolligini o‘zgarishi
D)Fermentlar sintezi
E)Fermentlarning katolitik aktivligi va tuzilishining o‘zgarishi
84. Immobilizasiyaning adsorbsion usuli nimaga asoslanadi?
A)Tabiiy va sun’iy tashuvchilar yuzasiga fermentlarni biriktirish
B) Fermentlarni polimer gellarga bog‘lash
D)Fermentlarni membranaga bog‘lash
E)Fermentlarni ko‘ndalang tikish
85. Fermentlar immobilizasiyasida nima ro‘y beradi?
A)Gomogen holatdan giterogen holatga o‘tadi
B) Fermentlar geterogen holatdan gomogen holatga o‘tadi
D)Fermentlar strukturasi o‘zgaradi
E)Hamma javoblar to‘g‘ri
86. Hujayra va organlar uchun immobilizasiyaning qaysi usulidan foydalanish maqsadga muvofiq?
A)Polimer qo‘shilishga biriktirish
B) Ko‘ndalang tikish yo‘li bilan
D)Adsorbsiya usuli yoki kimyoviy sintez
E)Inkosulatsiya usuli
87. Bioxavfsizlikning asosiy prinsiplaridan biri?
A)Inson, jamiyat va davlat o‘rtasidagi o‘zaro javobgarlikdir
B) Oziq-ovqat, harbiy va boshqa omillar bo‘lishi
D)Dori-darmonlar, vaksinalar, diagnostika preparatlari
E)Gen orqali davolash
88. Xavfsizlikni har xil turlari va ularni biotexnologiyaga ta’sirini o‘rgangan olim?
A)T.Ye.Popova
B) A.I.Nuriddinov
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
89. Gen orqali davolash bu?
A)Gen targeting
B) Hujayra muhandisligi
D)Gen muhandisligi
E)Transgenoz
90. Gen muhandisligi nimani o‘rganadi?
A)Genlarni qirqish va ulashni, genlar ustida ishlashni
B) Genlarni va ularning tuzilishini
D)Genlarni ajratib olish
E)Hujayrada kechadigan biokimyoviy jarayonlarni
91. Gen muhandisligida o‘simlik hujayralarining qaysi hususiyatlari hayvon hujayralariga nisbitan afzal hisoblanadi?
A)Bitta hujayrasidan yaxlit o‘simlik olish mumkinligi
B) Yirik hujayra va bo‘linish tezligi
D)Biologik va morfologik belgilari
E)Reproduktiv xususiyati
92. Gen injeneriyasini in vitro sharoitda funksional genetik faol strukturalar tuzish yoki sun’iy genetik programma yaratish bu?
A)Rekombinant DNK
B) Transduksiya
D)Transformatsiya
E)Ferment
93. Birinchi marta rekombinant DNK yaratish usulini kim yaratgan?
A)P.Berg
B) T.Ye.Popova
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
94. Rekombinant DNK olishning nechta usuli bor?
A)3 ta
B) 5 ta
D)2 ta
E)4 ta
95. Rekombinant DNK olishning nechta usullari?
A)Konnektor,linker va restriktaza-ligaza
B) Fermentlar immobilizatsiyasi
D)Genlarni klonlash
E)Irsiyat va gen
96. Achitqi zamburug‘ining t-RNKsining alaninli qatori nechinchi yilda aniqlandi?
A)1964 yilda
B) 1972 yilda
D)1953 yilda
E)1963 yilda
97. Transgenoz bu-?
A)Genom mo‘tadilligini buzilishi, “uxlab yotgan” genlarni faolligining uyg‘onishi
B) Oqsil biosintezi
D)DNK reduplikatsiyasi
E)RNK transkripsiyasi
98. Transgenoz tushunchasi haqida fikr yuritgan olim?
A)K.G.Gazaryan
B) T.Ye.Popova
D)P.Berg
E)Z.R.Axmedova
99. Transgenoz qanday genlar ta’sirida yuzaga chiqadi?
A)Genlarnipleyotrop ta’sirida
B) Noallel genlar ta’sirida
D)Komplementar ta’sirda
E)Epistatik ta’sirda
100. Dunyoda nechi yil mobaynida eng yangi biotexnologiya-gen muhandisligi sohasida olib borilgan ilmiy izlanishlar bu yo‘nalishni xavfsiz ekanligini tasdiqladi?
A)30-yil
B) 40-yil
D)20-yil
E)50-yil
101. 1975 yil Asilomar (AQSh) da o‘tkazilgan xalqaro konferensiyada olimlar?
A)Gen muhandisligi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar boshqa, shunga o‘xshash ishlardan xavfli emasligi, faqatgina biologik xavfsizlikni saqlagan holda nazorat o‘rnatilishi (o‘tkazilishi) lozim
B) Hujayra muhandisligi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar boshqa, shunga o‘xshash ishlardan xavfli emasligi, faqatgina biologik xavfsizlikni saqlagan holda nazorat o‘rnatilishi (o‘tkazilishi) lozim
D)Rekombinat mikroorganizmlar bilan olib borilayotgan tadqiqotlarni bir qolipga solish bo‘yicha
E)Rekombinat mikrooorganizmlar laboratoriyadan tashqariga chiqmasligi haqida ko‘rsatmalar
102. AQShda rekombinat mikroorganizmlar bilan olib borilayotgan tadqiqotlarni bir qolipga solish bo‘yicha dastlabki qoida nechanchi yilda qabul qilindi?
A)1976 yilda
B) 1972 yilda
D)1980 yilda
E)1964 yilda
103. Retsipiyent bu?
A)Asosiy qabul qiluvchi)
B) Begona (donor) gen
D)Genning bir bo‘lagi
E)Ferment
104. DNK da nukleotidlar ketma – ketligini o‘qish bu?
A)Sekvinerlash
B) Elektroforez
D)Replikatsiya
E)Trasformatsiya
105. Sekvinerlashning xillari?
A)Kimyoviy va fermentativ
B) Kimyoviy va fizikaviy
D)Elektroforez
E)Biologik va fiziologik
106. Genetik modifikasiya qilingan organizmlar va ulardan olinadigan mahsulotlarni biologik xavfsizlik nuqtai nazaridan baholashni eng asosiy bosqichlaridan biri?
A)Sanitariya-gigiyena ekspertizasidan o‘tkazish
B) Genlarni tekshirish
D)Genlarini klonlash
E)Qishloq xo‘jaligiga tadbiq qilish
107. Genlarni ko‘chirishning usullari mavjud bo‘lib ular?
A)Bevosita va bilvosita
B) Genlarni tekshirish
D)Genlarini klonlash
E)To‘g‘ridan-to‘g‘ri
108. Gen muhandisligida qanday fermentlardan foydalaniladi?
A)Revertaza, ligaza, restriktaza
B) Amilaza, liaza, ligaza
D)Transkriptaza, ligaza, gidrolaza
E)Oksidoreduktaza, transferaza
109. DNK ni bo‘laklarga bo‘luvchi ferment bu?
A)Restriktaza
B) Ligaza
D)Revertaza
E)Polimeraza
110. Biomakromolekulalar nima?
A)Biopolimerlar (nukleinkislotalar, oqsillar, polisaxaridlar) molekulasi
B) Aminokislota va lipidlar
D)Uglevodlar va oqsil moddalar
E)Makroelementlar va mikroelementlar
111. Nanobiotexnologiyalar deganda nimani tushunasiz?
A)Nanotexnologiyalarni nanobo‘lakchalarni tirik sistemaga ta’sirini o‘rganuvchi hamda biologik nanostrukturalarni tibbiyotda, ekologiyada, qishloq–xo‘jaligida va ishlab–chiqarishni boshqa sohalarida ishlatish usullarini o‘rgatuvchi bo‘limi
B) Nanohajmli biotexnolgik jarayonlar
D)Nanopreparatar olishga qaratilagn biotexnologiyalar
E)Biotexnologiyalarni yangi ko‘rinishi bo‘lib, ular nanostrukturalar tayyorlashda ishlatiladilar
112. Sekvenirlash bu?
A)Nukleotidlar ketma-ketligini aniqlash
B) DNK fragmentlarini ajratish
D)Molekulalar harakatiga
E)Nukleotidlarning qushilishiga
113. Plazmid DNK si o‘zida qancha genni saqlaydi?
A)3-10
B) 15-20
D)10-15
E)1-5
114. DNKning qo‘sh spirali mobelini qachon va kim tomonidan kashf etgan?
A)1953 yilda Dj.Uotson va F.Krik
B) 1957 yilda A.Kornberk
D)1860 yilda Ch.Darvin
E)1960 yilda M.Uilking, R.Franklin
115. Hozirgi paytda necha xil virusli entomopatogen preparatlarni ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilgan?
A)3
B)4
D)2
E)5
116. Kallus to‘qimalari qachon regeneratsiyalanish qobilyatini yo‘qotadi?
A)Qariganda
B) Sabablari hali to‘liq aniqlanmagan
D)Umuman yo‘qotmaydi
E)To‘rtinchi marta qayta ekilganda
117. Qishloq xo‘jalik hayvonlarini ko‘payish biologiyasini boshqarish qaysi fan yutuqlariga asoslangan?
A)Endokrinologiya va biotexnologiya
B) Fiziologiya va biotexnologiya
D)Anatomiya va biotexnologiya
E)Biokimyo va biotexnologiya
118. Hayvonlarni ko‘payish fiziologiyasini o‘rganishda erishilgan eng katta muvaffaqiyat qaysi ichki sekretsiya bezi bilan bog‘liq?
A)Gipofiz
B) Oshqozon osti bezi
D)Ayrisimon bez
E)Buyrak usti bezi
119. Sut emizuvchilarni gipofizini oldingi qismida jinsiy bezlarni faoliyatini boshqarib turadigan nechi xil garmon ishlab chiqariladi?
A)3 xil
B) 2 xil
D)1 xil
E)4 xil
120. Superovulyatsiya bu?
A)Urg‘ochi mollarda gormonlar yordamida ko‘plab ovulyatsiya chaqirish
B) Urg‘ochi mollarda gormonlar yordamida ovulyatsiyani to‘xtatish
D)Hayvonlarni sun`iy urug‘lantirish
E)Hayvon organizmiga UG garmonlarini kirgizish
121. Oqsillar agregatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
A)Oqsil molekulalarini ikkilamchi strukturalar (o‘ngga qayrilgan L-spiral uchastkalar) orqali o‘zaro munosabatga kirishib, nadmolekulyar agregatlar hosil qilishi
B) Oqsillarni o‘zaro agregatsiyaga kirishishlari
D)Oqsillarni agregatlar yordamida cho‘kishi
E)Oqsillarni bir biriga to‘planishi
122. Tashuvchi oqsil nima?
A)Transmembrana oqsili o‘zini fazoviy strukturasini o‘zgartirib, moddalarni membrananing lipidli qavatidan o‘tishini ta’minlovchi oqsil
B) Mikroelementlarni hujayraga tashib kiruvchi modda
D)Mikroelementlarni hujayra organella orasida tashib yuruvchi modda molekulasiga suv yig‘ib olish hususiyatiga ega bo‘lgan makromolekula
E)Mikroelementlarni hujayra organellalari orasida tashib yuruvchi modda
123. Oqsil-retseptor deganda nimani tushunasiz?
A)Hujayra membranasida lokalizatsiya bo‘lgan spetsifik oqsil bo‘lib, u signalli moddalar (ligandlar) bilan bog‘lanib, ular uzatadigan tashqi signalni qabul qilish xususiyatiga ega
B) Hujayrada to‘planib, retseptorlik vazifasini bajaruvchi kompleks
D)Oqsil tabiatli retseptorlar
E)Retseptor vazifasini bajaruvchi oqsil moddalar
124. Oqsillarni modifikatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
A)Polipeptidlarni kimyoviy o‘zgarishi
B) Oqsil molekulasini tarkibiga kiruvchi aminokislotalarni o‘rniga boshqa organik moddalar kiritilishi
D)Oqsillarni yog‘ kislotalari bilan boyitilishi
E)Oqsil-uglevod kompleksi hosil bo‘lishi
125. Fermentativ regulyatsiya bu?
A)Ferment molekulalariga metobolit mahsulotlari ta’sir qila boshlaganda fermentlarning miqdoriga bog‘liq bo‘lmagan holda ular aktivligining o‘zgarishi
B) Ferment miqdorining kamayishi bilan uning faolligining o‘zgarishi
D)Ferment faolligining o‘zgarmasligi
E)Biokimyoviy reaksiya tezligining katalizator fermentlar ta’siri natijasida sekin o‘zgarishi
126. Tuganak bakteriyalar qaysi avlodga mansub?
A)Rhizobium
B) Agrobacterium
D)Azotobacter
E)Klebsiella
127. Qaysi birikmalar o‘simlik xo‘jayin va tuganak azotafiksatorlar o‘rtasida simbioz munosobatini o‘rnatuvchi genlarga ega?
