30
Niso surasi-78 oyat:
Qayerda bo‘lsangiz ham o‘lim
sizlarni topadi, hatto mustahkam qal’alar
ichida bo‘lsangiz ham. Ularga biror yaxshilik yetsa, “Bu – Allohdan”, - deydilar.
Agar ularga biror noxushlik yetsa, “Bu – Sizdan”, - deb aytadilar. “Hammasi
Allohdandir”, - deng (ularga). Bu qavm kishilariga nima bo‘ldiki, gapni anglay
olmaydilar?!
Hikmat:
Alloh yodi oshiqlardin xoli bo‘lmas,
Haqiqat er bu dunyog‘a mayl qilmas.
Hayron bo‘lib, bu dunyoni ko‘zga olmas,
Mani taqi bu dunyoni qo‘yg‘um kelur.
Oli Imron surasi 255-oyat.
Alloh – Undan o‘zga iloh yo‘qdir. (U hamisha) tirik va abadiy turuvchidir.
Uni na mudroq tutar va na uyqu. Osmonlar va Yerdagi (barcha) narsalar Unikidir.
Uning huzurida hech kim (hech kimni) Uning ruxsatisiz shafoat qilmas. (U) ular
(odamlar)dan oldingi (bo‘lgan) va keyingi (bo‘ladigan) narsani bilur. (Odamlar)
Uning ilmidan faqat (U) istaganicha o‘zlashtirurlar.
Uning Kursiysi osmonlar va
Yerdan (ham) kenglik qilur. U ikkisining hifzi (tutib turishi) Uni toliqtirmas. U
oliy va buyukdir.
Izoh: Bu oyatdagi kursiy so‘zining lug‘aviy ma’nosi o‘rindiq, taxt, tayanch,
kursi va hokazo. Oyatdagi “kursiy”dan murod nima ekani haqida turli tafsirlar bor:
1. Kursiy Arshning o‘zi. 2. Arshdan kichikroq alohida Qur’oni karim ma’nolari
tarjimasi. 3. Allohning ilmi. 4. Uning qudrati. 5. Hukmronligi va hokazo. Mazkur
oyat – “Oyatul-Kursiy” deb nomlanadi. Bu oyati karimaning fazlu xislatlari
to‘g‘risida ko‘pgina hadisi shariflar mavjud. Jumladan, “Kimki har bir farz
namozidan keyin bu oyatni o‘qib yursa, jannatga kirishi uchun faqat o‘lim
to‘sqinlik qilib turgan bo‘ladi. Tunda uxlashdan oldin o‘qib yotsa,
Alloh uning
o‘zini va qo‘shnilarini balo-qazodan asraydi. Bu oyat o‘qilgan uyga sehr-jodu
31
ta’sir etmaydi”. Ayting: “Ey, hukmronlik egasi - Alloh, Sen xohlagan kishiga
hukmronlik ato etursan va xohlagan kishingdan
hukmronlikni tortib olursan,
xohlagan kishingni aziz qilursan va xohlagan kishingni xor etursan. Yaxshilik
Sening qo‘lingdadir. Albatta, Sen hamma narsaga qodirsan. Allohning fazli bilan
bergan narsasi ustida baxillik qiluvchilar buni o‘zlariga yaxshi deb
hisoblamasinlar! Aslo! Bu ular uchun yomondir. Qiyomat
kuni baxillik qilgan
narsalari (o‘z bo‘yinlariga) bo‘yinturuq qilib ilib qo‘yiladi. Osmonlar va Yerning
me’rosi Allohga (qolur). Alloh qilayotgan ishlaringizdan xabardordir”. “Alloh
faqir, biz boymiz”, degan odamlarning gapini Alloh eshitdi. Ularning (bu)
gaplarini hamda payg‘ambarlarni nohaq qatl etganlarini yozib qo‘yamiz va
(qiyomatda): “Yong‘in azobini totib ko‘ring!”- deymiz.
Hikmat:
Tuni kuni tinmayin toat qilg‘il,
Mo‘min ersang masjid tobo qadam qo‘yg‘il.
Iymonning nuri sanda shukr qilg‘il,
Qul bo‘lib, haqg‘a qulliq qilmasmusan?
Bu hikmat ham didaktik ruhda yozilgan bo‘lib, adib oddiy insonlarga
murojaat qilib, agar musulmon bo‘lsang, dining islom bo‘lsa, masjid tobo (tomon)
bor va tunu kun toat ibodat bilan mashg‘ul bo‘l deydi. Agar shu amallarni
bajarishni Olloh ko‘nglingga solib, qat’iyat bilan shu yo‘lga kirsang bilginki,
sening yuzingda iymon (arab. ishonch, e’tiqod)-islomning 5 rukni (asosi)dan biri.
Ollohga,
uning farishtalariga, payg‘ambarlariga, qiyomat kuniga, taqdirga va
o‘lgandan keyin tirilishga ishonish) ning nuri paydo bo‘ladi va sen Haqning
haqiqiy solih bandasiga aylanasan deydi. Islom dini vakillarining
qanday tartibda
toat ibodat qilishi va iymon, e’tiqodi haqida “Qur’oni Karim”da ma’lumotlar
keltiriladi.
Qur’oni Karimda quyidagicha fikrlar keltirilgan:
32
…Islomdan murod iymon demakdir. Iymon so‘zda ham, amalda ham
bo‘lmog‘i kerak. Iymon kuchaygaydir va susaygaydir. Dalili: Olloh taolo Qur’oni
Karimda: “Iymonlarini yanada ziyoda qilsinlar, deb
ularga hidoyatimizni ziyoda
qildik” va “Olloh taolo hidoyat topgan kishilarning hidoyatini ziyoda qildi va
ularga taqvo ato etdi”- deb aytgan.
