2. Rejalashtirish metodikasi
1.Maktabgacha ta‟lim muassasalarida jismoniy tarbiya bo‟yicha ishni
rejalahtirishning ahamiyati.
Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarini rejalashtirishda eng avallo maktabgacha ta‘lim
muassasalari uchun mo‘ljallangan me‘yoriy hujjatlar ―Maktabgacha ta‘limga
qo‘yilgan Davlat talablari‖ hamda ―Ilk qadam‖ o‘quv
dasturiga asosan bolalar
yoshlari doirasida asosiy harakatlar: yurish, yugurish, sakrash, irg‘itish-emaklash,
to‘siqlardan oshib o‘tish milliy, harakatli hamda tinch o‘yinlarni nomini bilishi va
o‘ynashi zarur deb ko‘rsatilgan. Jismoniy tarbiya yo‘riqchisi tomonidan jismoniy
tarbiya mashg‘ulotlarini
rejalashtirishda yurish, yugurish, sakrash, uloqtirish,
tirmashib chiqish, muvozanat mashqlari kabi asosiy harakatlarni izchil ravishda
mashg‘ulotlarga taqsimlab chiqishda ko‘proq qiynaladilar.
Ularni rejalashtirish
vaqtida faqat mashg‘ulot o‘tkazish shart-sharoitlarini (xona, asbob-uskuna va
boshqalarni), bolalarning tayyorligini hisobga olibgina qolmay, shu bilan birga har
bir harakat malakasini izchillik bilan shakllantirishga ham e‘tibor berish kerak. Bunga
murakkabligi tobora ortib boradigan mashqlar va o‘yinlarni ko‘proq
tanlash orqali
erishiladi.
Mashg‘ulotlar vaqtida asosiy harakatlarning bir-biri bilan maqsadga
muvofiqroq ravishda qo‘shib olib borishni ko‘zda tutish, shuningdek, bolalarning
yuksak darajadagi faolligini ta‘minlovchi uyushtirish usullarining qo‘llanishi ham
katta ahamiyatga egadir. Materialni takrorlash ham muhim rol o‘ynaydi.
Ayni bir
harakatni taxminan oradan 3-4 hafta o‘tgandan keyin bir takrorlab turgan ma‘qul. Har
bir o‘rganiladigan harakat turiga bir nechta (ikki-to‘rt) izchil bajariladigan
mashg‘ulotlarni kiritish maqsadga muvofiqdir. Odatda mashg‘ulotlar uchun bolalarni
o‘qitishning har xil bosqichlari bilan bog‘liq bo‘lgan mashqlar tanlanadi:
topshiriqlarning biri ko‘pincha yangi mashqlarni o‘rganish bilan yoki harakat
qismlarini takrorlash bilan bog‘liq bo‘ladi, boshqalari esa malakani mustahkamlash
va takomillashtirishga qaratilgan bo‘ladi. Materialni taxminiy taqsimlash rejasida har
bir yosh guruhi uchun faqat asosiy harakatlar bilan bog‘liq topshiriqlar, shuningdek,
harakatli o‘yinlar berilgan. Mashg‘ulotlar uchun belgilangan
umumiy rivojlanish
mashqlarining mazmuni mashg‘ulotning asosiy maqsadiga bo‘ysundiriladi, u bolani
asosiy mashqlarga tayyorlamog‘i lozim. Yosh guruxlari uchun tuzilgan rejada
haftasiga ikki marta o‘tkaziladigan mashg‘ulotdan faqat bittasining mazmuni
berilgan. Bu rejalashtirishda birmuncha o‘zgartirishlar bo‘lishi
uchun kerakli
erkinlikni ta‘min etadi. Ikkinchi mashg‘ulot birinchi mashg‘ulotning mazmunini to‘la
takrorlashi ham mumkin. Bolalar o‘tgan mashg‘ulotlarda o‘rgangan harakatlarni
takrorlab, faol ravishda mashq qilib olishlariga imkon yaratish uchun shunday
qilinadi. Ba‘zan ikkinchi mashg‘ulotning mazmuni qisman o‘zgartiriladi:
mashg‘ulotning kirish qismiga boshqa yangi mashqlar kiritiladi yoki
umumrivojlantiruvchi mashqlar
uchun boshqa mashq tanlanadi, asosiy harakatlarga
o‘rgatish vaqtida bolalar jamoasiini uyushtirish uslubi o‘zgartiriladi. Boshqa
mashg‘ulotdagi asosiy harakatlar qo‘shimcha takrorlash materiali sifatida kiritiladi.
Maktabgacha ta‘lim tashkilotida jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari barcha guruhlarda
haftasiga 2 marotaba bolaning fiziologik holatiga qarab hafta kunlariga bo‘linadi.
Maktabgacha ta‘lim tashkilotlarida jismoniy tarbiya yo‘riqchisi mashg‘ulotlarni
bolalarning yosh xususiyatlaridan kelib chiqqan holda shakllantiradi.