A)Sym
B)Pak
D)Cfx
E)Osm
128. Yomon sifatlt o‘smalar va ma’lum mikroorganizm guruhlariga nisbatan fiziologik faollikka ega bo‘lgan hayotiy faoliyat mahsuloti?
A)Antibiotiklar
B) Garmonlar
D)Interferanlar
E)Interleykinlar
129. Rekombinat vaksinalar qanday olinadi?
A)Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
B) Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
D)V - gibridon hujayralari mahsulotlari
E)Tog‘ri javob yuq
130. Vaksina antigenlar qanday olinadi?
A)Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
B) Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
D)V - gibridon hujayralari mahsulotlari
E)To‘g‘ri javob yo‘q
131. Manoklonal antitelalar nima?
A)V - gibridon hujayralari maxsulotlari
B) Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
D)Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
E)To‘g‘ri javob yo‘q
132. Oziq biomassasida oqsil, nuklin kislotalar va lipidlar qancha miqdorda bo‘lishi kerak?
A)80%, 2%, 1%
B) 90%, 1%, 0,5%
D)60%, 10%, 5%
E)10%, 55, 3%
133. Bakteriyalardan qaysi biri S yordamida oksidlab Fe, Cu, Zn va boshqa metallarni ishqorlaydi?
A)Thiobacillus ferrooxydans
B) Chrombacterium violaceum
D)Zoolgoca ramigera
E)Xantomonas campestris
134. Qaysi bir bakteriya oltinni eritadi?
A)Chrombacterium violaceum
B) Zoolgoca ramigera
D)Xantomonas campestris
E)Thiobacillus ferrooxydans
135. Avtotrof organizmlar, hujayraning organik birikmalarini qo‘yidagilarning qaysi biridan sintez qiladi?
A)CO2 va H2O
B) NH2va H2O
D)H2S va CO2
E)NH2 va CO2
136. Arzon va mo‘l xom ashyoni ko‘rsating?
A)Ksiloza
B) Laktoza
D)Melassa
E)Kraxmal
137. Uglerod va energiyaning keng tarqalgan manbalari bo‘lib hisoblanuvchi komponentlar?
A)Neft
B) (NH4)2 SO4
D)NH3
E)Mochevina
138. Ligninni aniqlashning keng tarqalgan metodida qaysi modda bilan ishlov beriladi?
A)SO2
B) CO2
D)NH3
E)H2S
139. Gemisellyulozalarning asosiy komponenti?
A)Saxaroza
B) Laktoza
D)Ksillon
E)Kraxmal
140. Sanoatning qaysi sohalarida amilazalardan foydalaniladi?
A)Tekstil, non pishirish, pivo ishlab chiqarish
B) Oziq-ovqat, teri, go‘sht sanoatida
D)Farmaseftikada, fotografiyada
E)Oziq-ovqat, tekstil, rezina
141. Bakterial proteazalardan foydalanish
A)Kir yuvish vositalari,oqsil gidrolizatlarini olish terini yumshatishda
B) Glyukozani ajratishda, sharbatlarni yorqinlashtirishda
D)Ko‘pik miqdorini muvozanatlashtirishda tish pastasiga qo‘shiladi
E)Bolalar ozuqasini ishdab chiqarishda
142. Fermentlarni chiziq bo‘ylab joylashishi qanday imkoniyatlarni beradi?
A)O‘zini boshqarish imkonini beradi
B) Turli xil tugallangan mahsulotlarga olib keladi
D)Ingibirlashning teskari aloqa bo‘yicha o‘zini boshqarish
E)Hamma javoblar to‘g‘ri
143. Temperatura oshirilganda fermentativ reaksiya tezligi qanday o‘zgaradi?
A)Ma’lum chegaragacha to‘g‘ri proporsional o‘zgaradi
B) O‘zgarmaydi
D)To‘g‘ri proporsional
E)Teskari proporsional
144. Adsorbsiya yo‘li bilan immobilizasiya metodi yordamida bioobyektlarni fiksasiya qilishi mumkin bo‘lgan organik tashuvchilarni ko‘rsaning?
A)polietilen, polisteran
B) Nuklein kislotalar, fermentlar
D)Oqsillar, yog‘lar, benzol
E)Karbonatlar, glisirin, ko‘mir
145. Etonol olish uchun, achitqi va bakteriyalar hujayralari immobilizasiyasi uchun organik tashuvchini ko‘rsating?
A)Ionlari almashadigan smolalar
B) Selyuloza
D)Polinuriton
E)Xitin
146. Lipidli bisloy (lipidli ikki qavat) deganda nimani tushunasiz?
A)Biologik membranalarni asosi; lipid molekulalarini ikki qavati bilan shakllanadi, ularni gidrofob zanjirlari lipidli bisloyni ichki tomoniga, gidrofil boshchasi esa – tashqariga qaragan
B) Faqat gidrofil qavatdan iborat suvni tortuvchi qavat
D)Membranalarning tashqi va ichki qismini o‘rab turuvchi va o‘tkazuvchanlik qobilyatigia ega bo‘lmagan qavati
E)Membranani takil qiluvchi fosfolipid va oqsil moddalar
147. Liposoma nima?
A)Dumaloq pufak, ularni devori lipidlardan tashkil topgan; lipidlar – ikki qavat – lipidli bisloyni shakllantiradi.
B) Oqsil molekulasidan tuzilgan pufak
D)Oqsil-lipid aralashmalaridan tuzilgan pufak
E)Oqsil-polisaxariddan tashkil topgan pufak
148. Membranali oqsillar nimalar?
A)Lipidli bisloyni ichiga yoki sirtiga joylashgan oqsil molekulalari
B) Membrana hosil qiluvchi oqsillar
D)Oqsillardan tuzilgan membranalar
E)Bakteriyalarni o‘rab turgan hujayra qobig‘i
149. Nanostrukturalar - bu …?
A)10 va 100 nanometr o‘lchamidagi obyektlar
B) O‘lchami 1 yoki 2 marta (sm) kichik obyektlar
D)O‘lchami 1 dan kichik bo‘lgan (ml) obyektlar
E)O‘lchami 1 dan 100 nanometr (nm) oralig‘idagi obyektlar
150. Nerv hujayrasi – kvant kompyuter ekanligini isbotlagan olim kim?
A)S.Xameroff
B) I.P.Pavlov
D)Yu.V.Ovchinnikov
E)S.Shvars
151. S.Xameroff gipotezasini ma’nosi nima?
A)Nerv hujayralarining sitoskeletni mikrotrubkalari, uning hisoblash sistemasi
B) Oshqozon-ichak faoliyatida fermentlarni roli
D)Sitoskelet mikrotrubkalardan tashkil topgan
E)Sitoskeletlar faoliyatida mikrotrubkalarsiz ham kechaveradi
152. Bakteriofag nima?
A)Virus
B) Kasallikni oldini oluvchi viruslar
D)Chirituvchi bakteriyalar
E)Tuproqda uchraydigan bakteriyalar
153. Virus nima?
A)Tirik va tirik bo‘lmagan tabiat bo‘lmagan tabiat chegarasida turgan, DNK (RNK) va oqsilli kapsulalardan tashkil topgan hayotning eng sodda hujayrasiz shakli
B) Yadrosi mavjud bo‘lgan, erkin yashash qobilyatiga ega bo‘lgan murakkab hujayra
D)Tirik organizmlarda yashaydigan , kasalliklarning oldini oluvchi hujayra
E)Tabiatda ko‘zga ko‘rinadigan mikroorganizmlar
154. Kapsid nima?
A)Virusning oqsilli qobig‘i
B) Zamburug‘ning oqsilli qavati
D)Mikroorganizmlarning uglevodli qavati
E)Bakteriya lipidli qavati
155. Kapsomerlar degenda nimani tushunasiz ?
A)Virus kapsulasini hosil qiluvchi oqsil subbirlik
B) Bakteriya qobig‘ini hosil qiluvchi molekula
D)Zamburug‘ kapsulasini hosil qiluvchi subbirlik
E)Virus halqasimon DNK sini hosil qiluvchi molekula
156. DNK ni “yopishqoq uchi” nima?
A)DNKni har xil fragmentlarini bog‘lanish (“yopishish”) imkonini beruvchi qismi
B) DNK molekulasini ligaza fermenti yordamida hosil bo‘ladi va mayda qismlarga bo‘ladi
D)DNK polipeptid zanjirini oxirgi qismi
E)DNK ni har xil fragmentlari
157. Murein nima?
A)Prokariot (bakteriyalar) organizmlarni hujayra devorini hosil qiluvchi polisaxarid
B) O‘simlik hujayralarini tashqi qavati
D)Hayvon hujayralarning ichki qavati
E)Eukariot organizm hujayralarning tashqi qavati
158. Restriktazalar - bu?
A)DNK molekulasini fragmentlarga kesuvchi fermentlar guruhi
B) DNK molekulasini yopishqoq uchlarnii bog‘lovchi ferment
D)DNK fragmentlarni DNK sintezida biri biriga ulovchi ferment
E)DNK molekulasi hosil bo‘lishida ishtirok etadigan ferment
159. Retrovirus nima?
A)Irsiy materiali RNK dan tashkil topgan virus
B) Irsiy molekulasi vektor sifatidagi
D)Bakteriya molekulasi DNK
E)Irsiy molekulasi xalqasimon tuzilishdagi virus
160. In vivo nima?
A)(lotincha, “tiriklik ichida”)–tirik organizmda tajriba o‘tkazish texnologiyasi
B) (grekcha, narsa yoki laboratoriya ichida)-labaratoriya dagi tajriba
D)Butun olamda bo‘layotgan jarayonlar
E)(lotincha, “shisha ichida”) – tajribani tirik organizmdan tashqarida (“probirka”dA)o‘tkazish texnologiyasi
161. Biokataliz nima?
A)Moddalarni fermentlar ishtirokida o‘zgarishi
B) Moddalarning oqsillar yordamida katalizlanishi
D)Moddalarning lipidlar ta’sirida o‘zgarishi
E)Uglevodlar parchalanishidan hosil bulgan modda
162. Bioreaktor nima?
A)Tirik mikroorganizmlar,hujayra ekstraktlari yoki fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar o‘tadigan qurilma
B) Tirik mikroorganizmlar, hujayrasi fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar amalga oshiruvchi organizm
D)Fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar o‘tadigan mikroorganizm
E)Hujayralar yordamida biokimyoviy reaksiyalarni amalga oshiradi
163. Biotexnologiya bu?
A)Ishlab-chiqarishda tirik organizmlar va biologik jarayonlardan foydalanish
B) Faqat sun’iy tazrda hosil bo‘lgan organizmlardan foydalnib sanoatda qo‘llanishi
D)Sun’iy va tabiiy jarayonlardan foydalanib mahsulotlar ishlab chiqish
E)Tabiiy mahsulotlarni inson organizmiga ta’sirini o‘rganadigan fan
164. Qaysi tizim bioreaktorning muhim tarkibiy qism hisoblanadi?
A)Aralashtiruvchi
B) Sovutuvchi
D)Ko‘pik yutuvchi
E)Isituvchi
165. Biomassani saqlab qolish uchun qanday metoddan foydalaniladi?
A)Filtirlash
B) Flotasiya
D)Sentirafugalash
E)Sintezlash
166. DNKning strukturoviy tuzilishini kimlar kashf etgan?
A)D.Uotson va F.Kriklar
B) E.S.Piruzyan va P.Berg
D)F.Kriklar va P.Berg
E)G.Boyer, S.Koen
167. Hujayra irsiyatning unga yot DNK kirishi natijasida o‘zgarishi nima deyiladi?
A)Transformatsiya
B) Transduksiya
D)Translatsiya
E)Replikatsiya
168. Profagga ega bo‘lgan bakteriyalarga nima deyiladi?
A)lizogen bakteriyalar
B) Lizis
D)Profag
E)To‘liq transduksiya
169. Yadroga bog‘liq bo‘lmagan irsiyat qayerda joylashadi?
A)Mitoxondriyada
B) Lizasoma
D)Ribosoma
E)Membrana
170. Kеlib chiqishiga qarab mutatsiyalar?
A)Spontan,induksion
B) Dominant, retsessiv
D)Monogen, poligen
E)Monosomiya, polisomiya
171. Mutagen omillar necha xil bo‘ladi
A)3
B)4
D)5
E)2
172. Rеngеn nurlari, radioaktiv elеmеntlar qanday omillarga kiradi?
A)Fizikaviy
B) Kimyoviy
D)Biologik
E)Antropogen
173. i-RNK dan DNKnig sintezlanishi nima deyiladi?
