24
Marketing faoliyatida ehtiyoj va muhtojlikni ayirboshlash
orqali qondirish
jarayonida albatta inson ishtirok etadi. SHuning uchun yuqorida ko‗rsatib o‗tilgan
marketing elementlari tarkibiga 5 «P» ham kiritilib, u kishilar (people)
ekanligi
alohida takidlab o‗tilgandir. Marketingni asosiy elementlari 1.6-rasmda
ko‗rsatilgan.
1.6-rasm. Marketing tizimidagi besh asosiy elementlar(vositalar)
1968 yilda F.Kotler marketing-miks elementlari tarkibiga pablik-rileyshnz
(public relations) va siyosatni (politics) qo‗shib, oldingi 4 «P» ni 6 ―P‖ ga
kengaytirib ko‗rsatdi.
4 ―P‖ modelini qo‗llanishini
cheklanganligiga qaramasdan, marketing
nazariyasini shakllanishi va amaliyotini rivojlanishida ilg‗or rol o‗ynaydi.
Marketing kompleksi – bozorga ta‘sir etish choralari
va amaliy vositalar
yig‗indisi sifatida bozor holatiga firmani moslashuvidir. YAxshi marketing
kompleksi firmani bozorda yaxshi pozitsiyani egallashga olib keladi.
Klassik marketing kompleksi 4 ta elementni o‗z ichiga oladi va 4P
modeli
nomi bilan yuradi.
tovar (product);
narx (price);
sotish yoki tovar harakati (place);
siljitish yoki kommunikatsiyalar (promotion).
