|
«Hayot faoliyati xavfsizligi»
|
| bet | 21/37 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 11,18 Mb. | | #254801 |
Bog'liq «Hayot faoliyati xavfsizligi»Nazorat uchun savollar
1. Ko’ngilli o’t o’chirish guruhlarini ayting?
2. OXP-10 o’t o’chirgichning ishchi aralashmasi nimadan iborat?
3. OVP-10 o’t o’chirigichning tuzilishini va ish prinsipini ayting.
4. Korbonad angidridli o’t o’chirgich qayerda ishlatiladi?
5. Nima uchun o’t o’chirgichlar birlamchi o’t o’chirish vositasi deyiladi?
5 – Amaliy mashg’ulot.
Qishloq xo’jaligi texnikasidan fuqaro mudofasi maqsadlarida foydalanish.
Darsning maqsadi: Qishloq xo’jaligi texnikasidan fuqaro mudofasi maqsadlarida foydalanish tartiblarini o’rganish.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. G’oyipov H.Ye. «Mehnat muhofazasi» O’quv qo’llanma. Toshkent 2000 y.
2. O’zbekiston Respublikasinining Mehnatni muhofaza qilish to’g’risidagi qonuni. T. -1993
Darsni o’tkazish tartibi:
1. Qishloq xo’jaligi texnikasidan fuqaro mudofasi maqsadlarida foydalanish usulini o’rganish.
2. Qishloq xo’jaligi texnikasidan fuqaro mudofasi maqsadlarida foydalanishni aniqlash.
DARSNING MAZMUNI
Transport energetika. kommunal tizimlaridagi avariya va halokatlar. Yong‘inlar.
Temir yoldagi avariyalar-tabiiy ofatlar natijasida, shuningdek texnika ekspulatatsiyasi, texnologik jarayonlar, sifatsiz mexanik ta‘mirlanishi, ayrim shaxslarning intizomsizligi va nazorat yo‘qligi oqibatida vujudga kelishi mumkin. Ular ham o‘z navbatida katta vayronalarga, yong‘in kelib chiqishiga, portlashlarga, KTZM bilan zararlanishlarga, poezdlar va temir yo‘llaming buzilishiga, odamlarning halok bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Ushbu transport turida uchraydigan favqulodda vaziyat, yong‘inlar- portlashlarga, yo‘nalishdagi vagonlaming ishdan chiqishiga, aholining, yoTovchilarning nobud bo'lishiga vagonlaridagi davlat boyliklarining nobud bolishiga, qolaversa, sodir etilgan joylardagi aholi va hududlar turli darajada zarar ko‘rishiga, ayniqsa turli zaharli moddalar yuklatilgan vagonlarda sodir etilganda hududdaming va aholining zaharlanishiga olib keluvchi holat.Asosan, temir yollaming nosozligi, harakat tarkibining texnik nosozligi, aloqa vositalarining nosozligi, dispetcher aloqa boglovchi xodimlarning ahamiyatsizligi, sovuqqonliligidir. Ko'pincha harakat tarkibining izlardan chiqib ketishi to‘qnashuvlar, chorrahalardagi to‘qnashuvlar, vagonlarda yong‘in va portlashlarning sodir etilishiga olib keladi. Turli suyuq portlovchi modaalami tashish hollarda, qolaversa suv toshqinlarida, ko‘chkilarda sodir etilish ehtimollari bor. Eng katta xavf tug‘diruvchi favqulodda vaziyatlar yonuvchan, portlovchi, turli zaharli moddalami tashuvchi yuk sisternalarda, yuk poezdlarida sodir boladigan voqealardir. Ushbu favqulodda vaziyatlami bartaraf etish juda og‘ir. Shu boisdan ham ulami oldindan ogohlantirish ishlarini, kelib chiqish sabablarini bartaraf etish maqsadga muvofiq. Ushbu borada hududlarimizda va boshqa davlatlarda sodir etilayotgan favqulodda vaziyatlar juda ко‘p. Eng avvalo bu borada bunday favqulodda vaziyatning oldini olmoq maqsadga muvofiqdir. Rejaviy-profilaktik koLrik va texnik ta‘mirlash ishlarining o‘z vaqtida olkazilishi, xizmat muddati qoidalari talablariga amal qilish, boshqarish va aloqa tizimlarining ish sifatini oshirish, dispetcherlaming bilim saviyasini oshirish, ulaming xizmatini yaxshilash va h.k. Jumladan “Fuqaro muhofazasi to‘rrisida”gi qonunning 16-moddasida bayon Transport enereetika. kommunal tizimlaridagi avariya va halokatlar. Yong’inlar. Temir yoldagi avariyalar-tabiiy ofatlar natijasida, shuningdek texnika ekspulatatsiyasi, texnologik jarayonlar, sifatsiz mexanik ta‘mirlanishi, ayrim shaxslarning intizomsizligi va nazorat yo‘qligi oqibatida vujudga kelishi mumkin. Ular ham o‘z navbatida katta vayronalarga, yong‘in kelib chiqishiga, portlashlarga, KTZM bilan zararlanishlarga, poezdlar va temir yo‘llaming buzilishiga, odamlarning halok bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Ushbu transport turida uchraydigan favqulodda vaziyat, yong‘inlar portlashlarga, yo‘nalishdagi vagonlaming ishdan chiqishiga, aholining, yoTovchilarning nobud bo'lishiga vagonlaridagi davlat boyliklarining nobud bolishiga, qolaversa, sodir