A)Teskari transkripsiya
B) Replikatsiya
D)Reparatsiya
E)Translatsiya
174. i-RNK dagi kodning aminokislotalar shakliga o‘qilishi bu?
A)Translatsiya
B) Transduksiya
D)Transformatsiya
E)Izolyatsiya
175. Bakteriya viruslari nomini ko‘rsating?
A)Bakteriofag
B) Retrovirus
D)Gerpess
E)OIV
176. Kеlib chiqishiga qarab mutatsiyalar?
A)Spontan,induksion
B) Dominant, retsessiv
D)Monogen, poligen
E)Monosomiya, polisomiya
177. Qaysi olim ilk bor yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning somatik hujayrasidan ajratib olingan yadroni kiritib yetuk organizm oldi?
A)Roslin
B) G.J.Gordon
D)Koen
E)J.Tomson
178. ........gen yoki genlar yig‘indisini maqsadga muvofiq manipulyatsiya qilish?
A)Genetik injeneriya
B) Lizogeniya
D)Transduksiya
E)Genlarni klonlash
179. Bir zanjirli RNK molekulasidan qo‘shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi nima deyiladi?
A)Teskari transkripsiya
B) Timidinkinaza
D)Teskari transduksiya
E)Transformatsiya
180. Genlar terapiyasi bu:..... ?
A)Genlar yordamida turli irsiy kasalliklarni davolash
B) Genlarning rekombinatsiyalanishi
D)Genlarni bakteriyaga kiritish bilan dori-darmon ishlab chiqarish
E)Genlarning transpozitsiyasi
181. Hujayra biotexnologiyasini nechta yo‘nalishi bor?
A)3 ta
B) 2 ta
D)5 ta
E)1 ta
182. Hujayralar qanday oziqa muhitlarida o‘stiriladi?
A)Murasiga – skuga, Uayt, Gamborga
B) Murasiga - skuga
D)Gibberilin, absisin
E)Gibberillin, sitokinlar
183. O‘simlikning o‘suv nuqtalaridan apikal meristema usuli qanday?
A)Kartoshkani turli virus, bakteriyali, mikoplazmali kasalliklaridan sog‘lomlashtirishda
B) Kartoshkani bakteriyali kasalliklaridan sog‘lomlashtirishda
D)Kartoshkani virusli, bakteriyali kasalliklaridan sog‘lomlashtirishda
E)Kartoshkaga kasalliklar chaqirishda
184. DNK tarkibida azot asoslari qaysilar?
A)A, G, S, T
B) A, G, U, T
D)A, U, G, S
E)A, U, G, T
185. RNK tarkibidagi azot asoslarini kursating?
A)A, G, S, U
B) A, S, G, T
D)A, S, U, T
E)S, U, T, A
186. Nitragin qaysi o‘simliklarga qo‘llaniladi?
A)No‘xat, soya, mosh
B) Kungaboqar, zig‘ir
D)Bug‘doy, arpa, soya
E)Makkajuxori, juxori
187. Tuganak bakteriyalari qaysi oilaga mansub o‘simliklarda to‘planadi?
A)Dukkakdoshlar
B) Murakkabguldoshlar
D)Kampirchopondoshlar
E)Sho‘radoshlar
188. Genom nima?
A)Organizmning barcha genlari yig‘indisi
B) Organizmdagi belgilar yig‘indisi
D)Organizmdagi o‘zgarishlar yig‘indisi
E)Organizmlardagi DNK ning miqdori
189. Biotexnologik usulda ikkilamchi sintez moddalar nimadan
olinadi?
