4
bo‘lganlarini noan’anaviy holda yangicha ishlatilishini nazarda tutadilar.
Zamonaviy ta’limda bu jarayon an’anaviy darslarni noan’anaviy tarzda tashkil
qilishni ko‘rsatadi, ya’ni o‘qituvchidan innovatsion faoliyatni talab qiladi.
A.Busiginning fikriga ko‘ra, innovatsiya bu
asosiy kapital yoki ishlab
chiqarilayotgan mahsulotni ilm-fan, texnika va texnologiyalar yordamida
yangilashdir. Olimning fikriiga ko‘ra, oliy ta’limda innovatsiya –
bu zamonaviy
bilim berish jarayoni va shu jarayonda tarbiyalangan talabadir. Chunki zamonaviy
innovatsiyalar asosida tashkil qilingan ta’limning hosilasi xalq ta’limining
yangilanishiga asos bo‘lib xizmat qiladi. R.Fatxutdinovning fikriga ko‘ra,
innovatsiya yangilikni tadbiq etishning yakuniy natijasi bo‘lib, obyekt
boshqaruvini o‘zgartirish ijtimoiy, iqtisodiy, ilmiy, texnikaviy, ekologik va boshqa
ko‘rinishdagi samaradorlikdir.
O‘qitish yondashuvi – bu yangi texnologiya uchun asos bo‘lgan asosiy
tamoyil, talab va maqsadlar majmui. Zamonaviy ta’limning talabi – o‘quvchilarga
iloji boricha ko‘proq bilim berish emas, balki ularni mustaqil ravishda o‘rganishga
o‘rgatish, nafaqat bilish, balki olingan ma’lumotlar bilan ishlay olishdan iborat.
Pedagogik innovatsiya ikkita asosiy yondashuvga asoslanadi:
birinchisi,
talabalarga yo‘naltirilgan yondashuv o‘quv jarayonini har bir talabaning shaxsiga
yo‘naltirishni nazarda tutadi. Zamonaviy pedagogika har bir talabaning o‘ziga xos
tajribasi va xarakterini hisobga olishi, uning shaxsiyati va iste’dodini rivojlantirishi
kerak. Bu yondashuvni amalga oshirish tanlov tamoyillariga tayanishni o‘z ichiga
oladi (talabalar o‘zi xohlagan sohani tanlashi mumkin), ishonch (o‘qituvchilar
tomonidan avtoritar bosimning yo‘qligi), ijodkorlik va muvaffaqiyat, subyektivlik,
individuallik; ikkinchisi, vakolatga asoslangan
yondashuv rus maktabi uchun
yangi. U diqqatni ta’lim natijasiga qaratadi, natijada bilimlar to‘plami emas, balki
ko‘nikmalar majmui, o‘quvchining muammolarni hal qilish, nizolar va turli
vaziyatlarda harakat qilish qobiliyati.
5
Zamonaviy ta’lim zamirida ham o‘qituvchi, balki undan kam bo‘lmagan
o‘quvchining faoliyati yotadi. Aynan shu maqsadga o‘rganishni, mustaqil ravishda
takomillashtirishni biladigan ijodiy faol shaxsni
tarbiyalash va zamonaviy
ta’limning asosiy vazifalari bo‘ysunadi. O‘qitishga zamonaviy innovatsion
yondashuv o‘quv jarayonini shunday tashkil etish imkonini beradiki, o‘quvchi
shunchaki o‘yin-kulguga
aylanib qolmasdan, darsdan foyda oladi. Va, ehtimol,
aynan
shunday
darsda,
Sitseron
aytganidek, “tinglovchining ko‘zlari
so‘zlovchining ko‘ziga qarshi yonadi”.
Talaba qanchalik bilishi muhim emas. Eng muhimi, uning o‘zgarishga
munosabat, moslashuvchanlik, his-tuyg‘ularni boshqarish va to‘g‘ri ma’lumotni
tanlash qobiliyati. Bu yangilik ta’lim tizimini tubdan qayta ko‘rib
chiqishni,
ta’limni baholash va tashkil etish tamoyillarini isloh qilishni talab qiladi. Ushbu
yondashuvlar asosida o‘qituvchilar va metodistlar innovatsion pedagogik
texnologiyalarni – ta’lim muassasalariga joriy etiladigan
bilimlarni uzatish va
baholash usullari majmuini ishlab chiqadilar.
Zamonaviy pedagogik taʼlimning jamiyat barqaror rivojlanishidagi yuqori
ijtimoiy ahamiyatidan kelib chiqqan holda zamonaviy talablar,
tizimdagi
muammolar va ularni hal qilishda fan va taʼlim boʻgʻinlari oʻrtasidagi
aloqadorlikni taʼminlash uzluksiz pedagogik taʼlimni rivojlanishga xizmat qiladi.
