Iysi bila tengmu bo‘lur markabi? 32 To‘la asarlar to‘plamidagi doston matnida esa:  Ham oni dajjol topib, ham nabi,  Iso bila




Download 9,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/352
Sana10.01.2024
Hajmi9,63 Mb.
#134163
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   352
Bog'liq
BuxDUPI to\'plam

Iysi bila tengmu bo‘lur markabi?
32
To‘la asarlar to‘plamidagi doston matnida esa: 
Ham oni dajjol topib, ham nabi, 
Iso bila tengmu bo‘lur markabi?
33
tarzida qo‘llangan. Ushbu baytda ko‘ngul g‘unchasi dajjol ya’nikim, yaramas bir 
mahluqda ham, payg‘ambarda ham bor, desak, Isoni uning eshagi bilan
tenglashtirib qo‘ygan bo‘lamiz degan ma’no anglashiladi. Asar ilmiy-tanqidiy 
matnida esa bu so‘z “Iso” va “ila” shaklida qo‘llangan. 
Gar ko‘rubon chobuki siymin tane, 
Xandai shirin bila sho‘r afgane.
34
Yuqoridagi misra asarning keyingi nashrlarida o‘zgarishga uchragan holda 
keltirilgan: 
Gar ko‘rubon chobuki simintane, 
Xandai shirin bila sho‘rafkane.
35
Bu yerda har xil yozilgan so‘zlar “siymintane”, “simintane” bo‘lib, 
lug‘atlarda “simintane” hech qanday ma’no bildirmaydi. Kumushday oq ma’nosida 
“siymintane” qo‘llanadi. Nashrlarda bunday turli xillik yuzaga kelishiga sabab 
qilib, asar ilmiy-tanqidiy matnida “i” va “y” tovushlari birga kelganda birgina ى 
bilan yozilganini ko‘rsatish mumkin. 
Sokin o‘lub o‘tda samandar kibi, 
G‘o‘ta urub suv aro gavhar kibi. 
36
31
Алишер Навоий. XVтомлик асарлар тўплами.6 том. – Тошкент. “Бадиий адабиёт”.1965. 25б. 
32
Алишер Навоий. Мукаммал асарлар тўплами.7 том. – Тошкент. “Фан”.1991. 73б. 
33
Alisher Navoiy. To`la asarlar to`plami. 6-jild. Toshkent. 2012. 61-bet. 
34
Алишер Навоий. XV томлик асарлар тўплами.6 том. – Тошкент. “Бадиий адабиёт”.1965. 26б. 
35
Alisher Navoiy. To`la asarlar to`plami. 6-jild. Toshkent. 2012. 63-bet. 


27 
Yuqoridagi bayt tarkibida kelgan “g‘o‘ta” so‘zi Alisher Navoiy XV tomlik 
asarlar to‘plami va Mukammal asarlar to‘plamidan o‘rin olgan doston matnida
“g‘o‘tta” tarzida yozilgan. Asar ilmiy-tanqidiy matnini kuzatganimizda ham bu 
so‘z “g‘o‘ta” tarzida yozilganiga guvoh bo‘lamiz. 
Asarning na’t, so‘z ta’rifi, ko‘ngil tavsifi bilan bog‘liq boblarini tahlil qilish 
davomida, ba’zi o‘rinlarda ushbu nashrlardagi tafovutlarni kuzatishimiz mumkin. 
Ularning yuzaga kelishiga sabab yozuvda nuqtalarning kam yoki ortiqcha 
ifodalanganligi, harflarning shakliy o‘xshashligi va unlilar yozilmaganligidadir. 
Ularni matn mazmuni, vazn xususiyatlariga qarab tahlil qilsak, ijodkor asarlarida 
aytilgan fikr yanada ayonlashadi va uning nasriy bayonlari ham mukammal 
bo‘lishi ta’minlanadi. 

Download 9,63 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   352




Download 9,63 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Iysi bila tengmu bo‘lur markabi? 32 To‘la asarlar to‘plamidagi doston matnida esa:  Ham oni dajjol topib, ham nabi,  Iso bila

Download 9,63 Mb.
Pdf ko'rish