A)Su’niy oziqa mihitlarida o‘stirilgan kallus to‘qimaridan
B) O‘simliklarni su’niy o‘stirish orqali, tana hujayralaridan
D)In vitro sharoitida olingan mikrotugunaklard an
E)O‘simliklarning meristemasidan
190. Kallus to‘qimalarni yangi oziqa muhitiga o‘tkazish nima deyiladi?
A)Passirlash
B) Qadoqlash
D)Filtrlash
E)Suspenziya
191. Kallus to‘qimaning o‘sish fazasi nechta?
A)5 ta
B) 4 ta
D)3 ta
E)2 ta
192. Embrionlar transplantatsiyasini asosiy bosqichi?
A)Superovulyatsiya chaqirish va donorni su`niy urug‘lantirish
B) Garmonlar bilan ishlov berish
D)Embrionlarni bo‘linishi
E)Su’niy urug‘lantirish
193. Nukleazalar bu?
A)nuklein kislotalar molekulasini parchalovchi fermentlar
B) DNK sintezini amalga oshiradigan fermentlar
D)DNK spiralini ochuvchi fermentlar
E)RNKning ikkinchi zanjirini hosil qiluvchi fermentlar
194. Fеrmеntlаr yordаmidа yoki mеhаnik usuldа hujаyrа qоbig‘idаn аyrilgаn o‘simlik hujаyrаsi?
A)Prоtоplаst
B) Inоkulyum
D)Shtamm
E)Eksplаntаt
195. Biotexnologiyaning keng imkoniyatlarini namoyon qiluvchi moddalar?
A)Biopreparatlar
B) Bioapparatlar
D)Biomassalar
E)Biosintez
196. Qаysi subhujаyrа strukturаlаridа оqsil sintеzi kеtаdi?
A)Ribоsоmа
B) Lizasoma
D)Xloroplast
E)Golji majmuasi
197. Kolbasa mahsulotlari ishlab chiqarishda natriy nitrit qanday maqsadda foydalaniladi?
A)Issiqlik bilan ishlov berilgandan so‘ng go‘shtning rangini saqlab qolish uchun
B) Go‘shtni yumshatish uchun
D)Go‘shtni yaxshiroq dudlanishi uchun
E)Xushbo‘y xid berish uchun
198. Oqsillarning birlamchi strukturasi qaysi bog‘ hisobiga hosil bo‘ladi?
A)Peptid bog‘i
B) disulfid
D)Vodorod bog‘
E)Fosfoefir bog‘
199. Sichuj fermenti qanday mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladi?
A)pishloq ishlab chiqarishda
B) Konserva sanoatida
D)Pivo ishlab chiqarishda
E)Spirt ishlab chiqarishda
200. Iste’mol oqsillarning sifati uning tarkibidagi qaysi komponent nisbati bilan belgilanadi?
A)Aminokislotalar nisbati
B) Nuklein kislotalar nisbati
D)Nukleotidlar nisbati
E)Yog‘lar nisbati
201. Sut kislotali bakteriyalar turkumi vakillari belgilang?
A)Lactobacillus va Streptococcus
B) Rhodotorula Streptococcus, Candida
D)Bacillus subtilis, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
E)Lipomyces, Cryptococcus, Candida
202. Sutni pasterizatsiya qilish nechi gradusda amalga oshiriladi?
A)78-80 0C
B) 90-100 0C
D)48-68 0C
E)50-60 0C
203. Sichuj fermenti sutga ta’sir qilish jarayonida?
A)Suyuq sutni gelga (quyultirish) aylantirish
B) Sutni suyultirish
D)Sutni konsentrlash
E)Sutni tindirish
204. Yogurt tayyorlashda ishlatiladigan bakteriyalarni ko‘rsating?
A)Streptococcus thermophillus va Lactobacillus bulgaricus
B) Rhodotorula, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
D)Streptococcus, Candida
E)Bacillus subtilis, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
205. Rеkоmbinаt DNK-lаrni оlishdаqаndаy fеrmеnt qirqish uchun ishlаtilаdi?
A)Rеstriktаzа
B) Rеvеrtаzа
D)Lipаzа
E)Nuklеаzа
206. Quyidаgi qаysi subhujаyrа strukturаlаr trаnsgеn o‘simliklаr оlinishidа ishlаtilаdi?
A)Prоtоplаst
B) Ribоsоmа
D)Mitоxоndriya
E)Yadrо
207. Qаysi usul yordаmidа virussiz o‘simlik оlinishi mumkin?
A)Mеristеmа hujаyrаlаrini sun’iy muhitdа o‘stirish
B) O‘simliklаrni o‘zаrо gibridini оlish
D)O‘simliknivаksinаsiya qilish
E)O‘simliklаrni gеnоmini o‘zgаrish kiritish
208. Trаnsgеn o‘simlik yarаtishdа fitоgоrmоnlаr qаndаy mаqsаddаqo‘llаnilаdi?
A)O‘simlik hujаyrаsini o‘sishini tеzlаshtirish
B) O‘simlik gеnоmidа jоylаshtirilgаn gеnni to‘g‘ri yo‘nаltirish
D)RNK sintеzini kuchаytirish
E)Trаnsgеn hujаyrаlаr sоnini ko‘pаytirish
209. Mоnоklоnаl аntitеlаlаr qаndаy tеxnоlоgiya аsоsidа оlinаdi?
A)Gibridоm tеhnоlоgiya аsоsidа
B) Biоkаtаlitik jаrаyonlаrni stimullаsh аsоsidа
D)Аjrаtilgаn prоtоplаstlаr qo‘shilishi аsоsidа
E)Hujаyrаlаr klоnini yarаtish tеhnоlоgiyasi аsоsidа
210. Go‘shtga ishlov berish uchun o‘simlikdan olinadigan ferment nimadan olinadi?
A)Papain
B) Fitsin
D)Bromelin
E)Peroksidaza
211. Laktoza fermenti qanday maqsadlarda foydalaniladi?
A)Laktozasiz sut ishlab chiqarishda
B) Garmon ishlab chiqarishda
D)Glutamin kislota ishlab chiqarishda
E)Oqsillar ishlab chiqarishda
212. Gibridоm tеxnоlоgiya аsоsidа qаndаy аntitеlаlаr оlinаdi?
A)Mоnоklоnаl аntitеlаlаr
B) Nishоnlаngаn аntitеlаlаr
D)Pоliklоnаl аntitеlаlаr
E)Mikroklonal ko‘paytirishda
213. Genetik kod universalligi bu –?
A)Barcha tirik mavjudotlar uchun yagona kodning mavjudligi
B) Ikkita aminokislotaning aminoguruhlarning birikishi
D)Ikkita aminokislotaning karboksil guruhlari birlashishi
E)Bir organizm aminokislotasining boshqa organizm aminokislotasi bilan birikishi
214. Gеn muhаndisligidа bаktеriоfаg λ qo‘llаshning qаndаy аfzаlliklаri bоr?
A)Vеktоr sifаtidа kiritish оsоn, DNK kiritish mumkin bo‘lgаn kаttа qismgа egа
B) Kаttа qulаylikkа egа
D)Vеktоr sifаtidа kiritish оsоn
E)DNK kiritish mumkin bo‘lgаn kаttа qismgа egа
215. Murakkab oqsillar oqsil bo‘lmagan qismining tarkibiga ko‘ra ular quyidagicha?
A)Lipoproteidlar, хromoproteidlar, nukleoproteidlar, glikoproteidlar , fosfoproteidlar
B) Proteidlar, glikoproteidlar, fosfoproteidlar,nuk
leotidlar, fermentlar
D)Lipidlar, lipoproteidlar, proteinlar, nukleotidlar, хromoproteidlar, proteidlar
E)Proteinlar, proteidlar, nuklein kislotalari, nukleotidlar, fermentlar, uglevodlar, lipidlar
216. Birlаmchi kаllus to‘qimаsi nеchа hаftа ichidа hоsil bo‘lаdi?
A)4-6
B) 4-5
D)2-3
E)4-8
217. Bakteriyalar kloni deganda nimani tushunasiz?
A)Genetik o‘xshash
B) Genlarni kombinirlash
D)DNK zanjirining sintezi
E)Bakteriyalarning zararsizlanishi
218. RNKning necha turi mavjud?
A)3 ta
B) 2 ta
D)4 ta
E)5 ta
219. Prоtоplаstlаrni аjrаtishdа qаndаy usul sаmаrаli?
A)Fеrmеntаtiv
B) Mexanik
D)Kimyoviy
E)Fizik-kimyoviy
220. Irsiyat birligi DNKni bir оrgаnizmdаn bоshqаsigа o‘tqаzish strаtеgiyasini kim ishlаb chiqqаn ?
A)Stеnli Kоэn vа Gеrbеrt Bоyеr 1973 y
B) Uоtsоn, Krik 1972 y
D)M.M.Shеmyakin vа YU.Оvchovnikоv 1970 y
E)M.Bаyеrnik 1938 y
221. Mutagenlar bu?
A)Mutatsiyalar xosil bo‘lish chastotasini oshiruvchi fizik, kimyoviy yoki biologik agentlar
B) Bir avloddan jinssiz yo‘l bilan hosil bo‘lgan genetik bir hil hujayralar
D)Turli avlodlardan hosil bo‘lgan hujayralar
E)Bir xil avloddan xosil bo‘lgan genetik har hil hujayralar
222. Qattiq fazada fermentatsiyalash texnologiyasi?
A)bijg‘ish mahsulotini olish uchun mikroorganizmlarni yoki organizmlar hujayralarini qattiq oziqa muhitida o‘stirish
B) bijg‘ish mahsulotini olish uchun mikroorganizmlarni yoki organizmlar hujayralarini tebratgichda o‘stirish
D)Mahsulotlar olish uchun mikroorganizmlar ni yoki organizmlar hujayralarini o‘simliklar chiqindilari orasida o‘stirish
E)bijg‘ish mahsulotini olish uchun mikroorganizmlar ni yoki organizmlar hujayralarini suyuq oziqa muxitida o‘stirish
223. Biologik aktiv qo‘shimchalar bu?
A)Tabiiy biologik faol moddalar bo‘lib ozuqa moddalar bilan birga yoki oziq-ovqat mahsulotlar tarkibiga qo‘shilagan modda
B) Sun’iy yo‘l bilan olingan bo‘lib, mahsulotning mazasini yaxshilaydigan modda
D)Mahsulotning saqlash muddatini oshirish uchun qo‘llaniladigan modda
E)Tabiiy modda-lar bo‘lib ozuqa moddalar bilan birga organizmning tonusini oshirish uchun qo‘llaniladi
224. Insonni 1 kunlik oqsilga bo‘lgan talabi qancha?
A)60-100 g
B) 10-20 g
D)35-45 g
E)50-55 g
225.Ta’m beruvchi peptidlar guruhini eng asosiysiga qanday peptidlar kiradi?
A)Shirin va achchiq peptidlar
B) Nordon peptidlar
D)Nordon va shirin peptidlar
E)Achchiq peptidlar
226. Go‘shtli mahsulotlarda oqsilning miqdori qancha foizni tashkil qiladi?
A)11 – 22%
B) 5 – 8%
D)1 – 4%
E)24% va undan yuqori
227. O‘simlik materiallarini siloslashda bakteriyalar tomonidan sintezlanadigan qanday kislota konservant bo‘lib xizmat qiladi?
A)Sut kislota
B) Sulfat kislota
D)Xlorid kislota
E)Limon kislota
228. Tozalanmagan fermentlar mikroorganizmlar kulturasi ko‘rinishida qayerlarda ishlatiladi?
A)Chorva mollari uchun ozuqa tayyorlashda
B) Non mahsulotlari ishlab chiqarishda
D)Sharbat ishlab chiqarishda
E)Kraxmal ishlab chiqarishda
229. Qanday peptidlar tomir tonusiga ta’sir etadi?
A)Vazoaktiv peptidlar
B) Neyropeptidlar
D)Peptidli toksinlar
E)Peptidli- antibiotiklar
230. Achitqilar hujayrasida necha foiz oqsil mavjud?
A)40-60%
B) 10-30%
D)15-70%
E)5-10%
231. Mahsus hujayralarni bir differensiatsiya bosqichidan boshqasiga o‘tishi bu?
A)Dedifferensiatsiya
B) Redifferensiatsiya
D)Faglar nukleoidlari
E)transport RNK
232. Mutagenlar bu?
A)Mutatsiyalar hosil bo‘lish chastotasini oshiruvchi fizik, kimyoviy yoki biologik agentlar
B) Bir avloddan jinssiz yo‘l bilan hosil bo‘lgan genetik bir hil hujayralar
D)Turli avlodlardan hosil bo‘lgan hujayralar
E)Bir xil avloddan xosil bo‘lgan genetik har hil hujayralar
233. Oqsil sintezida ishtirok etuvchi terminator kodonlarni aniqlang?
A)UGA, UAA, UAG
B) UAA, UGA, GUA
D)UUG, UAA, UGA
E)UAA, UAG, UGA
234. Nuklein kislotalarni qanday turlari mikroorganizmlardan gen injeneriyasida ishlatiladi?
A)plazmida DNK-si
B) yadro DNK-si
D)transport RNK
E)informatsion RNK
235. Gen injeneriyada ishlatiladigan kodlovchi DNK-ni i-RNK asosida olish mumkin. Ushbu reaksiya qanday fermentlar asosida amalga oshiriladi?
A)Revertaza, DNK-polimeraza
B) Restriktaza, ligaza
D)Restriktaza, DNK-polimeraza
E)Nukleaza, ligaza
236. O‘simliklar uchun vektor sifatida nimalardan foydalaniladi?
A)Ti-plazmidalar, fitoviruslar
B) O‘simlikni DNK-si yoki RNK-si
D)Faglar, plazmidalar
E)Viruslar, mikrorganizmlar
237. Fermentlar katalizlaydigan reaksiyaga qarab necha sinfga bo‘linadi?
A)6 ta
B) 2 ta
D)5 ta
E)4 ta
238. Matritsa asosida qanday molekulalar sintezlanadi?
A)Nuklein kislota va oqsillar
B) Oqsil, uglevodlar
D)Yog‘lar, vitaminlar
E)Nuklein kislotalar, uglevodlar
239. Prokariotlarda oqsil sintezini boshlovchi aminoatsil-t-RNK?
A)alanil-t-RNK
B) metionil-t-RNK
D)formilmetionil-t-RNK
E)treonil-t-RNK
240. Eukariotlarda oqsil sintezini boshlovchi aminoatsil-t-RNK?
A)metionil-t-RNK
B) alanil-t-RNK
D)formilmetionil-t-RNK
E)trionil-t-RNK
241. Transpozonlar bu?
A)Ko‘chib yuruvchi genetik elementlar
B) Bitta aminokislotani kodlovchi izchillik
D)DNK bo‘linishini amalga oshiradigan joy
E)DNK molekulalar
ning yig‘indisi
242. Vektor molekulalar deb qanday molekulalarga aytiladi?
A)Xo‘jayin hujayrada avtonom xolda tarkibida begona genlarning replikatsiyasini amalga oshiruvchi DNK molekulasi
B) Hujayrada yog‘lar sintezini boshqaruvchi ketma-ketlik
D)Bitta aminokislotani kodlaydigan uchta nukleotidlar izchilligi
E)Genlarning kodlan-maydigan qismi
243. Plazmidalar qanday genetik tuzilma?
A)Xromosomadan tashqari genetik elementlar
B) Bitta aminokislotani kodlaydigan uchta nukleotidlar izchilligi
D)Genlarning kodlanmaydigan qismi
E)Nuklein kislotalarni kesuvchi fermentlar
244. RNKning necha turi mavjud?
A)3
B) 4
D)5
E)2
245. Qаysi usul yordаmidа sоmаtik hujаyrаlаrdаn hаyvоn оrgаnizmini tiklаsh mumkin?
A)Sоmаtik hujаyrаni inаktivаsiyagа uchrаgаn jinsiy hujаyrа bilаn birlаshtirish yordаmidа
B) Sоmаtik hujаyrаlаrni sun’iy muhitdа ko‘pаytirish yordаmidа
D)Sоmаtik hujаyrаni embriоn bilаn ko‘shish yordаmidа
E)Trаnsfоrmаsiyagа uchrаgаn hujаyrаlаrni ko‘pаytirish yordаmidа
246. Genetik kodda nechta triplet bor?
A)64 ta
B) 20 ta
D)21 ta
E)61 ta
247. Sentrifugalash jarayonida harakatlanuvchi kuch bu?
A)Markazdan qochma kuch
B) Qo‘zg‘almas kuch
D)Ishchi kuch
E)Bosim kuchi
248. Escherichia coli dan ajratilgan restriktaza nomi?
A)Eco
B) Hind
D)Bam
E)Bsu
249. Zamonaviy mikrobiologik sintez mahsulotlarini zamonaviy ishlab chiqarish sanoatida qanday nomlanadi?
A)Biotexnologik tizim
B) Kimyoviy tizim
D)Fizikaviy tizim
E)Iqtisodiy tizim
250. Sut kislota qaysi produtsentdan olinadi?
A)Lactobacillus delbrueckii
B) Propionibacteriumshermani
D)Acetobacteraceti
E)Aspergillus terreus
251. Oziq-ovqat sanoatida keng qo‘llaniladigan antibiotik nomini belgilang?
A)Nizin
B) Subtilin
D)Sekretin
E)Penitsillin
252. Almashtirib bo‘lmaydigan aminokislotalar olishning necha xil va qanday usullari mavjud?
A)Uch xil usuli: o‘simlik va mikroorganizmlar oqsillarini gidrolizlash, mikrobiologik sintez va kimyoviy sintez
