20 yoki 50 Vt quvvatga ega bo‘lgan galogen lampali IVU seriyali maxsus
yoritgichlar, yonuvchi materialdan iborat bo‘lgan yuzaga bevosita o‘rnatish uchun
mo‘ljallangan, hamda hovuzlarda, favvoralarda, akvariumlarda, yong‘inga
qarshi
qurilmali binolarda, dushlarda, kimyoviy tozalashlarda, bog‘ uchastkalarida,
avtomobillarni saqlash joylarida, yo‘lovchi yo‘laklarida, narvonlarda, yer osti o‘tish
joylarida, mashinalarni avtomatik yuvish joylarida,
ustaxonalar va baliq
do‘konlarida o‘rnatish uchun tavsiya etiladi.
FBU vaNBU seriyali yoritgichlar ham xona ichlarini yoritishni ham suvlardan
namlik, chang va tartib buzuvchilardan himoya qilish talab etilganda xona (bino)
tashqarisini yoritishga mo‘ljallangan. Bu yoritgichlar mexanik shikastlanishlarga,
tosh va shunga o‘xshagan qattiq narsalar tegishidan himoyalangan bo‘ladi. Ular
bog‘lar, xiyobonlar, o‘tish joylari, ayvonlar, hovuzlar, vannaxonalar, hojatxonalar
va h.k.larni yoritishda tengi yo‘q.
Elektr energiyani iqtisod qilish uchun har qanday lampalar qo‘llanilganda,
elektr energiyani 20 % gacha iqtisod qilishni ta’minlaydigan, yoritish asboblarini
optimal joylashtirish katta ahamiyatga ega. Masalan, bir binoda ishchi va yordamchi
zonalar mavjudligida ishchi zonalarlarni umumiy lokal (har tomondan) yoritish,
yordamchi zonalarni esa bunga qaraganda past jadallik bilan yoritish ko‘zda tutiladi.
Syexlarni, omborlarni va boshqa ishlab chiqarish xonalarni yoritishda, eng yaxshi
usul –bu yog‘du taralish liniyalari uskunalaridir. Har qanday yoritish tizimini
loyihalayotganda va tatbiq etayotganda ko‘rish muhitini ta’minlaydigan quyidagi
sanitar normalarni ta’minlash zarur:
-400-500 lk;
-yorug‘likning tabiiy yoritilganlikka maksimal
yaqinlashtirilgan spektral
tarkibi;
-yorug‘likning pulsasiyasi va ko‘r qiluvchi harakati bo‘lmasligi;
-yorug‘likni bir tekis taqsimlanishi.
Ko‘chalar, maydonlar, tezyurar magistrallarni, transport kesishadigan joylarni,
cho‘zilgan tonnellarni, sport inshootlarini, aerodromlarni, qurilish joylarini,
arxitektura inshootlarini, vokzallarni, aeroportlarni
yoritish uchun iqtisodli
manbaalardan biri, barcha ma’lum gaz razryadlovchi lampalar orasida yuqori
yoritishga ega bo‘lgan va uzoq muddatga xizmat qilganda yorug‘lik oqimini uncha
katta bo‘lmagan pasayishga ega bo‘lmagan yuqori bosimli natriyli lampalardir.
Natriyli lampalarning yana bir qo‘llanish sohasi – bu issiqxonalardagi
o‘simliklarni nurlantirish. Issiqxonadagi ko‘pchilik o‘simliklarning nurlanishi
yaxshi natija berganligi tufayli natriyli lampalar simobli va metallogenli, yuqori
bosimli lampalarni almashtirish mumkin. Simobli lampalardan farqli o‘laroq natriyli
lampalarda simob yo‘q, bu esa ularning qo‘llanish sohasini kengaytiradi. Ularning
ishini iqtisodiylik nuqtayi
nazaridan solishtirganda, 10000 soat mobaynida 30 %
gacha iqtisodni tashkil etadi, o‘z-o‘zini qoplash muddati taxminan kuniga 12
soatni(yozgi vaqtda 8 soat va qishkida 16 soat) foydalanishdan kelib chiqqan holda
2 oyga yaqinni tashkil etadi.
Hozirgi vaqtda drossel yoqish balastlarining kamchiliklaridan xoli elektron
yoqish balastlar (EYoB) ishlab chiqarilgan. Ularda lampaning ishonchli ishga
tushirilishi va lyuminestsent lampani 20 ... 40 kGs chastotada yetkazib beradigan
kuchlanish impulslari hosil bo‘lishini ta’minlaydigan elektron sxemadan
foydalaniladi. Shu bilan birga, chiroq bir xil yorug‘lik oqimini chiqaradi va uning
yorug‘ligi oshadi.
Bundan tashqari, elektron balast bilan jihozlangan lampalarda
ishlaydigan lyuminestsent lampalarning ishlash muddati 15 ming soatgacha oshadi.
Shu bilan birga, ular qishloq xo‘jaligi obyektlari (issiqxonalar, chorvachilik binolari,
em-xashak do‘konlari) uchun xos bo‘lgan yanada og‘ir iqlim sharoitida ishlashga
ko‘proq moslashgan.
Yilni
svetodiod lampalar (LED) ham ishlab chiqilgan bo‘lib, ular standart
bazaga (Ye27, E14) ega va elektron yoqish balastlar bilan jihozlangan. Ular ichki va
sanoat sharoitida akkor lampalarni almashtirish uchun mo‘ljallangan. LED larning
ishlash muddati 6÷8 ming soatni tashkil etadi va yorug‘lik chiqishi lyuminissent
lampalardan 4÷6 baravar ko‘pdir.
Yoritish darajasiga quyidagi omillar katta ta’sir ko‘rsatishini ham yodda tutish
kerak: ichki makon dizayni - devorlar, shiftlar, pardalar, mebellar quyuq yoki och
ranglarda bo‘yalgan; yoritgichlar dizayni, shu jumladan. va ularda reflektorlarning
mavjudligi, soyalarning shaffofligi va tozaligi; mahalliy
yoritish manbalaridan
foydalanish va hokazo. Faqatgina ushbu omillarni to‘g‘ri hisobga olgan holda,
yorug‘lik ehtiyojlari uchun elektr energiyasining 2 ... 3 barobar sarflanishini
kamaytirish mumkin.
