• Shavkatova Jasmina Jamshid qizi BuxDUPI BTU 1-kurs talabasi Annotatsiya .
  • Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati




    Download 9,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet72/352
    Sana10.01.2024
    Hajmi9,63 Mb.
    #134163
    1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   352
    Bog'liq
    BuxDUPI to\'plam

    Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 
    1. 
    Amonov U. Fitratning “Arslon” dramasida fol motivi. – Buxoro 
    mavjlari (adabiy-badiiy, ijtimoiy- ma’rifiy jurnal). – Buxoro. – 2013. – № 3. – B. 
    32-33. 
    2. 
    Obidjon, Anvar. Dardingni stadionda ayt (hajviyalar, hangomalar). – 
    T.: Ziyo nashr, 2019. – B. 94-95. 
    3. 
    Obidjon, Anvar. Oltiariq hangomalari. Hajviya va hangomalar. – T.: 
    Ma’naviyat, 1999. – B.150. 
    4. 
    Siz kim bo‘lasiz? Latifalar. Hangomalar. – T.: Sharq, 2008. – B.146. 


    205 
     
     
    DRAMATIK ASARLAR TARAQQIYOTIDA PARALINGVISTIK 
    HODISALARNING O‘RNI VA AHAMIYATI 
     
    Hayitov Hamza Ahmadovich
    BuxDUPI “Boshlang‘ich ta’lim nazariyasiva metodikasi” 
     kafedrasi o‘qituvchisi, f.f.f.d. 
    Shavkatova Jasmina Jamshid qizi 
    BuxDUPI BTU 1-kurs talabasi 
    Annotatsiya. Ushbu maqolada lingvistik hodisalardan biri bo‘lgan 
    paralingvistikaning badiiy asarlar taraqqiyotidagi ahamiyati ilmiy-nazariy tahlil 
    qilingan.
    Kalit 
    so‘zlar
    tilshunoslik, 
    nutq, 
    imo-ishora, 
    mimika, 
    fonetik 
    paralingvistika, mimik paralingvistika, drama, harakat, tasvir, fonatsiya, 
    okulesiya, kinesiya, ko‘zlar mimikasi, tinglovchi, Charlis Darvin, kinetik birliklar 
    va hokazo.
    Paralingvistika nutq vaziyatida yuzaga keluvchi imo-ishora, mimika kabi 
    fikriy tana harakatlarini o‘rganadi. Paralingvistika aloqa-aralashuvida – 
    muomalada muhim vazifa bajaradi. Agar nutq ushbu vositalar ko‘magisiz 
    tinglovchiga ifodalanilsa fikr unchalik ta’sir kuchiga ega bo‘lmaydi. Aytilishi 
    mumkin bo‘lgan xabar quruq ma’lumot ichiga qoladi. Aytmoqchimizki, har 
    qanday fikr o‘zining ta’sirchanligiga, jozibadorligiga, mushohada talabligiga ega 
    bo‘lmog‘i lozim. Paralingvistika aynan shunday jihatlari bilan nutqni 
    obrazlantiradi, shuningdek, jonlantiradi. 
    Bizga ma’lumki, imo-ishoralar jamiyat taraqqiyotida til (nutq)dan ancha 
    ilgari yuzaga kelgan. Hatto shaxsning gapirishi, fikr ifodalashi uchun imo-ishoralar 
    asosiy manba bo‘lib xizmat qilgan. Qizig‘i shundaki, til jamiyat taraqqiyotida, 
    shaxsning kamol topishida har qanday o‘rni yo‘q ekanligini ko‘rsatmaydi. 


    206 
    Aksincha, ular fikr ifodalashda “oltin qonun”larga amal qiladi. To‘g‘rirog‘i, imo-
    ishoralar shaxsning uzoq turmush tajribasining mahsulidir. Shuning uchun ham 
    imo-ishoralarning tarjimoni bo‘lmaydi. Bu haqda V.N.Teliya shunday deydi: 
    “Paralingvistika so‘z ma’nosining ochilishiga xizmat qilishi bilan birga, ularda 
    tinglovchini o‘ziga rom qilish xususiyati ham mavjud”. 
    Ko‘rinadiki, imo-ishoralar so‘z ma’nosi bilan hamohanglikda reallashadi. 
    Shunga ko‘ra nutq ta’sirchanlik kasb etadi. Demak, nutqning ta’sirchanligi faqat 
    tilning tasviriy vositalari bilan voqealanmaydi, balki paralingvistik vositalar ham 
    fikrni jozibadorligini ta’minlaydi. Darhaqiqat, nutqdagi har qanday jozibadorlik, 
    ta’sirchanlik, obrazliylik ko‘chimlar asosida yuzaga keladi. Paralingvistik vositalar 
    esa o‘z (asos) ma’nosida ham ta’sirchanlikni berishi mumkin. 
    Paralingvistika bo‘limlari: 
    1)fonatsiya; 
    2)okulesika; 
    3)kinesika. 

    Download 9,63 Mb.
    1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   352




    Download 9,63 Mb.
    Pdf ko'rish