B) Ikki xil usul: kimyoviy sintez va baliqlardan gidroliz qilish
D)Bitta usul: o‘simliklardan sintez qilish
E)Hech qanday usul mavjud emas
253. Almashtirib bo‘lmaydigan aminokislotalar bular...?
A)Organizmdagi sintezlanmaydigan aminokislotalardir
B) Geterotsiklik aminokislotalardir
D)Organik kislotalardir
E)Aromatik aminokislotalar
254. Glutamin kislota produtsentini ko‘rsating?
A)Corunebacterium glutamicum
B) Lactobacillus delbrueckii
D)Propionibacterium shermani
E)Aspergillus terreus
255. Oqsillar shakliga ko‘ra qanday guruhlarga bo‘linadi?
A)Fibrilyar va globulyar
B) Birlamchi va ikkilamchi
D)Protein va proteid
E)Katalitik va struktura
256. Turli kаsаlliklаr diаgnоstikаsidа zаmоn tаlаbigа jаvоb bеrаdigаn tеstni ko‘rsаting?
A)Immunоfеrmеnt tеstlаr
B) Prеsipitаsiоn tеstlаr
D)Аgglyutinаsiоn tеstlаr
E)Diffuziоn tеstlаr
257. Insoniyatning biotexnologik bilimlari tarmoqlari oldidagi eng muhim muammosi bu?
A)Yer yuzi aholisini oziq-ovqat bilan ta’minlash
B) Yadro fizikasi
D)Fan va texnika
E)Aholini ish bilan ta’minlash
258. Mikroorganizmlar kulturasi ko‘rinishidagi tozalanmagan ferment preparatlarni qaerlarda qo‘llash mumkin?
A)Chorva mollari uchun ozuqa tayyorlashda
B) Fermentlar ishlab chiqarishda
D)Sharbatlar ishlab chiqarishda
E)Uglevodlar ishlab chiqarishda
259. Tindirilgan meva sharbatlari va vino ishlab chiqarishda qanday fermentidan foydalaniladi?
A)Pektolitik
B) Lipolitik
D)Restriktaza
E)Sichuj
260. Non tayyorlashda va uning strukturasini yaxshilashda qaysi fermentdan foydalaniladi?
A)Amilaza
B) Restiktaza
D)Pepsin
E)Lipaza
261. Pivo ishlab chiqarishda proteolitik fermentlar qanday maqsadida foydalaniladi?
A)Tindirish
B) Suyultirish
D)Quyultirish
E)Konsentrlash
262. Murakkab oqsillar oqsil bo‘lmagan qismining tarkibiga ko‘ra ular quyidagicha?
A)Lipoproteidlar, хromoproteidlar, nukleoproteidlar, glikoproteidlar , fosfoproteidlar
B) Proteidlar, glikoproteidlar, fosfoproteidlar,nukleotidlar, fermentlar
D)Lipidlar, lipoproteidlar, proteinlar, nukleotidlar, хromoproteidlar, proteidlar
E)Proteinlar, proteidlar, nuklein kislotalari, nukleotidlar, fermentlar, uglevodlar, lipidlar
263. Hujаyrа tаshqi qоbig‘ini pаrchаlаsh uchun qаndаy fеrmеntlаr qo‘llаnilаdi?
A)Sеllyulаzа, gеmisеllyulаzа, pеktinаzа
B) Sеllyulаzа, аmilаzа, pеrоksidаzа
D)Pеrоksidаzа, invеrtаzа, аmilаzа
E)Pеktinаzа, аmilаzа, invеrtаzа
264. Spirt ishlab chiqarishda foydalaniladigan mikroorganizm?
A)Saccharomyces
B) Streptococcus lactis
D)Lactobacillus bulgaricus
E)Leuconostos dextranicum
265. Pivo ishlab chiqarish uchun qaysi o‘simlikdan xom-ashyo sifatida foydalaniladi?
A)Arpa
B) No‘xat
D)Loviya
E)makkajo‘xori
266. Pivo ishlab chiqarishda foydalaniladigan xom ashyolar?
A)Arpa, suv, shakar, achitqi
B) Arpa, spirt, shakar, bakteriya achitqisi
D)Bug‘doy, sut, kraxmal, achitqi
E)No‘xat, spirt, tuz, achitqi
267. Oqsillarning monomeri bu?
A)Aminokislotalar
B) Nukleosomalar
D)Nukleotidlar
E)Uglevodlar
268. Intron va ekzonlar qaysi mikroorganizmlarda bo‘lmaydi?
A)Bakteriyalar
B) O‘simliklar
D)Hayvon
E)Achitqi
269. Oziq-ovqat sanoatida eng ko‘p foydalaniladigan nordonlashtiruvchi modda?
A)Limon kislota
B) Olma kislota
D)Askorbin kislota
E)Glutaminkislota
270. Ta’mni kuchaytiruvchi asosiy modda?
A)Glutamin kislotaning natiriyli tuzi
B) Sirka kislota
D)Asparagin kislotaning kaliyli tuzi
E)Fenilalaninning natriyli tuzi
271. Pаtоgеn оrgаnizmni gеni kоdlаydigаn mаhsulоt nimа uchun zаrur?
A)Оrgаnizmni hаyoti vа fаоliyatini ushlаb turish
B) Hujаyrаni ko‘pаyishi
D)To‘qimаgа invаziya bo‘lishi
E)Аntimikrоb mоddаlаrni inаktivаtsiyasi
272. Oqsilar denaturatsiyasi bu?
A)Oqsilning nativ holatining yo‘qotilishi
B) Oqsil molekulasida qo‘shimcha guruhlarning paydo bo‘lishi
D)Oqsilning nativ holatining tiklanishi
E)Oqsillar molekulasida lipidli guruhlarning paydo bo‘lishi
273. Mutatsiya deb…?
A)Genetik materialning o‘zgarishi
B) Jinssiz yo‘l bilan hosil bo‘lgan hujayra
D)DNK tarkibidagi ma’lum bir qismlarning bir-biriga to‘g‘ri kelishi
E)DNK zanjirining tiklanishi
274. Restriktazalar nimalardan olinadi?
A)Mikroorganizmlardan
B) Sut emizuvchilardan
D)O‘simliklar
E)Baliqlar
275. Restriktaza fermenti DNKni quyidagi tamoyil asosida tanib kesadi?
A)5-6 juft nukleotidlar izchilligini tanib kesadi
B) 11-12 juft nukleotidlar izchilligini tanib kesadi
D)2-3 juft nukleotidlar izchilligini tanib kesadi
E)10-20 juft nukleotidlar izchilligini tanib kesadi
276. Gen-marker usuli nima uchun zarur?
A)Rekombinantlarni aniqlash uchun
B) Hujayradagi biologik jarayonlarni tezlashtirish uchun
D)Rekombinant DNKning faolligini oshirish uchun
E)Genlarni fermentlar bilan kesish uchun
277. DNKdagi RNK polmeraza bog‘lanadigan joy qanday nomlanadi?
A)Promotor
B) Kodon
D)Sayt
E)Dupleks
278. Oqsil biosintezida t-RNKni roli qanday?
A)Ribosomani amino kislotalar bilan ta’minlaydi
B) Ribosomaning tashkiliy elementi hisoblanadi
D)Nuklein kislotalarni aktivlaydi
E)Nukleotidlarni ribosomaga tashib keladi
279. Transformatsiya nima?
A)Bir organizmning boshqa organizm genetik axborotning bir o‘ziga biriktirib olishi
B) Bitta triplet yordamida bir nechta aminokislotalarning kodlanishi
D)Genning kodlanmaydigan qismi
E)Reparatsiyadan so‘ng DNKning tiklanishi
280. Promotor bu?
A)DNKning RNK polmeraza bilan bog‘lanadigan joyi
B) Bu genning kodlanmaydigan qismi
D)Hujayradigi DNKlar yig‘indisi
E)Ko‘chib yuruvchi genetik elementlar
281. Triplet nima?
A)Bitta aminokislotani kodlaydigan, uchta nukleotiddan iborat izchillik
B) Bu genning kodlanmaydigan qismi
D)Hujayradigi DNKlar yig‘indisi
E)DNK bo‘linishini amalga oshiradigan joy
282. Translyasiyada elongatsiya qanday jarayon?
A)Polipeptid zanjirining uzayishi
B) Oqsil sintezining boshlanishi
D)Aminokislotalar
ning tRNKga ulanishi
E)Oqsil sintezi boshlaniganligini bildiruvchi ketma-ketlik
283. Terminator bu?
A)Transkripsiya jarayoning oxiriga etganini bildiruvchiDNK nukleotidlarning o‘ziga xos ketma-ketligi
B) Rekombinatsiya jarayoning oxiriga etganini bildiruvchi DNK nukleotidlarning o‘ziga xos ketma-ketligi
D)Polimerizatsiya jarayoning oxiriga etganini bildiruvchi DNK nukleotidlarning o‘ziga xos ketma-ketligi
E)Oqsil sintezi boshlaniganligini bildiruvchi ketma-ketlik
284. Rekombinant DNK olishning eng samarali usuli qaysi?
A)Restriktaza-ligaza
B) Konnektor
D)Linkerni qo‘llash
E)komplementarlik
285. Genlar banki (bibliotekasi) bu?
A)Rekombinant DNK tarkibidagi mazkur organizmning to‘liq genlari to‘plami
B) Genlarning informatsiyasini tutuvchi RNK
D)Virusning oqsil qobig‘i
E)Genetik bir xil genlar guruhi
286. Ligirlash bu?
A)DNK fragmentini plazmidaga kiritish va yopishqoq uchlarni tikish
B) Transformatsiyalangan bakteriyani tanlash
D)Rekombinant plazmidani bakteriyaga kiritish
E)DNKni ajratish
287. Gen injenerligini asoschisi kim?
A)P. Berg
B) V.Alber
D)Fisher
E)G.Temin
288. Qаysi usul yordаmidа sоmаtik hujаyrаlаrdаn hаyvоn оrgаnizmini tiklаsh mumkin?
A)Sоmаtik hujаyrаni inаktivаsiyagа uchrаgаn jinsiy hujаyrа bilаn birlаshtirish yordаmidа
B) Sоmаtik hujаyrаlаrni sun’iy muhitdа ko‘pаytirish yordаmidа
D)Sоmаtik hujаyrаni embriоn bilаn qo‘shish yordаmidа
E)Trаnsfоrmаtsiyagа uchrаgаn hujаyrаlаrni ko‘pаytirish yordаmidа
289. RNK-pоlimеrаzа qаndаy fеrmеnt?
A)Ribоnuklеоzidtrifоsfаtdаn RNKni sintеzlоvchi fеrmеnt
B) RNKni mоdifikаsiyalоvchi fеrmеnt
D)RNKni gidrоlizlоvchi fеrmеnt
E)RNKni pоlimеrizаsiyalоvchi fеrmеnt
290. Transduksiyani kim birinchi bo‘lib tariflab berdi?
A)Sender va Lederberg
B) Vatanabe
D)Sikitya
E)Suxodolis
291. Kimyoviy Sekvenirlash usulini kim asoslagan
A)Maksam, Gilbert
B) Uilking, Frankling
D)Stenli Koen
E)Djorj Bidl
292. Amplikon nima?
A)Amplifikatsiya birligi, ikki tomondan praymerlar bilan chegaralangan genni (DNK fragmentini) sintez qilingan nusxasi
B) DNK fragmentini ulovchi ferment
D)DNK molekulasini turli bo‘laklarga bo‘luvchi qism
E)Replikatsiyadagi jarayonnini aktivlashtiruvchi molekula
293. Amplifikatsiya nima?
A)Genni (DNK molekulasi yoki uning fragmenti) izchillik bilan ko‘p marotabalab nusxalanishi
B) RNK molekulasini polimeraza fermenti yordamida sintezi
D)DNK molekulasining vodorod bog‘lar yordamida bog‘lanishi
E)DNK dan RNK sintezi
294. DNKni autoreplikatsiyasi (replikatsiyA)deganda nimani tushunasiz?
A)DNK ni o‘z-o‘zidan ikkilanishi, bitta ona molekuladan ikkita qiz molekulani hosil bo‘lishi.
B) DNK molekulasini tabiiy holatini yo‘qotishi
D)DNK molekulasi ribosomada hosil bo‘lish
E)DNKdan iRNK ning hosil bo‘lish jarayoni
295. Gibridizatsiya nima?
A)DNK (RNK gibridizatsiyasi) – tajribada ikki alohida DNK hosil bo‘lish
B) DNK (DNK gibridizatsiyasi) – tajribada ikki alohida DNK zanjiridan, ikkizanjirli DNK hosil bo‘lishi.
D)RNK (RNK gibridizatsiyasi) – tajribada ikki alohida RNK zanjiridan, ikkizanjirli RNK hosil bo‘lishi
E)DNK tajribada ikki alohida DNK zanjiridan, bir necha zanjirlarning hosil bo‘lishi
296. DNK denaturatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
A)Komplementar azotli asoslar orasidagi vodorod bog‘lanishi va DNK molekulasini 93-95 0C gacha qizdirilganda bir zanjirli molekula hosil bo‘lishi
B) Komplementar azotli asoslar orasidagi vodorod bog‘larini parchalanishi va DNK molekulasini 93-95 0C gacha qizdirilganda ikki polinukleotid zanjirga bo‘linishi
D)Komplementar azotli asoslar orasidagi vodorod bog‘larini parchalanishi va DNK molekulasini 25-30 0C gacha qizdirilganda ikki polinukleotid zanjirga bo‘linishi.
E)Nukleotid
297. Apoferment nima ?
A)Fermentni oqsilli komponenti; apo- ferment, koferment bilan birlashgandagina, fermentlik xususiyatiga ega bo‘ladi.
