|
D. U. IsamuxamedovaBog'liq Turar-joy tumani loyihasi. Isamuxamedova D.UI B o ‘lim.
SHAHARNINGREJAVIY STRUKTURASIDA
TURAR-JOY TUMANINING 0 ‘RNI
1.1. S haharni rejaviy tashkil etishning nmumiy prinsiplari
Turar-joy tumanini va kichik tumanni loyihalashdan oldin ushbu
tuman joylashgan shaharda uning tutgan o‘rnini va ahamiyatini
aniqlab olish lozim. Bu esa, o‘z navbatida, ushbu shahar va umuman
shaharlar to‘g‘risida tushunchaga ega bolishni, ularning xususiyat-
larini o‘rganib chiqishni talab etadi.
Yangi shaharlar yaratish, shakllangan shaharlarni qayta qurish va
yangilash bo‘yicha turli shaharsozlik faoliyatining umumiy asosi bu -
zamonaviy
shahaming
arxitekturaviy-rejaviy
strukturasini
shakllantirish bo‘yicha yagona tasaw urga ega bo‘Iishdir.
Umumiy tushuncha sifatida, shahaming arxitekturaviy-rejaviy
strukturasi - uning hududida sanoat, turar-joy, jamoat markazi va dam
olish hududlarini joylashtirish; ular orasidagi aloqa tizimini yaratish
va har bir hududni strukturaviy tashkil etishni bildiradi. Bular
yaxlitlangan holda shahar rejasining arxitekturaviy kompozitsiyasini
tashkil etadi.
Shahar rejaviy strukturasini shakllantirishda qo‘yiladigan asosiy
talablardan biri - asosiy funksional hudud (sanoat va yashash hududi)
qanday joylashishidan kelib chiqqan holda uning kelajakda
rivojlanishini ta’minlashdir. Shahar - aholi joylari guruhli tizimdan
tashkil topadi va uning kelajakda rivojlanishini hisobga olish tumanni
rejalashtirishdan boshlanadi. Shahaming asosiy funksional hududlari
rivojlanishi qo‘shni shaharlar rivojlanishiga xalaqit bermasligi va ular
bilan hududiy qo‘shilib ketishi ehtimolini oldini olgan holda
loyihalash lozim.
Shaharni loyihalash jarayonida uning kelajakda kengayishi
mumkinligi hisobga olinib, buning uchun maxsus hududlar ajratiladi.
Shaharni tashkil etuvchi asosning kengayishi taxminlari, bir kishiga
turar-joy maydoni me’yorining o ‘sishi, tabiiy-iqlimiy omiflar ta’siri,
shahaming iqtisodiy-geografik joylashishi, uning ma’muriy-madaniy
va ilmiy ahamiyatidan kelib chiqib, ushbu hududlaming oMchamlari
5
va shahar rejaviy tuzilishidagi o‘rni aniqlanadi. Shahaming asosiy
hududlarini loyihalash bo‘yicha qo‘yiIadigan talablaming m e’yorlari
mavjud. Ular ming kishi hisobiga beriladi. Shaharda quriladigan
barcha turdagi qurilmalar uchun 15-20 ga/ming kishi nisbatida,
yashash hududi uchun 10-12 ga/ming kishi nisbatida ajratiladi.
d)
1-rasm. Shahar asosiy qismlari hududiy-makoniy rivojlanish
chizmasi:
a —sektorli; b —parallel; d — ikkita ishlab chiqarish aholiyashaydigan
majmualar bilan; e - aholi joylarining guruhli tizimida.
6
|
| |