etilgan joylardagi aholi va hududlar turli darajada zarar ko‘rishiga, ayniqsa turli zaharli moddalar yuklatilgan vagonlarda sodir etilganda hududdaming va aholining zaharlanishiga olib keluvchi holat.Asosan, temir yollaming nosozligi, harakat tarkibining texnik nosozligi, aloqa vositalarining nosozligi, dispetcher aloqa boglovchi xodimlarning ahamiyatsizligi, sovuqqonliligidir. Ko'pincha harakat tarkibining izlardan chiqib ketishi to‘qnashuvlar, chorrahalardagi to‘qnashuvlar, vagonlarda yong‘in va portlashlarning sodir etilishiga olib keladi. Turli suyuq portlovchi modaalami tashish hollarda, qolaversa suv toshqinlarida, ko‘chkilarda sodir etilish ehtimollari bor. Eng katta xavf tug‘diruvchi favqulodda vaziyatlar yonuvchan, portlovchi, turli zaharli moddalami tashuvchi yuk sisternalarda, yuk poezdlarida sodir boladigan voqealardir. Ushbu favqulodda vaziyatlami bartaraf etish juda og‘ir. Shu boisdan ham ulami oldindan ogohlantirish ishlarini, kelib chiqish sabablarini bartaraf etish maqsadga muvofiq.Ushbu borada hududlarimizda va boshqa davlatlarda sodir etilayotgan favqulodda vaziyatlar juda ко‘p. Eng avvalo bu borada bunday favqulodda vaziyatning oldini olmoq maqsadga muvofiqdir. Rejaviy-profilaktik koLrik va texnik ta‘mirlash ishlarining o‘z vaqtida olkazilishi, xizmat muddati qoidalari talablariga amal qilish, boshqarish va aloqa tizimlarining ish sifatini oshirish, dispetcherlaming bilim saviyasini oshirish, ulaming xizmatini yaxshilash va h.k. Jumladan “Fuqaro muhofazasi to‘rrisida”gi qonunning 16-moddasida bayon etilganidek “Fuqaro muhofazasi sohasida rahbariar va mutaxassislami tayyorlash va qayta tayyorlash malaka oshirish muassasalari, maxsus o‘quv-uslubiyot markazlarida, shuningdek ish joyida amalga oshiriladi”. 0 ‘zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ulami oldini olish va harakat qilish davlat tizimi to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasining 558- sonli qaroriga muvofiq “0 ‘zbekiston temir yo‘llari” davlat aksiyadorlik kompaniyasiga “Temir y o i transporti vositalaridan avariyasiz foydalanish, tashish chog‘ida portlovchi, yong'in xavfi boigan yuklar va KTZM xavfsizligini ta‘minlash tadbirlarini tashkil etish va amalga oshirish” vazifalari yuklatiladi. Transportdagi fuqarolaming halok bo‘lishiga, portlash va yong'inlami chiqishiga olib keladi. Agarda yuk tashuvchi avtotransportlarda avariya holati sodir etilganida, turli neft, portlovchi modda yoki zahar-lovchi moldalaming avariya sodir etilgan joylarda tarqalishiga hamda ushbu hududdagi aholining nobud bolishiga, zaharlanishiga, bino va inshootlarning buzilishiga olib keladi. Fuqarolarimizning eng avvalo transport harakat xavfsizligi qoidalanga rioya qilmasligi, tezlikni oshirishi, spirtli ichimliklar iste‘mol qilib transport vositalarini boshqarishi, qarama-qarshi yollarga chiqib ketishi, texnik nosoz transporti ami boshqarishi, qolaversa yo‘llaming talab darajasida emasligidir. Asosan sodir etilgan avariya va halokatlardan 70-80 foizi halokat sodir etilgandan so‘ng 2-3 soat ichida ularga tez tibbiy yordam ko‘rsatilmasligidan nobud bo‘lishadi. Transportlarda tibbiy yordam qutilarining yo‘qligi, aholining va xodimlarining birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish tadbirlarini yaxshi bilmasligi, ushbu transport sodir etilayotgan avariyalarda ko‘plab insonlar nobud bolishiga olib kelmokda. Bu borada DAN boshqarmasi xodimlarining transport texnik ko‘rigini o‘tkazish vaqtida ushbu yo‘nalishdagi masalalarga ahamiyat bermasligi, qolaversa turli davlat transport boshqarma boshliqlarining etiborsizligidir. Ushbu turdagi favqulodda vaziyatlar yil sayin ortib bormokda, achinarlisi ham shundaki, begunoh fuqarolarimiz bevaqt olamdan ko‘z yummoqdalar. Rejaviy-profilaktik ko‘rik va texnik ta‘mirlash ishlamning o‘z vaqtida o‘tkazilishi, texnik nosoz transport vositasidan foydalanmaslik, barcha turdagi yo‘l harakati qoidalariga rioya qilish, YPX xodimlarining, haydovchilaming, qolaversa aholining birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish bo‘yicha bilim va malakalarini oshirish, yo‘l tarmoqlarini me‘yoriy talab darajasida saqlash, shaharlarda ko‘i sathli yo‘llardan, piyodalaming yerosti yo‘laklaridan samaraliroq foydalanish va h.k.
|
| |