B) Fermentning vitaminlar bilan bog‘lanishidan hosil bulgan qism
D)Fermentning vitaminlar bilan bog‘lanishidan hosil bulgan qism
E)Subsratning ferment bilan bog‘lanadigan uchastkasi
298. Gen atamasini fanga kim kiritgan?
A)Iogansen
B) CHargaff
D)Everi
E)Jakov
299. Viruslar energiya hosil qilish, oqsillarni sintezlash xususiyatiga egami?
A)Ega emas
B) Energiya hosil qiladi
D)Qisman oqsil sintezlaydi
E)Energiya hosil qiladi, oqsil sintezlaydi
300. Mayda sitoplazmada erkin yashaydigan DNK molekulasi qanday ataladi?
A)Plazmidiy
B) Kodon
D)Vibrion
E)Vektor
301. Barcha tabiatshunoslik fanlarining rivojlanishida DNK molekulasining qo‘sh jiyakli tuzilishini ochilishi alohida ahamiyatga ega. Aytingchi, bu yangilik qachon va kim tomonidan kashf etilgan?
A)1953 yilda, J.Uotson, F.Krik tomonidan
B) 1957 yilda, M.Perus tomonidan
D)1920 yilda, A.Bax tomonidan
E)1944 yilda O. Eyveri tomonidan
302. Oqsil sintezi jarayonida necha xil RNK ishtirok etadi?
A)3
B)2
D)1
E)4
303. Regulyator gen nima vazifani bajaradi?
A)Sutruktura va gen ekspressiyasini ta’minlaydi
B) Hujayra metobolizimini nazorat qiladi
D)Repressorni aktivsizlantiradi
E)Induktir faoliyatini aktivlashtiradi
304. Transkripsiya amalga oshishi uchun polimeraza fermenti DNK molekulasining qaysi qismiga birikadi?
A)Qo‘sh zanjir oralig‘ida
B) Bir zanjirning boshlanish nuqtasiga
D)Initsiasiya signali beradigan nuqtasiga
E)Purin asoslari nukleotidga
305. Biotexnologiya fani qachon paydo bo‘lgan?
A)1960-70 yillar
B) 1990-1995 yillar
D)1990 yil
E)1940 yil
306. Elektroforez usuli qanday?
A)Oqsillarni ajratish
B) Oqsillarni tozalashda qo‘llaniladi
D)Oqsillarni parchalashda qatnashadi
E)Oqsillarni parshalashda
307. Hujayralar qanday oziqa muxitlarida o‘stiriladi?
A)Vaymura, Gaiborga V5murasiga – skuga
B) Murasiga - skuga
D)Sitokinin
E)Gibberillin, sitokinlar
308. Ekzon deyilganda nima tushuniladi?
A)Genning axborot saqlanadigan qismi
B) Genning axborot saqlanmaydigan qismi
D)Genning zich qismi
E)Genning g‘ovak qismi
309. Sentezlanuvchi oqsildagi aminokislotalarning joylashish tartibini belgilaydigan DNK azotli asoslarining ketma-ketligi bu?
A)Genetik kod
B) Nukleotid
D)Oqsil biosentezi
E)Arxespora
310. Biokatalizatorni polimer tuzilishga kiritgach nima hosil bo‘ladi?
A)Granulalar,hujayralar,tolalar
B) Granulalar,gel massasi
D)Tolalar va tayoqchasimon hosilalar
E)Tasmalar
311. Hujayra va organlar uchun immobilizasiyaning qaysi usulidan foydalanish maqsadga muvofiq?
A)Polimer qo‘shilishga briktirish
B) Ko‘ndalang tikish yo‘li bilan
D)Adsorbsiya usuli yoki kiyoviysintez
E)Inkosulasiya usuli
312. Fermentlar immobilizasiyasida nima ro‘y beradi?
A)Gomogen holatdan giterogen holatga o‘tadi
B) Fermentlar geterogen holatdan gomogen holatga o‘tadi
D)Fermentlar strukturasi o‘zgaradi
E)Fermentlar strukturasi o‘zgarmaydi
313. Immobilizasiyaning adsorbsion usuli nimaga asoslanadi?
A)Tabiiy va sun’iy tashuvchilar yuzasiga fermentlarni biriktirish
B) Fermentlarni polimer gellarga bog‘lash
D)Fermentlarni membrana kosullariga bog‘lash
E)Fermentlarni ko‘ndalang tikish
314. Imobilizatsiya nima?
A)Fermentlar faolligini saqlash uchun uning harakati va tuzilishini chegaralash
B) Fermentlar faolligini o‘zgarishi
D)Fermentlar sintezi
E)Fermentlarning katolitik aktivligi va tuzilishining o‘zgarishi
315. Xo‘jalik faoliyatida odam tomonidan foydalaniluvchi mikroorganizmlar (navvoychilikda, vino va pivo tayyorlashda)?
A)Achitqilar
B) Basillalar
D)Aksinomisetlar
E)Ildiz bakteriyalar
316. Sayt-spesiorik mutagenez texnikasi qanday imkoniyatlar beradi?
A)Mutasiyalarni genning aniqlangan uchastkasiga olib kiradi
B) Mutasiyalarni genning biron bir uchastkasiga olib kiradi
D)Mutatsiyalardan ximoyalaydi
E)Genga mutasiyalarning kirishiga yo‘l qo‘ymaydi
317. Ko‘p miqdorda oqsil olish uchun nima qilish lozim?
A)m-RNK turg‘unligini ta’minlash va oqsil kroteolizini to‘xtatish
B) m-RNK turg‘unligini kamaytirish
D)m-RNK turg‘unligini oshirish
E)Oqsil proteolizini oshirish
318. Tarkibida plazmidalar va replikasiyasi va seleksiyasi uchun zarur bo‘lgan va fagning litik yetilishiga zarur genlarni saqlovchi ishlab chiqarilgan lyambda bakteriofaglari nima deb ataladi?
A)Fazmidlar
B) Kosmidalar
D)Plazmidlar
E)M13 fagi
319. Fazmidlar nima?
A)Fag va plazmidlar o‘rtasidagi gibridlar
B) Lyamda fagining yopishqoq uchli DNK li, plaznium
D)DNK ning katta bo‘laklarini klonlashga moslashgan vektorlar
E)Xromasomadan tashqaridagi genetik elementlar
320. Klonotek genomlar yaratishga va eukariot DNKning katta bo‘laklarini klonlashga moslashgan yirik hajmli vektorlar nima deb ataladi?
A)Kosmidlar
B) Fazmidlar
D)Plazmidlar
E)Bakterifaglar
321. Kosmidalarni birinchi bo‘lib ta’riflagan olim?
A)Kolliz va Kon
B) Lederberg
D)Konda i Makkey
E)Simon
322. Ichak tayoqchasi bakteriyasida joylashgan virus nima deb ataladi?
A)Bakteriofag lyambda
B) Bakteriofal alfa
D)Bakteriofag gamleya
E)Bakteriofag betta
323. Transformasiyada DNK ning nechta molekulasi ishtirok etadi?
A)10000-1000tadan 1ta
B) 100tadan 2ta
D)50tadan 5ta
E)100-1000tadan 3ta
324. Plazmidalar hujayraga qanday yo‘l bilan kiritiladi?
A)Transformasiya
B) Transduksiya
D)Ineksiya
E)Mexanik yo‘l bilan
325. Ichak tayoqchasi bakteriyasining necha xil vektorlari mavjud?
A)4
B) 2
D)3
E)1
326. Rekombinant DNKni xo‘jayin hujayrasiga kirishini va uni replikasiyasini ta’minlovchi qismi nima deb ataladi?
A)Vektor
B) Plazmida
D)Kosmida
E)Fazmida
327. DNK dagi bir xil ketma-ketlikni aniqlovchi fermentlar nima deb ataladi?
A)Izoshizomerlar
B) Megazalar
D)Polimerazalar
E)Gidrolazalar
328. Transduksiyani kim birinchi bo‘lib tariflab berdi?
A)Sender va Lederberg
B) Vatanabe
D)Sikitya
E)Suxodolis
329.Trаnsgеn hаyvоnlаr yarаtishdа qаysi strukturаlаrni vеktоr sifаtidа qo‘llаsh mumkin?
A)Viruslаr
B)Plаzmidаlаr
D)Yadrо DNK-si
E)RNK
330. Biotexnologiya fanining rivojlanishiga hissa qo‘shgan o‘zbek olimlari?
A)A.G‘.Хolmurodov, M.I.Mavloniy, Q.D.Davronov
B) Murodov, Dokuchayev, Vilyams
D)Davronov, Kostuchayev, Axmedova
E)D.Abdukarimov, A.Ergashev, Toshpulatov
331. Biotexnologik laboratoriya sharoitida qanday jihozlardan foydalaniladi?
A)Laminar boks, avtoklaf, elektoron mikroskop, jihozlangan kultura xonasi, pipetka, pinset, skalpel, ozuqa muhitlar, pH-metr
B) Laminar boks, avtoklaf, refraktometr, Keldal, mikroskop, quritish shkafi
D)Elektro pechka, pipetka, mikrotom, kuritish shkafi
E)Barcha javoblar to‘g‘ri
332. Molekulyar biologiya fani nimani o‘rgatadi?
A)DNK, RNK, oqsil, uglevod va lipid tuzilishi va funksiyalarini
B) O‘lik organizmlarni
D)Tirik organizmlarning o‘sish va rivojlanishini
E)To‘qima, hujayra, DNK, gen
333. Biotexnologiya termini qachon fanga kiritilgan?
A)1917 yil
B)1908 yil
D)1930 yil
E)1990 yil
334. Biotexnologiyaning tekshiradigan asosiy obyekt nima?
A)Zamburug‘lar, bakteriyalar, viruslar
B) Xloraplastlar, to‘qimalar
D)Hujayrani tashkil qiladigan organoidlar, oqsillar, nuklein kislotalar
E)Xromosomalar, viruslar
335. Biotexnologiya qaysi fanlar bilan bog‘liq?
A)Molekulyar biologiya, genetika, mikrobiologiya
B) Biologiya, fizika, matematika, geografiya
D)Genetika, tabiiy fanlar, astronomiya
E)Matematika, geografiya, genetika
336.Biotexnologiya terminiga izoh bering?
A)Tirik organizmlar faoliyatidan foydalangan holda sanoat miqyosida mahsulot ishlab chiqarish
B)Tirik organizmlarni o‘lik tabiat bilan bog‘langanligini
D)Organizmlarni tuzilishi va funksiyalarini
E)Tirik organizmlarni kimyoviy tarkibini
337. Biotexnologiya” termini qaysi olim tomonidan fanga kiritilgan?
A)K. Errike
B) F. Misher
D)E. Gekkel
E)G. Mendel
338. Oqsil va fermentlar injeneriyasi, texnikaviy mikrobiologiya hamda texnikaviy biokimyo yutuqlariga asoslangan ishlab chiqarish usuli qachon paydo bo‘ldi?
A)1960-1970
B)1972-1974
D)1980-1990
E)1992-1996
339.O‘zbistonda Fuzarim avlodiga mansub zamburug‘lardan NAD-koferment va vitaminlar kompleksi tayyorlash texnologiyasini yaratgan olim?
A)A.G‘.Хolmurodov
B) J.Тoshpulatov
D)A.I.Nuriddinov
E)K. Errike
340. “Yer malxami” biopreparatini yaratgan o‘zbek olimi?
A)Q.D.Davronov
B) A.G‘.Хolmurodov
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
341. “Yer malxami” biopreparatini qanday mikroorganizmlar asosida yaratilgan?
