• Molikiylik mazhabi
    		•

    Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet42/99
    Sana04.06.2024
    Hajmi2,32 Mb.
    #260033
    1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99
    Bog'liq
    dunyo dinlari tarixi 10 uzb

    Hanafiylik mazhabi 
    asoschisi Abu Hanifa nomi bi-
    lan mashhur Nu’mon ibn Sobit Kufiy (699–767) hi
    -
    soblanadi.
    Ushbu mazhab o‘z mohiyati, ta’limoti va qo‘llagan 
    uslubi bilan jamiyatda yuz berib turadigan har qanday 
    savolga javob topa oladi. Bu shundan kelib chiqadiki, 
    hanafiy mazhabi yangi vujudga kelgan diniy masalaning 
    yechimi Qur’on va hadisda mavjud bo‘lmasa, qiyos 
    va uning eng muhim turi bo‘lmish istehsonga tayanib 
    ish olib boradi. Abu Hanifa og‘ir vaziyatlarda odamlar 
    uchun qulay sharoit yaratib berib, qiyinchiliklarini oson 
    qilishga uringan. Abu Hanifa erkinlik tamoyilining ho-
    miysi edi, tijorat va boshqa sohalarda inson huquqi va 
    erkinliklarini himoya qilib keldi.
    Masalan, turmush qurishda erkak va ayolga teng 
    huquq berilib, oqil va balog‘atga yetgan qiz va ayollarni 
    hech kim ularning roziligisiz nikoh qilishga majburlay 
    olmaydi, nikoh shartnomasi qizning valiysi (ota, buva, 
    amaki, aka, uka) bo‘lmasa ham uning o‘z so‘zi bilan 
    bog‘lanadi. 
    Bugungi kunda Markaziy Osiyo musulmonlarining 
    aksari hanafiylik mazhabiga ergashadi. Ayni damda 
    maz kur maktab Hindiston, Pokiston, Afg‘oniston, Iroq, 
    Suriya, Turkiya va qator Afrika mamlakatlarida keng 
    tarqalgan.
    Molikiylik mazhabi
    asoschisi, imom Abu Abdulloh 
    Molik ibn Anas 711-yilda tavallud topgan. Mazkur maz-
    habda birinchi man ba Qur’oni karim, ikkinchi manba 
    hadis hisoblanadi. Molikiylik mazhabida shar’iy masa-
    lalarda Madina hayoti va odatlari ko‘p hollarda ustun 
    turgan.
    Molikiylik Marokash, Jazoir, Tunis, Bangladesh kabi 
    mamlakatlarda asosiy mazhab hisoblanadi.
    Bugungi kunda 
    dunyodagi taxmi­
    nan 1,7 milliard 
    musulmon aholi­
    ning 92,5 foizini 
    sunniylar tashkil 
    etib, ular maz­
    hablar bo‘yicha 
    quyidagi nisbat­
    da bo‘linadilar: 
    hanafiylar — 
    49%, shofe’iy­ 
    lar — 25%, mo­
    likiylar — 17%, 
    hanbaliy lar — 
    1,5%.
    Istehson (ar. yax­
    shi deb bilish) —
    islom huquqida 
    ikki masaladan 
    yengilroq to­
    monni tanlashga 
    aytiladi.

    69
    Keyingi davrda paydo bo‘lgan «soxta sala-
    fiylik», «Hizbut tahrir» kabi yo‘nalishlarni 
    fiqhiy mazhablarga tenglashtirib bo‘lmaydi. 
    Chunki ular shar’iy masalalarda o‘z mus-
    taqil yechimlarini bergan tizimga ega emas. 
    Ularga diniy-siyosiy harakat va noqonuniy 
    siyosiy partiyalar sifatida qarash mumkin.

    Download 2,32 Mb.
    1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   99




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik

    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish