|
O‘zgaruvchi ko‘rsatkichlarning nomlanishi
|
| bet | 60/91 | | Sana | 09.07.2024 | | Hajmi | 1,77 Mb. | | #267097 |
Bog'liq umumiy ma\'ruzaO‘zgaruvchi ko‘rsatkichlarning nomlanishi
|
Ko‘rsatkichlar-ning absolyut ahamiyati
|
Zaruriy o‘sish
∆X1
|
Tabdir-larni tatbiq etishdan bo‘ladigan o‘sish, ∆XIJ
|
Tadbirlarni qo‘llashdan keyingi absolyut ahamiyati
|
Amal
X1
|
Reja
X1(0)
|
Zarur
XI(0)
|
Maks
X IJ
|
Ekspluatatsion tezlik, km/s
|
19,3
|
20,2
|
1,05
|
1,05
|
20,2
|
20,2
|
Harakatdagi tarkibdan foydalanish samaradorligi birl. ming/km
|
224
|
288
|
1,29
|
1,32
|
288
|
295
|
DNTP ni tatbiq etish hisobiga ishlab chiqarishning o‘sishi, %
|
4,5
|
6,0
|
1,33
|
1,36
|
6,0
|
6,13
|
Yuk tashish texnologiyasi takomil- lashtirilishi hisobiga i.sh.ning o‘sishi, %
|
4,0
|
6,0
|
1,5
|
1,55
|
6,0
|
6,2
|
NOT tadbirlari hisobiga i.sh.ning o‘sishi, %
|
4,0
|
6,0
|
1,5
|
1,50
|
6,0
|
6,0
|
Avtomobil’ transporti faoliyati samaradorligi, %
|
9,53
|
9,7
|
1,018
|
1,13
|
9,7
|
10,9
|
Avtomobillarning bo‘sh turgan vaqti, s
|
1,12
|
0,65
|
0,58
|
0,57
|
0,65
|
0,64
|
n n
EZK TLT =Σ(∆Zki - ∆Zbi)=Σ (K1i – K0i) * B0i – (K1i -B0i) * K1ik
. i=1 i=1
bunda ∆Zki - i turdagi mahsulot zaxirasining o‘zgarish miqdori;
∆Zbi - i turdagi mahsulot bahosining o‘zgarish miqdori;
K1i, K0i – i turdagi mahsulotning mos ravishda dastlabki va transport logistik tizim amaliyotiga tatbiq etilgandan keyingi miqdori;
B1i ,B0i - i-turdagi mahsulotning mos ravishda dastlabki va transport logistik tizim amaliyotiga tatbiq etilgandan keyingi bahosi.
Logistika jarayonlarini optimallashtirish
Logistika jarayonlarining optimallik mezoni.
Tovar harakati shakllari va chizmalarini tanlash.
LOGISTIKA JARAYONLARINI OPTIMALLASHTIRISH.
Logistika jarayonlarining optimallik mezonini tanlash. Logistika jarayonlarining optimallik mezoni bo‘lib korxona foydasi hisoblandi. Foyda korxona faoliyatini miqdoriy baholaydi, lekin foyda darajasiga korxonaning ishlab chiqarish, xo‘jalik, moliya faoliyatini boshqa omillari ham ta’sir ko‘rsatadi va foydaning umumiy qiymatidan logistikaning hissasini ajratish qiyin. SHuning uchun optimallik mezoni sifatida keltirilgan xarajatlarning minimum ko‘rsatkichi qo‘llanilishi mumkin:
S i + Sm min,
Bu yerda Si – ishlab chiqarish xarajatlari; Sm – muomala xarajatlari.
Ma’lum kanal bo‘yicha tashkil etilayotgan tovar harakatining samaradorligini quyidagi formula bo‘yicha aniqlash mumkin:
R = B – Ctk / Ctx
Bu yerda R – tovar harakati jarayonidan olinadigan foyda me’yori; B – korxonaning sotishdan olgan foydasi; Cth – tovar harakatiga ketgan xarajatlar.
