|
Talabaning ta’lim mustaqilligi
|
bet | 7/59 | Sana | 31.05.2024 | Hajmi | 2,01 Mb. | | #258304 |
Bog'liq jejRqTw8mmwRceCoUoGZmp3Q5LxiI5HckWnGafj2Talabaning ta’lim mustaqilligi (shu jumladan raqamli ta’lim muhitida). Asosiy universal kompetensiyalardan biri, ta’lim natijalari. Bu talabaning o’quv (kognitiv) vazifalarni mustaqil ravishda qo’yish va ularni tashqi motivatsiyasiz hal qilish qobiliyatidadir; o’z-o’zini baholash (mulohaza yuritish), ma’lumotlarni qidirish va tanlash, turli xil raqamli vositalar, manbalar, resurslardan foydalanish qobiliyati bilan bog‘liq (masalan, onlayn trening doirasida).
Masofaviy ta’lim (masofaviy ta’lim texnologiyasi). Onlayn kurslar asosida o’qituvchi va talabaning masofadan turib o’zaro ta’sirini o’z ichiga olgan o’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi.
Elektron ta’lim (e-learning). Axborotni qayta ishlash texnologiyalari, axborot va telekommunikatsiya tarmoqlaridan ma’lumotlarni uzatuvchi texnik vositalardan foydalangan holda ma’lumotlar bazasidan olingan ma’lumotlarga asoslangan o’quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi (kunduzgi yoki talabalar va o’qituvchilar o’rtasidagi o’zaro aloqada).
Onlayn ta’lim (Internet – orqali ta’lim). Internet resurslaridan foydalanishga asoslangan o’qitish usuli, masofaviy ta’lim shakli.
Onlayn kurs. Elektron yoki masofaviy ta’lim texnologiyalaridan foydalangan holda o’quv jarayonini yoki uning alohida qismini tashkil etish usuli.
Ommaviy ochiq onlayn kurs (MOOC). O’quv kursi interaktiv ishtirok va Internet orqali ochiq. Cheksiz miqdordagi talabalar uchun bir vaqtning o’zida amalga oshiriladigan va e’lon qilingan ta’lim natijalariga erishish va ularning o’zini o’zi qadrlashi uchun etarli miqdorda uning mazmuni va baholash vositalariga cheklovlarsiz hamma uchun ochiq kirishni ta’minlaydigan onlayn kurs.
Onlayn ta’lim platformasi. Ta’limni boshqarish tizimining funksiyalarini amalga oshiradigan va uni umumiy yoki shaxsiy foydalanishga joylashtirish imkonini beruvchi dasturiy va texnik vositalar to’plami.
Raqamli ta’lim mahsulotlari (o’quv uskunalari bozorida taklif etiladi). Quyidagilarni hisobga olgan holda pedagogik hamjamiyat va bunday mahsulotlarni ishlab chiquvchilar o’rtasidagi o’zaro hamkorlik asosida ishlab chiqilgan metaraqamli o’quv majmualari, on-layn platformalar, kompyuter dasturlari va boshqalar.
- ta’lim ehtiyojlari va maqsadlari;
- raqamli avlodning xususiyatlari, talabalar va o’qituvchilarning imkoniyatlari;
- turli raqamli texnologiyalarning didaktik xususiyatlari;
- kasb-hunar ta’limi va ta’lim tarbiya jarayonining didaktik tamoyillari va xususiyatlari.
Innovatsiyalarning ta’limdagi o’rni
Hozirgi davr taʼlim taraqqiyoti yangi yoʼnalish - innovatsion faoliyatni maydonga olib chiqdi. «Innovatsion pedagogika» termini va unga xos boʼlgan tadqiqotlar XX asrning 60-yillarida Gʼarbiy Yevropa va АQShda paydo boʼlgan.Dastlab innovatsion faoliyat F.N.Gonobolin, S.M.Godnin, V.I.Zagvyazinskiy, V.А.Kan-Kalik, N.V.Kuzmina, V.А.Slatenin, А.I.SHerbakov ishlarida tadqiq etilgan.
Bu tadqiqotlarda innovatsion faoliyat amaliyoti va ilgʼor pedagogik tajribalarni keng yoyish nuqtai nazaridan yoritilgan. X.Barnet, Dj.Basset, D.Gamilton, N.Gross, M.Mayez, А.Xeyvlok, D.Chen, R.Edem ishlarida innovatsion taraqqiyotlarni boshqarish, taʼlimdagi oʼzgarishlarni tashkil etish, innovatsiyaning «Hayoti va faoliyati» uchun zarur boʼlgan shart sharoitlar masalalari tahlil qilingan.
Yangilik kiritishning psixologik aspekti amerikalik innovatik olimlardan biri E.Rodjers tomonidan ishlab chiqilgan. U yangilik kiritish jarayoni qatnashchilarining toifalari tasnifini, uning yangilikka boʼlgan munosabatini, uni idrok qilishga shayligini tadqiq etgan.
Аxborot - yuksak rivojlangan texnologiyalar asri deb yuritilayotgan XXI asrga kelib, taʼlim jarayoniga innovatsiyani keng joriy qilish masalasiga eʼtibor yanada kuchaytirildi. Oʼzbekistonda ham soʼnggi yillarda innovatsiya boshqa sohalarga qaraganda birinchilardan boʼlib taʼlim tizimiga kirib keldi va innovatsiyani taʼlim jarayonida qanday oʼz aksini topganligini quyidagilarda koʼrishimiz mumkin. Pedagogik fanlar tizimiga innovatsiyaning kirib kelishini pedagogika fanlari tarkibiga quyidagi:
a) Gendr pedagogikasi;
b) Evristik pedagogika;
v) Majburiy pedagogika;
g) Аndrogogik pedagogika kabi fanlarning kirib kelishi bilan belgilandi.
Oʼqitish tizimiga innovatsiyaning kirib kelishini taʼlim mazmunida, oʼqitish metodlarida, dars shakli, oʼqitish turlari, oʼqitish vositalarida koʼrishimiz mumkin.
- Taʼlim mazmuniga innovatsiya anʼanaviy, noanʼanaviy va masofaviy oʼqitish turlarining kirib kelishi bilan izohlanadi.
- Oʼqitish metodlariga innovatsiya aktiv, passiv va interaktiv metodlarining kirib kelishi misolida koʼramiz. Аktiv metodni qoʼllash talabalarni dars jarayonidagi faolligini oshirishga xizmat qilsa, passiv metod talabalarni bir tomonlama tushuncha berilishi bilan izohlanadi. Interaktiv metod esa birgalikda faol harakat qilishi (oʼqituvchi bilan talaba, talaba bilan talaba) tushuniladi.
- Dars shakliga innovatsiyani kirib kelishini standart, nostandart hamda virtual dars shakllari misolida koʼrishimiz mumkin.
- Oʼqitish turlaridagi innovatsiyani muammoli taʼlim, evristik taʼlim, darajalangan taʼlim, integratsiyalangan taʼlim, interfaol taʼlim, informal taʼlim, rasmiy taʼlim, norasmiy taʼlim turlari bilan izohlanadi.
- Oʼqitish vositalariga innovatsiyani kirib kelishini dars jarayonida multimedia, elektron doskalar va boshqa vositalar bilan izohlaymiz.
- Oʼqitish metodlaridagi innovatsiyani quyidagi metodlarda koʼrishimiz mumkin.
|
| |