Narx, pul birligi.
|
Buyurtma miqdori.
|
2,00
1,60
1,40
|
0 – 9999
10000 – 19999
20000 va undan ko‘p.
|
Iste’molchining zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajatlari mos holda 0,4; 0,32 va 0,28 pul birligi/ donaga teng bo‘lsin. Yillik iste’mol 1000 000 dona va yetkazib berishga ketadigan xarajatlar 28,8 pul birligi.
Arzonlashtirshni hisobga olmagan holda narx 2,00 pul birligiga bo‘lganda buyurtmaning ortimal hajmi
q ort = 2 * 28,8 * 106 / 0,4 = 12000 donaga teng.
Agar 20%li arzonlashtirilish berilgan bo‘lsa va o‘rnatilgan narx 1,6 pul birligini tashkil etsa,
q ort = 2 * 28,8 * 106 / 0,32 = 13,416 dona
narx 1,4 pul birligini tashkil etsa
q ort = 2 * 28,8 * 106 / 0,28 = 14,350 dona.
Hisoblar ko‘rsatishicha, buyurtmaning samarali miqdori narx 2,00 pul birligiga teng bo‘lganda buyurtma qilinayotgan miqdorning yuqori chegarasidan oshadi (9999 dona), shuning uchun 10 000 ga teng yoki ozgina kamroq bo‘lgan partiyaning har qanday miqdori samara bermaydi. Partiyaning ortimal kattaligining hisobi yillik xarajatlar yig‘indisi asosida olib borilgani uchun ularni faqat 10000 donadan ko‘p bo‘lgan partiyalar uchun taqqoslaymiz.
Biz 1,6 pul birligiga teng bo‘lgan narx uchun buyurtma hajmi 13,416 donaga tengligini aniqladik. Olingan ma’lumotlarga asoslanib yillik xarajatlar yig‘indisini hisoblaymiz.
S = 28,8 * 106 / 13,416 + 1,6 * 106 + 0,32 / 2 * 13,416 = 1 604 293,12 dona.
Narx 1,40 pul birligiga teng bo‘lganda va taklif etilgan ulgurji narxlarga arzonlashtirishlar tuzilmasi uchun yillik xarajatlarni torishda biz yuqorida hisoblab torilgan 14,350 donaga teng kattalikdan emas, balki 20 000 donaga teng partiyaning minimal hajmidan foydalanamiz. Bu hol uchun yillik xarajatlar yig‘indisi quyidagini tashkil etadi:
S = 28,8 * 106 / 2 * 104 + 1,4 * 106 + 0,28 / 2 + 2 * 104=1 404 240,00 dona.
Keltirilgan hisobotlardan ko‘rinib turibdiki, materiallar partiyasini 20 000 donadan xarid qilish maqsadga muvofiq. Kattaroq yoki kichikroq partiyalarni xarid qilish kamroq samara beradi. Ko‘rib chiqilgan misol uchun yillik xarajatlar grafigi 6.6–rasmda ko‘rsatilgan (grafik bu misol uchun xos bog‘liqliklarni aks ettiradi).
6.6–rasm. Ulgurji narxlarning arzonlashtirilishining yillik xarajatlar yig‘indisiga ta’siri
|