A)Azot yutuvchi mikroorganizmlar
B) Azot chiqaruvchi mikroorganizmlar
D)Tuproqda fosfor to‘plovchi mikroorganizmlar
E)Tuproqda kaliy to‘plovchi mikroorganizmlar
342. Bioxavfsizlikning bosh mezoni bu?
A)Inson
B) Gen
D)Hujayra
E)Hayvon
343. Bir hujayraning genetik jixatdan bir xil bo‘lgan avlodi nima deb ataladi?
A)Klon
B) Revertontlar
D)Mutantlar
E)Supressorlar
344. Rekombinat UG ni sigirlarga ineksiya qilinganda sut miqdori nechi foizga oshgan?
A)23-31%
B)20-30%
D)15-20 %
E)10-15 %
345. Geterogen oqsillar qaysi organizmlardan olish mumkin?
A)Hayvon tanasidagi ko‘pgina to‘qimalardan
B) O‘simlik hujayralaridan
D)Zamburug‘ hujayralaridan
E)Bakteriya hujayrasidan
346. Ichak tayoqchasi bakteriyasining necha xil vektorlari mavjud?
A)4
B)2
D)3
E)1
347. Turli kаsаlliklаr diаgnоstikаsidа zаmоn tаlаbigа jаvоb bеrаdigаn tеstni ko‘rsаting?
A)Immunоfеrmеnt tеstlаr
B) Prеsipitаsiоn tеstlаr
D)Аgglyutinаsiоn tеstlаr
E)Diffuziоn tеstlаr
348. Sentrifugalash jarayonida harakatlanuvchi kuch bu?
A)Markazdan qochma kuch
B) Qo‘zg‘almas kuch
D)Ishchi kuch
E)Bosim kuchi
349. Gibridоm tеxnоlоgiya аsоsidа qаndаy аntitеlаlаr оlinаdi?
A)Mоnоklоnаl аntitеlаlаr
B) Nishоnlаngаn аntitеlаlаr
D)Pоliklоnаl аntitеlаlаr
E)Mikroklonal ko‘paytirishda
350. Mоnоklоnаl аntitеlаlаr qаndаy tеhnоlоgiya аsоsidа оlinаdi?
A)Gibridоm tеhnоlоgiya аsоsidа
B) Biоkаtаlitik jаrаyonlаrni stimullаsh аsоsidа
D)Аjrаtilgаn prоtоplаstlаr qo‘shilishi аsоsidа
E)Hujаyrаlаr klоnini yarаtish tеhnоlоgiyasi аsоsidа
351. Go‘shtga ishlov berish uchun o‘simlikdan olinadigan ferment nimadan olinadi?
A)Papain
B) Fitsin
D)Bromelin
E)Peroksidaza
352. Genetik kod universalligi bu –?
A)Barcha tirik mavjudotlar uchun yagona kodning mavjudligi
B) Ikkita aminokislotaning aminoguruhlarning birikishi
D)Ikkita aminokislotaning karboksil guruhlari birlashishi
E)Bir organizm aminokislotasining boshqa organizm aminokislotasi bilan birikishi
353. Biotexnologiyaning keng imkoniyatlarini namoyon qiluvchi moddalar?
A)Biopreparatlar
B) Bioapparatlar
D)Biomassalar
E)Biosintez
354. Genom nima?
A)Organizmning barcha genlari yig‘indisi
B) Organizmdagi belgilar yig‘indisi
D)Organizmdagi o‘zgarishlar yig‘indisi
E)Organizmlardagi DNK ning miqdori
355. Genlar terapiyasi bu:..... ?
A)Genlar yordamida turli irsiy kasalliklarni davolash
B) Genlarning rekombinatsiyalanishi
D)Genlarni bakteriyaga kiritish bilan dori-darmon ishlab chiqarish
E)Genlarning transpozitsiyasi
356. Biotexnologiya bu?
A)Ishlab-chiqarishda tirik organizmlar va biologik jarayonlardan foydalanish.
B) Faqat sun’iy tazrda hosil bulgan organizmlardan foydalnib sanoatda qo‘llanishi
D)Sun’iy va tabiiy jarayonlardan foydalanib mahsulotlar ishlab chiqish
E)Tabiiy mahsulotlarni inson organizmiga ta’sirini o‘rganadigan fan
357. Qishloq xo‘jalik hayvonlarini ko‘payish biologiyasini boshqarish qaysi fan yutuqlariga asoslangan?
A)Endokrinologiya va biotexnologiya
B) Fiziologiya va biotexnologiya
D)Anatomiya va biotexnologiya
E)Biokimyo va biotexnologiya
358. Hayvonlarni ko‘payish fiziologiyasini o‘rganishda erishilgan eng katta muvaffaqiyat qaysi ichki sekretsiya bezi bilan bog‘liq?
A)Gipofiz
B) Oshqozon osti bezi
D)Ayrisimon bez
E)Buyrak usti bez
359. Sut emizuvchilarni gipofizini oldingi qismida jinsiy bezlarni faoliyatini boshqarib turadigan nechi xil garmon ishlab chiqariladi?
A)3 xil
B)2 xil
D)1 xil
E)4 xil
360. Vaksina antigenlar qanday olinadi?
A)Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
B) Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
D)V - gibridon hujayralari mahsulotlari
E)To‘g‘ri javob yo‘q
361. Yomon sifatlt o‘smalar va ma’lum mikroorganizm guruhlariga nisbatan fiziologik faollikka ega bo‘lgan hayotiy faoliyat mahsuloti?
A)Antibiotiklar
B) Garmonlar
D)Interferanlar
E)Interleykinlar
362. Superovulyatsiya bu?
A)Urg‘ochi mollarda gormonlar yordamida ko‘plab ovulyatsiya chaqirish
B) Urg‘ochi mollarda gormonlar yordamida ovulyatsiyani to‘xtatish
D)Hayvonlarni sun`iy urug‘lantirish
E)Hayvon organizmiga UG garmonlarini kirgizish
363. Donor hujayralan ajratilgan DNK ning resipiyent hujayraga tushishi natijasida sodir bo‘ladigan genetik axborot almashinuvi jarayoni nima deyiladi?
A)Transformatsiya
B) Transpozitsiya
D)Translyasiya
E)Terminasiya
364. Gen injenerligida DNK molekulalarining muhim manbai nima hisoblanadi?
A)Turli xil organizmlarning genetik materiallari bo‘laklari
B) Genlarning kimyoviy sintezi
D)Genlarning ximiko-opermentativ sintezi
E)Muhim manbalar yo‘q
365. Insoniyatning biotexnologik bilimlari tarmoqlari oldidagi eng muhim muammosi bu?
A)Yer yuzi aholisini oziq-ovqat bilan ta’minlash
B) Yadro fizikasi
D)Fan va texnika
E)Aholini ish bilan ta’minlash
366. Transformatsiya nima?
A)Bir organizmning boshqa organizm genetik axborotning bir o‘ziga biriktirib olishi
B) Bitta triplet yordamida bir nechta aminokislotalarning kodlanishi
D)Genning kodlanmaydigan qismi
E)Reparatsiyadan so‘ng DNKning tiklanishi
367. Hujаyrа tаshqi qоbig‘ini pаrchаlаsh uchun qаndаy fеrmеntlаr qo‘llаnilаdi?
A)Sеllyulаzа, gеmisеllyulаzа, pеktinаzа
B) Sеllyulаzа, аmilаzа, pеrоksidаzа
D)Pеrоksidаzа, invеrtаzа, аmilаzа
E)Pеktinаzа, аmilаzа, invеrtаzа
368. Qаysi usul yordаmidа sоmаtik hujаyrаlаrdаn hаyvоn оrgаnizmini tiklаsh mumkin?
A)Sоmаtik hujаyrаni inаktivаsiyagа uchrаgаn jinsiy hujаyrа bilаn birlаshtirish yordаmidа
B) Sоmаtik hujаyrаlаrni sun’iy muhitdа ko‘pаytirish yordаmidа
D)Sоmаtik hujаyrаni embriоn bilаn ko‘shish yordаmidа
E)Trаnsfоrmаsiyagа uchrаgаn hujаyrаlаrni ko‘pаytirish yordаmidа
369. Prоtоplаstlаrni аjrаtishdа qаndаy usul sаmаrаli?
A)Fеrmеntаtiv
B) Mexanik
D)Kimyoviy
E)Fizik-kimyoviy
370. Birlаmchi kаllus to‘qimаsi nеchа hаftа ichidа hоsil bo‘lаdi?
A)4-6
B)4-5
D)2-3
E)4-8
371. Qаysi usul yordаmidа virussiz o‘simlik оlinishi mumkin?
A)Mеristеmа hujаyrаlаrini sun’iy muhitdа o‘stirish
B) O‘simliklаrni o‘zаrо gibridini оlish
D)O‘simliknivаksinаsiyaqilish
E)O‘simliklаrnigеnоminio‘zgаrishkiritish
372. Trаnsgеn o‘simlik yarаtishdа fitоgоrmоnlаr qаndаy mаqsаddа qo‘llаnilаdi?
A)O‘simlik hujаyrаsini o‘sishini tеzlаshtirish
B) O‘simlik gеnоmidа jоylаshtirilgаn gеnni to‘g‘ri yo‘nаltirish
D)RNK sintеzini kuchаytirish
E)Trаnsgеn hujаyrаlаr sоnini ko‘pаytirish
373. Quyidаgi qаysi subhujаyrа strukturаlаr trаnsgеn o‘simliklаr оlinishidа ishlаtilаdi?
A)Prоtоplаst
B) Ribоsоmа
D)Mitоxоndriya
E)Yadrо
374. Boshlang‘ich genetopga teskari mutasiya natijasida yuzaga keladigan mutantlar nima deb ataladi?
A)Revertantlar
B) Supressorlar
D)Leki-mutant
E)Klonlar
375. In vivo nima?
A)(lotincha, “tiriklik ichida”) –tirik organizmda tajriba o‘tkazish texnologiyasi
B)(grekcha, narsa yoki laboratoriya ichida)-labaratoriya dagi tajriba
D)Butun olamda bo‘layotgan jarayonlar
E)(lotincha, “shisha ichida”) – tajribani tirik organizmdan tashqarida (“probirka”dA)o‘tkazish texnologiyasi
376. Hujayra biotexnologiyasini nechta yo‘nalishi bor?
A)3 ta
B)2 ta
D)5 ta
E)1 ta
377. Hujayralar qanday oziqa muhitlarida o‘stiriladi?
A)Murasiga – skuga, Uayt, Gamborga
B) Murasiga – skuga
D)Gibberilin, absisin
E)Gibberillin, sitokinlar
378. Kеlib chiqishiga qarab mutatsiyalar?
A)Spontan,induksion
B) Dominant, retsessiv
D)Monogen, poligen
E)Monosomiya, polisomiya
379. Biokataliz nima?
A)Moddalarni fermentlar ishtirokida o‘zgarishi.
B) Moddalarning oqsillar yordamida katalizlanishi
D)Moddalarning lipidlar ta’sirida o‘zgarishi
E)Uglevodlar parchalanishidan hosil bo‘lgan modda
380. Embrionlar transplantatsiyasini asosiy bosqichi?
A)Superovulyatsiya chaqirish va donorni su`niy urug‘lantirish
B) Garmonlar bilan ishlov berish
D)Embrionlarni bo‘linishi
E)Sun’iy urug‘lantirish
381. Klon deb nimaga aytiladi?
A)Genetik jihatdan bir xil
B) Hujayralar populyasiyasi
D)Hujayralar, to‘qimalar
E)Genlarni kesib tashlash
382. Xromasoma bo‘laklarining tushib qolishi nima deb ataladi?
A)Deletsiyalar
B) Duplikasiyalar
D)Transpodisiyalar
E)Inversiyalar
383. Xromasomalar o‘rtasida xrosmasom bo‘laklarining o‘zaro joyi almashishi nima deyiladi?
A)Translokasiyalar
B) Inversiyalar
D)Tranpozisiyalar
E)Amplifikasiyalar
384.Nima missens-mutasiyaga olib keladi?
A)Transpozisiya va tranvereziyalar
B) Duplikasiyalar
D)Duplikasiya va transpazisiya
E)Transversiyalar
385. Iz qoldirish (otpechatok) metodi biotexnologiyaga kim tomonidan kiritilgan?
A)D.Lederberg va E.Lederberg
B) N.N.Dubinin
D)V.V.Suxodeles
E)D.J.Uotson
386. Ichak tayoqchasi xromasomasi qanday namoyon bo‘ladi?
A)DNK molekulasining halqasimon shakli
B) Chiziqsimon DNK molekulasi shaklida
D)RNK molekulasining halqasimon shaklida
E)Chiziqsimon RNK molekulasi shaklida
387. “………..bu reklikonlar, doimiy ravishda xromasomadan tashqarida irsiylanadi” ushbu iborada nima nazarda tutilgan?
