II BOB. BILIMLARNI TAQDIM ETISH MODELLARI: FREYMLI

14 
kutilgan natijani bermasa, bu ax-borot — kurilayotgan freymning kullanish 
usullariga alokador bulishi mumkin. Freym kup jix,atdan uzining tuzilishiga kura 
semantik tarmokka uxshash buladi. Freym — ierarxik tuzilgan, tugun va 
munosabat (aloka) lar tarmoridir. Bu erda yukori tugunlar umumiy tushun-chalarni 
ifodalasa, pastki tugunlar esa bu tushuncha-larning xususiy xollaridir. Semantik 
tarmoklardan farkli ularok, freym sistemalarda x,ar bir tugundagi tarmoklar 
tushunchasi atributlar tuplami (masalan, ism, rang, ulcham, shakl) va bu 
atributlarning kiymatlari (masalan, Rustam, kuk, kichkina, dumalok) bilan beri-
ladi. Atributlarni esa slotlar (tirkishlar) deyiladi. Slotlar freym ichida axborotning 
anik, joyini kursata-di. Masalani echish uchun axborot etarlimi yoki kaysi-lari 
etishmaydi, agar etarli bulmasa ularni freymning kaeridan olishi kerak? Bu kabi 
vazifalarni slotlar bajaradi. Atributlar uzgaruvchan xarakterga ega bulgan xolatda 
slotlar shpats (oralik)larni .uz ichiga oladi. Bu shpatslarga slotlarning xozirgi 
ahamiyati (kiyma-ti)ni tasvirlovchi ayrim ob’ektlar joylashadi. Muno¬sabat 
(aloka)lardan tashkil toptan freymlar tuplamini yirib freymlar sistemasini kurish 
mumkin. Bilimlarni freymlar yordamida tasvirlanishining matematik tuzilishini 
kuyidagi kurinishida yozish mumkin: {i ..., { Bu erda i freymlarning nomlari, vj 
— slotlarning nomlari, gj — slotlarning kiymati. Slotlarning kiymati sifatida 
boshka freymlarning nomlari ham bulishi mumkin, ular freymlar orasidagi 
munosabat (aloka)larni ta’minlaydi. Agar boshka freymlarga mu-rojaat 
kilinayotganda, slotlar nomlari xisobga olin-masa, u xolda bir jinsdagi freymlar 
tarmogi xosil buladi. Aks xolda, boglanishlar kaysi slotlardan xosil bulgan bulsa 
shu slotlarning nomlari bilan ataladi va freymlar bir jinsli bulmaydi. 
Muvofiklashtirish protseduralaridan bosh-laymiz. Buning uchun xotiradan odam 
xarakteristika-larini tasvirlovchi «odam» freymini chakiramiz. Hamma slotlarning 
shartlarini kanoatlantiradigan ma’lumot-lar olinganda, ob’ekt odam sifatida aynan 
teng-lashtiriladi (identifikatsiyalanadi). Agar EXMga kira-digan ma’lumotlar 
«odam» freymida berilgan shart-larga moe kelmasa, masalan ob’ekt (sub’ekt) ning 

15 
massa-si 300 kg va ob’ektning dumi bor deyilsa, bu ma’lu-motlardan xulosa shuki, 
kurilayotgan ob’ekt odam emas. SHundan sung uxshashlik freymining 
kursatkichidan foydalanib va xotiradan «maymun» freymini chakirib, shunga 
uxshash muvofiklashtirish utkaziladi. Bunday usul, xatto axborotlar tulik 
berilmagan xolda ham xolatning mazmunini tushunishga imkon beradi. 

16 
 
 
 
 
kompyuter turlari 
kompyuter modellari 
Asosiy qurilmalar 
Qo'shimcha qurilmalar 
Ichki qurilmalar 
 
 
 
 
var n=document.myform.tanlash.value; 

17 
function funk() 
{ 
if(myform.tanlash.value=="1") 
{ 
document.write("