Tovar harakatining yuqori samaradorligini ta’minlashda quyidagilardan foydalaniladi:
omborga joylashtirish, transport ishlari va zaxiralarni tashkil etish tizimining bir butun mexanizmga integratsiyalashuvi;
ta’minot, ishlab chiqarish va savdo - sotiq tizimlarining iqtisodiy ta’minoti;
yuklarni jo‘natishning eng samarali miqdorlarini aniqlash;
yuklarni tashish usullari va transport turlarini tanlash;
omborga joylashtirish va zaxiralarni to‘ldirishning optimal sxemalarini ishlab chiqish.
Tovar harakati shakllari va chizmalarini tanlash. Tovar harakati shakllari va sxemalarini tanlashda xarajatlarning optimal kombinatsiyasi aniqlanadi, bunda xarajatlarning asosiy tashkil etuvchilaridan biri (transport xarajatlar) nisbatan yuqori darajada bo‘lgan taqdirda ham ularning umumiy miqdori eng kichik darajada bo‘lishi kerak.
Masalan, havo yo‘llari orqali yuk tashish boshqa turdagi transport vositalarida yuk tashishga qaraganda qimmatroq bo‘lsa ham, ular tovar harakatiga ketadigan xarajatlarni kamaytiradi va yukni tezroq etkazib berish imkonini beradi.
Optimallashtirishning konkret masalalarini hal qilishda aniq maqsadlar qo‘yiladi – foydani maksimallashtirish; logistik xarajatlarni minimallashtirish; xizmat ko‘rsatish darajasini oshirish; etkazib berish muddatlarini ta’minlash va hokazo.
Transport turini tanlash. Transport turini tanlashda, ishlab chiqaruvchidan iste’molchigacha yuklarni tashishning ratsional radiusini aniqlash uslubi qo‘llaniladi. Bu holatda transportning muqobil turlari uchun (masalan, temir yo‘l va avtomobil’) yukni etkazib berishga ketadigan xarajatlar aniqlanadi Ular yuk turiga, tashishning faoliyati va chizmasiga, yuk miqdoriga va transport tariflariga bog‘liq. Hisob-kitoblarning ko‘rsatishicha quyidagi masofalarda avtomobilda yukni tashish temir yo‘lga nisbatan samaraliroq bo‘ladi: vagonlab jo‘natishda 25 – 40 kmdan 75 – 120 kmgacha, konteynerlarda jo‘natishda 20 – 50 kmdan 80 – 130 kmgacha, mayda partiyalab jo‘natishda 30 – 110 kmdan 80 – 180 kmgacha.
Ta’minotning ombor yoki tranzit shaklini tanlash. Buni quyidagi miqdorlar yordamida hisoblarni o‘tkazib amalga oshirish mumkin:
Zos + Zzs + Zts + Zsts + Zks + Zpzs + Zds + Zss + Zps < Zog + Zzt + Ztt + Zstt + Zkt + Zpzt + Zdt + Zst + Zpt,
Bu yerda, Zos – tovarlarni ombor zaxirasida yoki yo‘lda qolib ketishi natijasida yo‘qotishlar; Zzs – korxona omborida zaxiralarni saqlash xarajatlari; Zts – tashish ishlariga ketadigan umumiy xarajatlar; Zsts – yuklash va tushirish xarajatlari; Zks – savdo, transport va broker kompaniyalariga komission xarajatlar; Zpzs – buyurtmalarning bajarilmasligi natijasidagi yo‘qotishlar; Zds – hujjatlashtirishga ketadigan xarajatlar; Zss – sug‘urta xarajatlari; Zps – yo‘lda tovarlarning buzilishi natijasidagi yo‘qotishlar; Zot – tovarning zaxirada qolib ketishi natijasidagi yo‘qotishlar; Zzt – zaxiralarni korxona va iste’molchi omborlarida saqlash xarajatlari; Ztt – transport xarajatlari; Zstt – yuklash va tushirish xarajatlari; Zkt – komission xarajatlar; Zpzt – etkazib berishning talab qilinayotgan muddatlarini ta’minlay olmaslik natijasida buyurtmalarni bajarilmasligidan olingan yo‘qotishlar; Zdt – hujjatlashtirishga ketadigan xarajatlar; Zst – sug‘urta xarajatlari; Zpt – yo‘ldagi tovarlarning buzilishi natijasidagi yo‘qotishlar.
Keltirilgan tengsizlikning chap tomoni tovar harakatining ombor shaklida, o‘ng tomoni esa – tranzit shaklida umumiy zaxiralarni aks ettiradi.
|
| |
