Kelib chiqishi bo‘yicha peritonit:
-
birlamchi peritonit – juda kamdan kam uchraydi. Infeksiyani quyidagi tushush yullari mavjud:
gematogen;
limfogen;
kriptogen;
teshib kiradigan (absses atrofidagi a'zolar va tuqimalardan ozod qorin bo‘shlig‘iga bo‘shaladi).
-
ikkilamchi peritonit:
-
appendikulyar;
-
xoletsistopankreatit;
-
perforativ (YaBJ va DPK, Kron kasalligi va b.);
-
travmatik (qorin bo‘shlig‘idagi kavak a'zolarining shikastlanish va shikastlanmasligi bidan o‘tadigan);
-
nekrotik (ichakning utkir tutilishida, hazm yo‘llari flegmonadan zararlanganda, mezenterial limfa tugunlari yiringli yallig‘langanda, qorin bo‘shlig‘i a'zolarining kam uchrayigan yallig‘lanishda (Mekkel divertikuli));
-
operatsiyadan keyingi (me'da, ingichka va yo‘g‘on ichaklar, o‘t yo‘llari va boshqa a'zolaridagi operatsiyalar);
-
ginekologik (naylar, tuxumdonlar, bachadon yallig‘langanda, nay yorilganda, bachadon perforatsiyasida, bachadonnning tug‘uruq vaqtida shikastlanganda, tuxumdon kistalari, qushimchalari va o‘smalari buralib qolganda).
Kupchilik hollarda peritonit polimikrob kassalik hisoblanadi. Ichak tayoqchasi guruhiy asosiy o‘rin tutadi, biroq so‘ngi paytlarda oddiy protey va boshqa shartli patogen bakteriyalar kuprok ahamiyatga ega bulmoqda, anaeroblar roli sezilarli oshdi. Pnevmakoklar va Kox tayoqchalari kam uchraydi.
Peritonitning klinik kechishidan o‘tkir yiringli peritonit rivojlanishining uch bosqichi tafovut qilinadi.
-
|
