|
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar ?
|
| bet | 141/156 | | Sana | 27.11.2023 | | Hajmi | 27,19 Mb. | | #106725 |
Bog'liq namunaMavzuni mustahkamlash uchun savollar ?
1. Magnit materiallar magnit oqimiga ta’sirini tushuntirib bering?
Javob: Magnit materiallar yordamida magnit oqimi keskin kuchaytiriladi.
2. Nimaga magnit domenlari deyiladi ?
Javob: Ferromagnit hodisasi ba’zi materiallarning ichki mikroskopik qismida kristall strukturalar tashkil qilishi bilan bog‘liq bo‘lib, bunday strukturalar magnit domenlari deyiladi.
3. Tashqi magnit maydoni ta’sirida ferromagnit materialning magnitlanish jarayoni qanday kechadi ?
Javob: Tashqi magnit maydoni ta’sirida ferromagnit materialning magnitlanish jarayoni quyidagicha kechadi: 1)magnit momenti maydon yo‘nalishi bilan kichik burchak hosil qilgan domenlar kattalashadi va boshqa domenlar o‘lchami kichrayadi; 2) magnit momentlari maydon yo‘nalishi uzra buriladi va bir xil yo‘nalishga ega bo‘ladi.
4. Magnit-striksiya deb nimaga aytiladi ?
Javob: Ferromagnit monokristallari magnitlanayotganda ularning chiziqli o‘lchamlari o‘zgaradi. Bu hodisa magnit-striksiya deyiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
A.X.Sulliyev, I.M.Bedritskiy, O.T.Boltayev “Elektrotexnika materiallari” Toshkent-2017 (196-204 bet).
Internet sayitlari
1. w.w.w.tsts.uz
2. w.w.w. abt.uz
3. w.w.w.scbist.orj
4. w.w.w.Wikipedia.
5. www.magistral.ru
23-Mavzu: Yumshoq magnit materiallar
Reja:
1. Turlicha ishlov berilgan temirning tarkibi va magnit xossalari
2. Elektr texnik po‘latlarning tarkibidagi kremniy miqdoriga nisbatan zichligi va solishtirma qarshiligi
3. Ferritlar.
4. Qattiq magnit materiallar
1. Turlicha ishlov berilgan temirning tarkibi va magnit xossalari
Magnit materiallar yumshoq va qattiq turlarga bo‘linadi. Yumshoq magnit materiallardan magnitli o‘tkazgichlar tayyorlanadi. Bu materiallarning magnit singdiruvchanligining boshlang‘ich qiymati katta bo‘lishi kerak. Yumshoq magnit materiallarida solishtirma qarshilik nisbatan katta qiymatga, koerisitiv kuch (Hc0,1 A/m) esa kichik qiymatga ega bo‘lishi kerak. Bu materiallarga sof temir, temirning kremniy, nikel va kobalt bilan qotshimalarini misol tariqasida keltirish mumkin.
Texnik sof temir. (qo‘shimchalari 0,1%) oddiy pechlarda olinadi. Uning ayrim magnit xossalari 5.2-jadvalda keltirilgan. Bu temir o‘zgaruvchan tok zanjirida ishlatiladigan elektr magniti yoki rele uchun o‘zaklar tayyorlashda ishlatiladi. Ular varaq yoki silindr shaklda yupqa (0,2-4mm) qilib tayyorlanadi.
Texnik sof temir (qo‘shimchalari 0,02%) ning asosiy fizik xossalari quyidagicha:
Zichligi 7880kg/m3
Erish harorati 1539C
Solishtirma issiqlik sig‘imi 0,46KJ/kgK
Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti 71,5 Vt/mK
Chiziqli kengayish koeffitsienti ………….11,610-6K-1 Solishtirma qarshiligi 0,1 mkOmm
Qayishqoqlik moduli 210 MPa
Kyuri nuqtasidagi harorat 770C
Turlicha ishlov berilgan temirning tarkibi va magnit xossalari
Material
|
Qo‘shimchalarning miqdori,%
|
Magnit xossalari
|
Magnit singdiruvchanlik
|
Koerisitiv kuch, Hc,
A/m
|
|
uglerod
|
kislorod
|
rb
|
ryu
|
|
Texnik sof temir
|
0,020
|
0,060
|
250
|
7000
|
64,0
|
Elektrolitik temir
|
0,020
|
0,010
|
600
|
15000
|
28,0
|
Karbonil temir
|
0,005
|
0,005
|
3300
|
21000
|
9,4
|
Vakuumda eritilgan
|
0,010
|
-
|
-
|
61000
|
7,2
|
elektrolitik temir
|
|
|
|
|
|
Vodorodda ishlov
berilgan temir
|
0,005
|
0,003
|
6000
|
200000
|
3,2
|
Vodorodda yaxshilab
ishlov berilgan temir
|
-
|
-
|
20000
|
340000
|
2,4
|
O‘zgarmas tokda ishlaydigan elektr mashinasida qo‘llaniladigan temir tarkibida C, Si, Mn kabi qo‘shimchalarning miqdori 1,2-1,5% gacha, kam legirlangan po‘lat tarkibida esa C, Ni, Cr larning miqdori 2,5-5% gacha bo‘ladi. Bu materiallarda mexanik mustahkamlik o‘sishi bilan bir qatorda, magnitlanish xususiyati birmuncha yomonlashadi.
Elektrolitik temir texnik sof temirni elektroliz qilish usuli orqali olinadi. Bunday temirning tarkibidagi qo‘shimchalarning umumiy miqdori 0,05% dan oshmaydi. Elektrolitik temirga ishlov berib, zarralarining o‘lchami 50-100mkm bo‘lgan kukun olinadi. Bu kukunni bosim ostida ishlash orqali undan o‘zaklar tayyorlanadi. Ular chastotasi 100-1000Gs atrofida bo‘lgan asboblarda qo‘llaniladi.
Karbonil temir pentakarbonil Fe2(CO)5 suyuqligi ni 200-250C haroratda kimyoviy parchalash orqali olinadi. Karbonil temir mayda kukun ko‘rinishida bo‘lib, undan yuqori chastotali magnit o‘zaklar tayyorlanadi. Kichik shar shakldagi zarrachalar o‘zakda sodir bo‘ladigan quyun toki miqdorini keskin kamaytiradi.
Vodorodda 1480C da 30-40 minut davomida kuydirilgan sof temir birikmasidan uglerod va kislorod ajralib chiqadi:
Fe3C+2H2CH4+3Fe; FeO+H2H2O+Fe.
|
| |