A)Plazmida
B) Vektorlar
D)Kosmida
E)Bakteriya
388. Fag zarrachalari nimalardan iborat?
A)DNK, RNK va oqsildan
B) Faqat DNK
D)Faqat RNK
E)Faqat oqsildan
389. Faglar tomonidan amalga oshiriladigan donor hujayradan, resipiyent hujayraga genetik informasiyaning berilishi qo‘yidagi jarayonlarning qaysi biriga to‘g‘ri keladi?
A)Transduksiya
B) Translyasiya
D)Terminatsiya
E)Transpoditsiya
390. Bitta xromasomaga nechta yirik plazmida to‘g‘ri keladi?
A)1-4
B)10-200
D)6-12
E)100-150
391. Gen injenerligida namunaviy tadqiqot necha bosqichdan iborat?
A)4
B)5
D)3
E)2
392. DNK dagi bir xil ketma-ketlikni aniqlovchi fermentlar nima deb ataladi?
A)Izoshizomerlar
B) Ligazalar
D)Polimerazalar
E)Gidrolazalar
393. Rekombinant DNK ni xo‘jayin hujayrasiga kirishini va uni replikasiyasini ta’minlovchi qismi nima deb ataladi?
A)Vektor
B) Plazmida
D)Kosmida
E)Transpozon
394. Klonotek genomlar yaratishga va eukariot DNK ning kata bo‘laklarini klonlashga moslashgan yirik hajmli vektorlar nima deb ataladi?
A)Kosmidlar
B) Transpozon
D)Plazmidlar
E)Bakterifaglar
395. Fazmidlar nima?
A)Fag va plazmidlar o‘rtasidagi gibridlar
B) Lyamda fagining yopishqoq uchli DNK li, plaznium
D)DNK ning katta bo‘laklarini klonlashga moslashgan vektorlar
E)Xromasomadan tashqaridagi genetik elementlar
396.Tarkibida plazmidalar va replikasiyasi va seleksiyasi uchun zarur bo‘lgan va fagning litik yetilishiga zarur genlarni saqlovchi ishlab chiqarilgan lyambda bakteriofaglari nima deb ataladi?
A)Fazmidlar
B) Kosmidalar
D)Plazmidlar
E)M13 fagi
397. Ko‘p miqdorda oqsil olish uchun nima qilish lozim?
A)m-RNK turg‘unligini ta’minlash va oqsil kroteolizini to‘xtatish
B) m-RNK turg‘unligini kamaytirish
D)m-RNK turg‘unligini oshirish
E)Oqsil proteolizini oshirish
398. Sayt-spesiorik mutagenez texnikasi qanday imkoniyatlar beradi?
A)Mutatsiyalarni genning aniqlangan uchastkasiga olib kiradi
B) Mutatsiyalarni genning biron bir uchastkasiga olib kiradi
D)Matatsiyalardan ximoyalaydi
E)Genga mutatsiyalarning kirishiga yo‘l qo‘ymaydi
399. Gen muhandisligi nimani o‘rganadi?
A)Genlarni qirqish va ulashni, genlar ustida ishlashni
B) Genlarni va ularning tuzilishini
D)Genlarni ajratib olish
E)Hujayrada kechadigan biokimyoviy jarayonlarni
400. Gen muhandisligida o‘simlik hujayralarining qaysi hususiyatlari hayvon hujayralariga nisbitan afzal hisoblanadi?
A)Bitta hujayrasidan yaxlit o‘simlik olish mumkinligi
B) Yirik hujayra va bo‘linish tezligi
D)Biologik va morfologik belgilari
E)Reproduktiv xususiyati
401. Gen injeneriyasini in vitro sharoitda funksional genetik faol strukturalar tuzish yoki sun’iy genetik programma yaratish bu?
A)Rekombinant DNK
B) Transduksiya
D)Transformatsiya
E)Ferment
402. Birinchi marta rekombinant DNK yaratish usulini kim yaratgan?
A)P.Berg
B) T.Ye.Popova
D)Z.R.Axmedova
E)S.M.Хodjiboyeva
403. Dunyoda nechi yil mobaynida eng yangi biotexnologiya-gen muhandisligi sohasida olib borilgan ilmiy izlanishlar bu yo‘nalishni xavfsiz ekanligini tasdiqladi?
A)30-yil
B)40-yil
D)20-yil
E)50-yil
405. Retsipiyent bu?
A)Asosiy qabul qiluvchi
B) Begona (donor) gen
D)Genning bir bo‘lagi
E)Ferment
406. DNK da nukleotidlar ketma – ketligini o‘qish bu?
A)Sekvinerlash
B) Elektroforez
D)Replikatsiya
E)Trasformatsiya
407. Sekvinerlashning xillari?
A)Kimyoviy va fermentativ
B) Kimyoviy va fizikaviy
D)Elektroforez
E)Biologik va fiziologik
408. Genetik modifikasiya qilingan organizmlar va ulardan olinadigan mahsulotlarni biologik xavfsizlik nuqtai nazaridan baholashni eng asosiy bosqichlaridan biri?
A)Sanitariya-gigiyena ekspertizasidan o‘tkazish
B) Genlarni tekshirish
D)Genlarini klonlash
E)Qishloq xo‘jaligiga tadbiq qilish
409. Genlarni ko‘chirishning usullari mavjud bo‘lib ular?
A)Bevosita va bilvosita
B) Genlarni tekshirish
D)Genlarini klonlash
E)To‘g‘ridan-to‘g‘ri
410. Gen muhandisligida qanday fermentlardan foydalaniladi?
A)Revertaza, ligaza, restriktaza
B) Amilaza, liaza, ligaza
D)Transkriptaza, ligaza, gidrolaza
E)Oksidoreduktaza, transferaza
411. DNK ni bo‘laklarga bo‘luvchi ferment bu?
A)Restriktaza
B) Ligaza
D)Revertaza
E)Polimeraza
412. Biomakromolekulalar nima?
A)Biopolimerlar (nukleinkislotalar, oqsillar, polisaxaridlar) molekulasi
B) Aminokislota va lipidlar
D)Uglevodlar va oqsil moddalar
E)Makroelementlar va mikroelementlar
413. Sekvenirlash bu?
A)Nukleotidlar ketma-ketligini aniqlash
B) DNK fragmentlarini ajratish
D)Molekulalar harakatiga
E)Nukleotidlarning qushilishiga
414. Plazmid DNK si o‘zida qancha genni saqlaydi?
A)3-10
B)15-20
D)10-15
E)1-5
415. DNKning qo‘sh spirali mobelini qachon va kim tomonidan kashf etgan?
A)1953 yilda Dj.Uotson va F.Krik
B)1957 yilda A.Kornberk
D)1860 yilda Ch.Darvin
E)1960 yilda M.Uilking, R.Franklin
416. Tashuvchi oqsil nima?
A)Transmembrana oqsili o‘zini fazoviy strukturasini o‘zgartirib, moddalarni membrananing lipidli qavatidan o‘tishini ta’minlovchi oqsil
B) Mikroelementlarni hujayraga tashib kiruvchi modda
D)Mikroelementlarni hujayra organella orasida tashib yuruvchi modda molekulasiga suv yig‘ib olish hususiyatiga ega bo‘lgan makromolekula
E)Mikroelementlarni hujayra organellalari orasida tashib yuruvchi modda
417. Manoklonal antitelalar nima?
A)V - gibridon hujayralari maxsulotlari
B) Kasallik qo‘zg‘atuvchi genlar klonlashtiriladi
D)Sigir o‘lati viruslaridan foydalaniladi
E)To‘g‘ri javob yo‘q
418. Oziq biomassasida oqsil, nuklin kislotalar va lipidlar qancha miqdorda bo‘lishi kerak?
A)80%, 2%, 1%
B)90%, 1%, 0,5%
D)60%, 10%, 5%
E)10%, 55, 3%
419. Gen orqali davolash bu?
A)Gen targeting
B) Hujayra muhandisligi
D)Gen muhandisligi
E)Transgenoz
420. Rekombinant DNK olishning nechta usuli bor?
A)3 ta
B)5 ta
D)2 ta
E)4 ta
421. Rekombinant DNK olishning nechta usullari?
A)Konnektor,linker va restriktaza-ligaza
B) Fermentlar immobilizatsiyasi
D)Genlarni klonlash
E)Irsiyat va gen
422. Achitqi zamburug‘ining t-RNKsining alaninli qatori nechinchi yilda aniqlandi?
A)1964 yilda
B)1972 yilda
D)1953 yilda
E)1963 yilda
423. Oqsillar agregatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
A)Oqsil molekulalarini ikkilamchi strukturalar (o‘ngga qayrilgan L-spiral uchastkalar) orqali o‘zaro munosabatga kirishib, nadmolekulyar agregatlar hosil qilishi
B) Oqsillarni o‘zaro agregatsiyaga kirishishlari
D)Oqsillarni agregatlar yordamida cho‘kishi
E)Oqsillarni bir biriga to‘planishi
424. Oqsil-retseptor deganda nimani tushunasiz?
A)Hujayra membranasida lokalizatsiya bo‘lgan spetsifik oqsil bo‘lib, u signalli moddalar (ligandlar) bilan bog‘lanib, ular uzatadigan tashqi signalni qabul qilish xususiyatiga ega
B) Hujayrada to‘planib, retseptorlik vazifasini bajaruvchi kompleks
D)Oqsil tabiatli retseptorlar
E)Retseptor vazifasini bajaruvchi oqsil moddalar
425. Oqsillarni modifikatsiyasi deganda nimani tushunasiz?
A)Polipeptidlarni kimyoviy o‘zgarishi
B) Oqsil molekulasini tarkibiga kiruvchi aminokislotalarni o‘rniga boshqa organik moddalar kiritilishi
D)Oqsillarni yog‘ kislotalari bilan boyitilishi
E)Oqsil-uglevod kompleksi hosil bo‘lishi
426. Sanoatning qaysi sohalarida amilazalardan foydalaniladi?
A)Tekstil, non pishirish, pivo ishlab chiqarish
B) Oziq-ovqat, teri, go‘sht sanoatida
D)Farmaseftikada, fotografiyada
E)Oziq-ovqat, tekstil, rezina
427. Endogen sut oqsillarining umumiy konsentratsiyasi?
A)2% dan 6%
B) 5% dan 8%
D)6% dan 8 %
E)3% dan 5 %
428. Sut kislotali bakteriyalar turkumi vakillari belgilang?
A)Lactobacillus va Streptococcus
B) Rhodotorula Streptococcus, Candida
D)Bacillus subtilis, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
E)Lipomyces, Cryptococcus, Candida
429. Sutni pasterizatsiya qilish nechi gradusda amalga oshiriladi?
A)78-80 0C
B)90-100 0C
D)48-68 0C
E)50-60 0C
430. Sichuj fermenti sutga ta’sir qilish jarayonida?
A)suyuq sutni gelga (quyultirish) aylantirish
B) sutni suyultirish
D)Sutni konsentrlash
E)sutni tindirish
431. Yogurt tayyorlashda ishlatiladigan bakteriyalarni ko‘rsating?
A)Streptococcus thermophillus va Lactobacillus bulgaricus
B) Rhodotorula, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
D)Streptococcus, Candida
E)Bacillus subtilis, Lipomyces, Cryptococcus, Candida
432. Sichuj fermenti qanday mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladi?
A)pishloq ishlab chiqarishda
B) Konserva sanoatida
D)Pivo ishlab chiqarishda
E)Spirt ishlab chiqarishda
433. Iste’mol oqsillarning sifati uning tarkibidagi qaysi komponent nisbati bilan belgilanadi?
A)Aminokislotalar nisbati
B) Nuklein kislotalar nisbati
D)Nukleotidlar nisbati
E)Yog‘lar nisbati
434. Laktoza fermenti qanday maqsadlarda foydalaniladi?
A)Laktozasiz sut ishlab chiqarishda
B) Garmon ishlab chiqarishda
D)Glutamin kislota ishlab chiqarishda
E)Oqsillar ishlab chiqarishda
435. “Guda” pishlog‘i qaysi chorva hayvon sutidan olinadi?
A)Qo‘y sutidan
B) Sigir sutidan
D)Echki sutidan
E)Tuya sutidan
436. Qattiq pishloq tayyorlash uchun qaysi zamburug‘ sporalaridan foydalaniladi?
A)Penicillium rogueforti
| 