68
egallaydi. Oziqa substrati yoki oziqa muhiti yuqorida ta’kidlanganidek suyuq, qattiq va gazsimon
komponentlardan tashkil topgan uch shakldagi murakkab tizimdir.
Mikroorganizmlar barcha organik birikmalarni assimilyasiya
qilish qobiliyatiga ega,
shuning uchun mikrobiologik biotexnologiyada dunyodagi barcha organik mahsulotlar,
birlamchi va ikkilamchi fotosintez mahsulotlar zahirasi xom ashyo vazifasini o‘tashi mumkin.
Biroq biotexnologiyada har bir aniq mikroorganizm turlari, oziqa
mahsulotlari va organik xom
ashyolarni (laktozalar, saxarozalar va kraxmaldan tashqari) dastlabki kimyoviy ishlovlarsiz
o‘zlashtira olmaydilar. Ko‘pgina holatlarda sellyuloza saqlovchi xom ashyolar kimyoviy yoki
fermentativ
gidroliz
qilinadi
va
ingibirlaydigan
aralashmalaridan
(fenol,
furfurol,
oksimetilfurfurol va h.k.) tozalangandan keyingina biotexnologik ishlab chiqarishda qo‘llanilishi
mumkin.
Tabiiy gaz, tosh ko‘mir va yog‘och qipig‘i, texnik spirt va sirka
kislotalari olishda xom
ashyo vazifasini o‘tab, o‘z navbatida mikrobiologik ishlab chiqarishda a’lo darajadagi xom ashyo
hisoblanadi. Ko‘pchilik biotexnologlarning asosiy e’tibori organik xom ashyolardan oson
assimilyasiya qilish jarayonida ba’zi bir mikroorganizmlargina (masalan,
Aspergillus
zamburug‘i
turlari,
Bac.subtillis
va boshqalar) ajrata oladigan, murakkab amilolitik
fermentlar kompleksi
talab etadigan, organik xom ashyo -
kraxmalga
qaratilgan.
