Ko‘p tarqalgan tabiiy ofatlarning qisqacha tavsifi va turli




Download 5,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/147
Sana25.05.2024
Hajmi5,44 Mb.
#253549
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   147
Bog'liq
жумаева

 
Ko‘p tarqalgan tabiiy ofatlarning qisqacha tavsifi va turli
harakter li aholi jabrlanishi.
Zilzila 
– yer ning ma’lum bir qatlamida sodir bo‘luvchi spetsifik (xos) 
hodisadir. Bu quruqlikda, suv ostida sodir bo‘luvchi aholi uchun xatarli hodisadir. 
Zilzila bo‘lishini oldindan bildiruvchi bilvosita belgilari bor. Masalan: yer
qatlamidagi o‘zgarishlar, yer ostidagi suvning fizik - kimyoviy tarkibining 
o‘zgarishi (geofizik stansiyalarda maxsus asboblar aniklaydi). YAna ba’zi bir 
belgilari borki, uni seysmik xavfli tumanlarda yashovchi aholi bilishi kerak. Ilgari 
havosi toza bo‘lgan tumanlarda gaz hidining paydo bo‘lishi, uy xayvonlari va 
qushlarning bezovta bo‘lishi, ba’zi bir yaltirashlar vujudga kelishi, bir-biriga yaqin 


31 
ammo tegmay turgan elektr simlaridan uchqun chiqishi, uy devorlari ichki 
yuzasining havorang ko‘kimtir yaltirashi, lyuministent chiroklarining (lampa) uz-
o‘zidan zilziladan oldinrok yonishi. YUqorida aytilgan belgilar aholini zilzila 
bo‘lishi extimoli to‘g‘risida ogohlantirishga sababchi bo‘ladi.
Zilzila doimo aholi ruxining turli darajada buzulishiga olib keladi. Aktiv 
(o‘tkir) harakat reaksiyasini, keyin depressiya (tushkunlik) bilan almashadi. Hayot 
shuni ko‘rsatadiki, shu sababli aholi olgan travmalar (jarohat)ni ko‘pchiligi qo‘rqish, 
vaxima, o‘z harakatini kuzata olmaslik natijasida sodir bo‘ladi. Zilzilaning 
odamlarga ruhiy shikastini pasaytirish mumkinmi? Xa, dastavval har bir inson 
yuqori fukorolik ruxda tarbiyalanishi, jangavorlik, o‘zini tuta bilishi, intizomli, 
fakat o‘zi va yaqinlari oldida emas, balki ish — o‘qish, turmush joyida uni o‘rab 
olgan odamlar oldidagi javobgarligini bilishi kerak.
01.10.1948-yil Ashxabod shaxrida ro‘y ber gan zilzila shaharni butunlay 
vayronaga aylantirishi bilan birga 110 ming kishi hayotiga zomin ham bo‘lgan. 
7.12.1988-yil Armanistonda 25,5 ming kishi qurbon bo‘lgan. Iroqda 1990 yil 50 
ming kishi; Turkiyada 1999 yil 45 mingdan ortiq kishi shikastlangan. Vatanimiz 
hudud ida Burchumulla - 1959 yil Toshkent 26. 4. 1966 yil, Nazarbek - 1986 yil 
kuchli zilzila uchradi. 27 may 1995 yil Rossiyaning Neftegorsk shaxrida 9. 2 ball. 
95 % inshoatlar buzilgan.

Download 5,44 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   147




Download 5,44 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ko‘p tarqalgan tabiiy ofatlarning qisqacha tavsifi va turli

Download 5,44 Mb.
Pdf ko'rish