12
muammoning o‘rganilganlik darajasi, dissertatsiya ta’lim muassasasining ilmiy-
tadqiqot ishlari rejalari bilan bog‘liqligi tavsiflangan, tadqiqotning maqsadi va
vazifalari, obyekti,
predmeti, tadqiqotda qo‘llanilgan usullari yoritilgan.
Shuningdek, tadqiqotning ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, natijalarining
ishonchliligi, ilmiy va amaliy ahamiyati ochib berilgan hamda dissertatsiya
natijalarining
joriy qilinishi, aprobatsiyasi, e’lon qilinganligi, tuzilishi va hajmi
bo‘yicha ma’lumotlar keltirilgan.
Dissertatsiyaning
“Internet-makon: mohiyati, asosiy atributlari va
qo‘llanish sohalari”
deb nomlanuvchi birinchi bobida intеrnеt-mаkоn mоhiуаti,
gеnеzisi vа zаmоnаviу tаrkibi hamda intеrnеt-mаkоn rеsurslаridаn fоуdаlаnish
sоhаlаri tadqiq etilgan.
Dissertatsiyada internetning o‘ziga xos kommunikativ tarmoq sifatida vujudga
kelishi va yaxlit tizimga aylanishi jarayoni qariyb yarim asrga cho‘zilgani, bu davr
mobaynida u turli tadqiqot muassasalarining strategik ahamiyatga molik ilmiy
potensialini birlashtirishi, o‘zaro axborot almashinish
imkonini beradigan
tarmoqdan kishilar muntazam foydalanadigan ommabop kundalik aloqa vositasiga
aylangani ochib berilgan. Yangi asrga kelib, undan foydalanuvchilar auditoriyasi
millionlab kishilarni qamrab olgani, ularning internetda o‘tkazgan vaqtlari ham asta-
sekinlik bilan uzaya boshlagani, XXI asrga kelib, internet
ijtimoiy voqelikning
o‘ziga xos ko‘rinishiga aylangani, ilmiy jamoatchilik bu voqelikni “internet-makon”
tushunchasi bilan atab iste’molga kiritgani ilmiy jihatdan asoslangan.
Hozirgi zamon sivilizatsiyasining muhim tendensiyalaridan biri – internet-
makonning kishilik jamiyatining barcha sohalarini tugal qamrab olayotgani, turli
shakl va darajadagi ijtimoiy,
iqtisodiy, ma’naviy-madaniy, siyosiy va boshqa
munosabatlarda faollikni kuchaytirayotgani bilan bog‘liq. Uning jamiyat
taraqqiyotiga hamda shaxs ijtimoiylashuvidagi ahamiyati qayta ishlash va uzatish
imkonini beradigan kommunikativ tarmoq sifatida o‘ziga xos ko‘rinishga, o‘z tavsifi
va tarkibiga ega ekanligida hisoblanadi.
Dissertatsiyada insonning o‘zaro aloqalari muayyan axborotlarni yetkazish
yoki
qabul qilish, tushunish va tushuntirish, sa’y-harakatlarni uyg‘unlashtirish,
hamjihatlikda faoliyat olib borish va shu kabilar uchun xizmat qilgani asoslangan.
Ehtiyojlar ortgani sayin hayotiy xavfsizlik shartlari murakkablashdi. Inson
xohishlari doirasi kengaygani sayin bu aloqalar ham, ularni amalga oshirishga
madad beradigan vositalar ham takomillashib boraverdi. Sirasini aytganda, telegraf,
telefon, gazeta, jurnal, radio, televideniye va
shu kabilar ham insoniyat
kommunikativ imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida ixtiro qilingan. XX asrning
ikkinchi yarmida internet tarmog‘ining vujudga kelishi insoniyatning kommunikativ
imkoniyatlarni kengaytirish borasidagi sa’y-harakatlari gultojisi bo‘lgan.
Jahonning barcha mamlakatlarida bo‘lgani kabi O‘zbekistonda ham
internetdan foydalanuvchilar soni oshib bormoqda. Ayniqsa keyingi yillarda bu
borada salmoqli o‘zgarishlar qilindi.
