69
ADF ni fosforlashga olib keladigan reaksiya, oksidlanish reaksiyasi hisoblanadi. Bijg‘ish
vaqtida energiya tiklanishidan tashqari vodorod atomini bir organik birikmadan ikkinchisiga
o‘tishi sodir bo‘ladi.
Organik birikmalar bijg‘ishni har xil bosqichlarida donor yoki akseptor vazifasini bajaradi.
Bijg‘itishni oraliq bosqichlarida suvsizlanish reaksiyalarida vodorodning
akseptori vazifasini
NAD
+
bajaradi. Reaksiya natijasida hosil bo‘lgan NADN keyinchalik oksidlanib NAD
+
ga
aylanadi, vodorod atomlari esa substratni oraliq mahsuloti metabolizmiga o‘tadi.
“Bijg‘ish”
atamasi biologik jarayonlarda umumlashgan ma’noda ishlatilib, u tirik
organizmlar tomonidan
kislorodsiz sharoitda, energiya olish uchun organik birikmalarni to‘la
bo‘lmagan parchalanishi ma’nosini beradi.
Mana shundan kelib chiqqan holda, erda dastlabki organizmlar atmosferada kislorod
bo‘lmagan sharoitda paydo bo‘lgan deb hisoblanadi. Bijg‘ishni organik substratlardan energiya
ajratib chiqaruvchi birinchi biologik jarayon deb qarash mumkin.
Har qanday tipdagi bijg‘ish jarayoni qo‘yidagi keltirilgan chizma asosida amalga oshadi.
Amalda u yoki bu tipdagi bijg‘ish jarayoni, o‘sha murakkab va ko‘p bosqichli fermentativ
reaksiyalar natijasida hosil bo‘luvchi oxirgi mahsulot bilan aniqlanadi.
Bijg‘ish jarayoni har xil taksonomik guruhlarga mansub bo‘lgan mikroorganizmlar
tomonidan amalga oshiriladi.
Fundamental fanlarni rivojlantirish doimiy ravishda biotexnologiyadan
foydalanish
davrasini yanada kengaytirib borgani sari, biotexnologiyaning o‘zi fundamental fanlar oldiga
yangidan yangi vazifalar qo‘yib boradi.
Biotexnologiyaning asosiy vazifalaridan biri tirik mikroorganizmlarga xos bo‘lgan ochiq
yoki yopiq tizimdagi biotexnologik jarayonlardan sanoat sharoitida foydalanishdan iboratdir. Bu
birinchi
navbatda, mikroorganizmlarga xos bo‘lgan fermentativ reaksiyalarning beqiyos
imkoniyatlaridan foydalanish va mikroorganizmlar shtammlarini genetik modifikatsiya qilish
orqali bu imkoniyatlarni yanada kuchaytirishdan iborat.
