|
Yadroviy nurlanishlar hosil bo’lishi
|
| bet | 3/16 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 5,53 Mb. | | #136062 |
Bog'liq Hayotxon kurs ishi (2) G\'afurova Zilola. Reja, 11-15 topshiriqlar, Independent work.Last version, 7-maruza boyicha materiallar, 1678168039, 9-sinf Informatika imtihon javoblari 2023, funksional elementlar va ulardan sxemalar yasash, 3 mavzuAbduvahobova Nodirabegim Abdivakhid qizi, klapeyron klauzius tenglamasi. kriti, Fizikaning dolzarb muammolari mustaqil ish, 7, 14, Turkiy tillarning qiyosiy-tarixiy grammatikasi (1), AeLQ va EQ Yadroviy nurlanishlar hosil bo’lishi
Atom yadrosining ichki xossalarini o’rganishning yagona yo’li, bu yadroning elementar zarralar va elementar bo’lmagan zaralar bilan to’qnashuvini kuzatishdan iborat. Bunda zarralar katta kinetik energiyalarga ega bo’lishlari zarur. Bunday energiyali zaralar radioaktiv yemirilish vaqtida hosil bo’lmaydi. SHuning uchun bunday energiyali zarralar oqimini hosil qilish uchun maxsus qurilmalardan foydalaniladi. Juda katta energiyali zarrachalarni yuzaga keltiruvchi qurilmalarga tezlatgichlar deyiladi. Har qanday tezlatgich – tezlatilayotgan zarrralar manbaidan, tezlatuvchi kamera va tezlatilgan zarralar yo’naltiriladigan nishondan iborat bo’ladi.
1.1.1-rasm. Yadro nurlanishi.
Shuningdek, u radioaktivlik nomi bilan ham tanilgan. Bu zarrachalarning o'z-o'zidan chiqarilishi yoki bir vaqtning o'zida radiatsiya yoki ikkalasi. Ushbu zarralar va nurlanish ularni hosil qiluvchi ba'zi nuklidlarning parchalanishidan kelib chiqadi. Yadro energetikasining maqsadi atomlarning ichki tuzilishlarini parchalanish natijasida energiya hosil qilishdir.
Ushbu maqolada biz sizga yadroviy nurlanish nima ekanligini, uning xususiyatlari va ahamiyatini aytib beramiz.
1.1.2-rasm. Radioaktivlik nurlanish
Ushbu zarralar va nurlanish ularni hosil qiluvchi ba'zi nuklidlarning parchalanishidan kelib chiqadi. Ular ichki tuzilmalar joylashuvi tufayli parchalanadi.
Radioaktiv parchalanish beqaror yadrolarda bo'ladi. Ya'ni, yadrolarni bir-biriga bog'lab turadigan ulanish energiyasiga ega bo'lmaganlar. Antuan-Anri Bekkerel radiatsiyani tasodifan topdi. Keyinchalik, Bekkerelning tajribalari orqali xonim Kyuri boshqa radioaktiv materiallarni topdi. Yadro nurlanishining ikki turi mavjud: sun'iy va tabiiy radioaktivlik.
Tabiiy radioaktivlik - bu tabiiy radioaktiv elementlarning zanjiri va odam bo'lmagan manbalar tufayli tabiatda paydo bo'ladigan radioaktivlik. U har doim atrof-muhitda mavjud bo'lgan. Tabiiy radioaktivlikni quyidagi yo'llar bilan oshirish mumkin:
|
| |
