541
Ilk davrlardagi aralashuv bolaning aqliy va jismoniy faoliyatidagi
kamchiliklarini bartaraf etadi.
Xulosa shundan iboratki, biz, ilm fan, bolaning dastlabki olti yoshi uning
keyingi rivojlanishi uchun juda muhim davr ekanligiga qo‘shilamiz.
Bola rivojlanishiga yagona yondashuv deganda nimani tushunamiz?
Bola haqidagi umumiy tushunchada insoniyatning barcha sohalardagi
yutug‘i va rivojlanishi o‘zaro bog‘liq.
Atrof muhit bilan muloqotga kirib, bola xam shu muhitga aralashganini
tushuna boshlaydi. Har bir bolaning atrof muhitni “ishg‘ol qilishi” uning murakkab
bosqichlarni bosib o‘tayotganligini bildiradi. Bunga harakatlar, hissiyotlar va
jarayonlar kiradi.
Barcha rivojlanish doiralari bir-biriga bog‘liq. Ya’ni bitta doiradagi
rivojlanish ikkinchi doiraga ta’sir qiladi. Shuning uchun ham har bir doiraga
to‘g‘ridan-to‘g‘ri va aniq murojaat qilinsa, o‘rganish oson va tajriba orttirish oson
kechadi. Bola rivojlanishining bosqichlari turli xildir, ya’ni bir bola bir holatda tez
rivojlansa, ikkinchisi boshqa bir holatda tez rivojlanadi.
Har bir rivojlanish
doirasining o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. Bir doiradagi maqsadlarga erishib,
o‘z-o‘zidan ikkinchi doiraning maqsadlariga ta’sir qilamiz. Masalan, agar bir
jismni bola o‘zi mustaqil yeya olsa, unga yordam berib, biz motor ko‘nikmalari,
ko‘z-qo‘l muvofiqligi, e’tibor, hissiy ta’sirlar bilan o‘zaro munosabatlarga
kirishishni (qo‘llab-quvvatlash, maqtov, o‘ziga ishonch) til va lug‘at (taomning
nomi, idishlarning nomi) rivojlantiramiz. Xuddi shu tarzda tilni qay darajada
o‘rganganligi bolaga kattalar va tengdoshlar bilan munosabatga kirishishga yoki
kirisha olmasligiga sabab bo‘la oladi.
Mazkur sohani chuqurroq o‘rganishdan asosiy maqsad uni kategoriyalarga
bo‘lishdir. Aslini olganda esa shuni doimiy ravishda esda tutish lozimki,
