|
Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlarBog'liq Botanikadan amaliy mashg\'ulotlar. Mo\'minov M53- mashg'ulot.
Lishayniklarni o ‘rganish
Asbob va materiallar:
lishayniklar kolleksiyasi, tayyor preparat-
lar, m ikroskop, ch o ‘ntak lupasi, laboratoriya asboblari.
Ishlash tartibi.
Parm eliya (Parm elia) lishaynigining tanasidan
ozgina ushatib olinadi. U buzina (m arjon) daraxtining p o ‘kagi ora-
siga olib, m ahkam ushlangach, p o ‘stlardan bir nechta kesma tay-
yorlanadi. K esm alardan bittasi buyum oynasiga qo‘yiladi, buyum
oynasi spirt lampa alangasida isitilib, kesmadagi havo chiqarib
yuboriladi: shu p o ‘st kesm a glitserin tom chisiga qo‘yilib, m ikro
skopda tekshiriladi. Bunda lishaynikning k o ‘chgan p o ‘stloqsimon
qatlam ida zam burug4 hujayralari uch-to‘rt qator joylashgan b o ‘lib
zam burug' to ‘qim asi gifalardan iborat ekanligi m a’lum boMadi. Bu
qavatning vazifasi him oya qilib turishdan iborat. Lishaynikning go-
nidial qatlam ida suvo‘tlam ing dum aloq, yashil hujayralari k o ‘rinib
turadi. S uvo‘tning hujayralari bilan zam burug4 gifalari shu xilda
o ‘zaro zich joylashganligi sababli, ular o ‘rtasida modda alm ashi-
nuvi hodisasi normal kechib turadi. Shunday qilib, suvo‘t hujayra-
larining vazifasi organik m odda tayyorlashdan iborat.
Kesmadagi o ‘zakda zam burug‘ning o ‘zaro to ‘kilib ketgan gi
falari k o ‘rinib turadi: bu vaqtda havo bilan toMgan bo‘shliq k o ‘p
boMadi.
Kesmadagi quyi p o ‘stloq qavat tuzilish jihatdan ustki p o ‘stloq
qavat tuzilishiga o ‘xshash, uning vazifasi himoya qilib turishdan
iborat. Bu quyi p o ‘stloqdan zam burug4 gifa tutamlari chiqib, li-
shaynikni substratga biriktiradi. Lishayniklam ing tana shakllari va
ular tanasining anatom ik tuzilishi daftarga chiziladi.
Nazorat savollari:
1. L ishaynik qanday kom panentlardan tuzilgan?
2. Sim bioz nim a?
3. L ishayniklar qanday jo y la rd a hayot kechiradi?
4. L ishayniklar qanday shakllarga ega?
5. L ishayniklam ing oziqlanishini aytib bering?
6. L ishayniklar qanday y o ‘llar bilan k o ‘payadi?
|
| |
