bo‘lsa, u holda aholining soni 40 mingdan 70 minggacha bo‘lishi
mumkin.
Umumshahar va tuman ahamiyatidagi ko'chalar turar-joy tuman-
larining chegaralari bo‘lib xizmat qiladi. Turar-joy
tumani aholisining
soni 4-5 qavatli uylar bilan qurilganda 25-30 ming kishi atrofida
boMadi. Ko‘p qavatli baland imoratlaming qurilishi turar-joy tumani
aholisining sonini 40-60 ming kishidan ko‘proqqa oshirishi mumkin.
Aholi yashash joylari tarkibiy birliklarining vujudga kelishi
shahar kattaligi va uning aholisi soniga bog‘liqdir. Bu ko‘rsatkich-
laming o ‘zgarishiga bog‘liq holda turar-joy tumani va kichik
tumanlaming paydo bo‘lish zaruriyati ham o'zgarib boradi.
Yirik
shaharlarda turar-joy tumani va kichik tumanlami shakllantirish uchun
yetarlicha shart-sharoit mavjuddir. Kichik shaharlarda, aksincha,
bunday sharoitlar yo‘q bo‘lib, turar-joy tumani va kichik tuman
funksiyalari o ‘zaro qo‘shilib ketadi.
Turar-joy tumanlarini shakllantirish
shahar kattaligiga, aholi
joylashgan hududi rejaviy tuzilishiga, uning shakliga, shaharda asosiy
ish joylarini joylashtirishga, transport xizmati ko‘rsatishiga,
jamoat
markazlari va ko‘kalamzorlar tizimiga bog‘liqdir.
Aholi yashash tumanlarini loyihalash shahar bosh tarhi asosida
amalga oshiriladi. 0 ‘z navbatida shahar bosh tarhida funksional
qismlarga ajratish tizimi hal qilingan bo‘lishi, aholi joylashgan
hududning o ‘rni, rejaviy tumanlarning chegaralari, magistral ko‘chalar
tizimi belgilangan bo‘lishi, umumshahar markazini joylashtirish o ‘mi,
ko‘rinishining o‘rtacha qavati ko‘rsatilgan boMishi lozim.
Kichik shaharlarda
aholi joylashgan hudud
amalda turar-joy
tumaniga tengdir. Bu holatda shahar markazi turar-joy tumani markazi
bilan birlashib ketadi. Yirik shaharlarda bir nechta turar-joy
tumanlarini birlashtiruvchi hududiy tuzilmalar ham shakllanishi
mumkin.
Ayrim hollarda ular o ‘z sanoat hududlariga
ham ega boiishlari
mumkin. Ularning eng yiriklari
«rejaviy tuman»
deb ataladi. U shahar-
ning katta bir qismi bo‘lib, aholisi 300-700 ming kishini tashkil etadi.
Turar-joy tumanlarida aholining turmushi v a dam olishi uchun
kerakli gigiyenik sharoit yaratilishi lozim. Bularga: turar-joy binolari
va jam oat tashkilotlariga quyosh nurining bevosita tushishi, shamolla-
tilishi, havo musaffoligi, piyo dalarv a transport
harakatlarining bir-
44
birlaridan ajratilishi, shahar shovqinining kamaytirilishi va boshqalar
kiradi. Turar-joy tumanlari o ‘z navbatida bir nechta (4-6 ta)
