D. U. Isamuxamedova

ayrim sanoat tashkilotlari, omborxonalar, tashqi transport qurilmalari 
va zaxira hududlari joylashadi (3-4-rasm).
Itu ra r joy tumanlari
I shahar markazi 
S B shahar jam oat binolari 
• turar jo y tumanlari markazi 
shahar parklari
П31 o'rm onparklar
Q 3 hitnoya ekinlari 
shahar magistrallari 
tum an magistrallari 
«•»» piyodalar yo'laklari 
«■*> tashqi y o ‘liar
3-rasm . Y irik sh a h a r yashash hududining sxemasi.
12

■ T fsh a h a r miqyosidagi markazlar 
—
yashash hududlari chegarasi
4-rasm . Yangi shah ar tu ra r joy hududining o ‘ziga xos tu rlari:
A -1 8 0 ming aholiga mo ‘Ijallangan, uzoqlashtirilgan sanoat hududi
bo ‘Igan yangi shahar; В - suv ombori bo 'yidagi markaziy dam olish
hududiga chiquvchi yashash hududi; D - mahalliy sanoatga ulangan
tuman; E - shahar markaziga ulangan tuman. 50 ming kishiga
mo ‘Ijallangan, tuman markazi loyihalanmagan.
Shahaming jam oat markazi
polifunksional hududni tashkil qiladi. 
Umumshahar markazi ijtimoiy siyosiy, m a’muriy, madaniy hayotning 
va shaharliklarga xizmat ko'rsatishning asosiy funksiyalarini o‘zida 
jamlaydi (5-rasm).
13

5-rasm . S hahar o ‘sishiga bog‘liq holda yangi sh a h a rla r 
m arkazlarining rivojlanishi:
A - 450-500 ming kishilik shahar;
В - 300 ming kishilik shahar;
D - 150-200 ming kishilik shahar.
Sanoat hududi:
bunda xizmat ko‘rsatish tashkilotlari, sanoat 
tashkilotlari 
majmualari, 
madaniy-maishiy 
binolar, 
ko‘chalar, 
maydonlar, yo‘llar, ko‘kalamzorlar joylashadi. Sanoat hududi undagi 
sanoat tashkilotlarining sanitar zararliligi darajasiga qarab yashash 
hududidan m a’lum masofada joylashtiriladi (6-rasm).
14

а)
6-rasm . Rivojlanayotgan kichik sh ah arlard a sanoat korxonalari 
joylashuvi: 
a - rnavjud holat; b - kelajakka loyihaviy taklif (uchta
korxona sanoat tugunini tashkil etadi). 
1
 - dastlabki bosqich
korxonalar qurilish maydonlari; 
2
 - keyingi qurilish bosqichi;
3 - loyihaviy vaqtdan keyingi sanoat hududlari zaxiralari; 4 - kichik
turar-joy tumanlari hududlari.
Tashqi transport hududi:
bunda temir yo‘l tarmoqlari va bekatlari, 
port inshootlari, aerodromlar, avtovokzallar, daryo va dengiz 
vokzallari joylashadi. Shu bilan birga tashqi transport aloqalari qulay 
bo‘lishi ham ko‘zda tutiladi. Suv, temir yo‘1, avtomobil tashqi 
transport yo ilari joylashishi bo‘yicha turar-joy hududi bilan aloqasi 
eng qulay bo‘lgan yo‘nalishda shakllanishi lozim.
Kommunal-omborxona hududi:
unda omborxonalar, ularga xizmat 
qiluvchi temir yo‘l tarmoqlari, tramvay, trolleybus va avtobus parklari,
15

ichimlik suv inshootlari, oqava suvlar inshootlari, shahar kommunal 
xo‘jalik inshootlari joylashadi.
Aholi dam olish hududi (rekreatsiya):
bu alohida funksional 
hudud hisoblanadi. Uning unsurlari (elementlari) shaharda aholi 
yashash joylarida, sanoat hududida va ulardan tashqarida, ya’ni 
alohida dam olish hududi sifatida joylashadi. Shahardan tashqarida 
qisqa muddatli (dam olish kunlari) va uzoq muddatli (ta’til paytida) 
dam olish joylari tashkil etiladi (pansionat, o ‘quvchilar oromgohi, 
bog‘dorchilik joylari).

Download 5,57 Mb.