yo‘nalishda uzoqlashib ketmaydi va daryo bo‘ylab uzoq masofaga
cho‘zilishi mumkin (60-70 km gacha).
Bu holatda tezyurar transportni uzoq masofaga qo‘Hash zarurati
tufayli asosiy ahamiyat bo‘ylama aloqalarga qaratiladi.
Chizt'qli rejalashtirish
shaklida shahar rejasining asosiy kompozit-
sion o ‘qi bu butun shahar bo‘ylab o ‘tadigan
shahar transportining
bo‘ylama chizig‘idir. Shaharni chiziqli rejalashtirishning qulay tomoni
shundan iboratki, shakllanib bo‘lgan tumanlarni tubdan rekonstruksiya
qilish zaruratisiz ham rivojlanishi mumkin. Chiziqli shaharning
muhim kamchiligi esa - uning bir-biridan ma’lum miqdorda mustaqil
bo‘lgan bir qancha aholi yashash joylariga ajralib qolishidir.
Rejalashtirish masalalarini hal qilishda shuni yodda tutish
lozimki,
shahar
-
bu rivojlaniuvchi organizm,
shuning uchun,
uning
rejaviy strukturasi hududiy kengayishi, tashkil etuvchi elementlarining
va ular orasidagi aloqaning yangilanishiga bog‘liq holda doimiy
o‘zgarish jarayonida bo‘ladi. Shaharlaming rivojlanishi ketma-ketlik
xarakteriga ega va shakllangan rejaviy strukturadan
foydalanish bilan
bog‘liq.
1.4. Shaharning tra n sp o rt rejaviy tizimi
Shahar rejaviy strukturasida muhim element bu - yashash hududi,
sanoat hududi va aholining asosiy qatnash joylari o ‘rtasida shakllan-
tirilgan transport aloqalaridir. Shaharning transport sistemasini to ‘g ‘ri
loyihalash, uning magistral ko‘cha va yo‘llarini, jamoat transportini
joylashtirish shaharning bosh tarhini ishlab chiqish jarayonida bir
qancha rejaviy,
kompozitsion, transport va iqtisodiy ko‘rsatkichlar
hamda shaharning aholi joylashish tizimida tutgan o ‘rniga qarab hal
etiladi.
Aholining yashash joyidan ishlash joyigacha va asosiy qatnash
yerlarigacha (shahar markazi, vokzallar, shahar parklari va h.k.) bo‘l-
gan masofani bosib o ‘tishida eng kam vaqt sarf etishini ta’minlay-
digan transport tarmog‘ini loyihalash shaharsozlikda eng muhim
masalalardan biridir. Bunda tarmoqning texnik-iqtisodiy ko'rsatkich-
lari, harakat xavfsizligi shartlari, transport
va piyodalar harakatining
qulayligi hisobga olinishi lozim.
20
K o ‘chalar
deb, aholi yashash joylarining shahar transportining
barcha turi, piyodalar, muhandislik kommunikatsiyalari, tashqi
suvlarni yig‘ish va olib chiqish uchun mo‘ljallangan qiSmiga aytiladi.
Ko‘chalar transport oqimlarini o‘tkazadi
va yaqin boMgan imoratlarga
xizmat ko‘rsatadi.
