o‘quvchilari uchun). – T.: Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2010-yil, 178-180-betlar.
47
Kanora
qirg'oq
Muxtasar
ixcham, kichik
Shohroh
katta yo'l
“
Zinama zina” (ZZ) metodi.
Bu metod orqali ―Boburnoma‖
asaridagi ma‘lumotlarni va asar haqidagi bilimlarni o‗rganamiz.
1-o„quvchi: ―Boburnoma‖da XV asrning oxiridan XVI asrning 30-yillariga
qadar ro‗y bergan tarixiy voqealar aks ettiriladi. Asar 1494-yil voqeasi tasviri
bilan, Samarqand hukmdori Sulton Ahmad mirzoning Farg‗onaga hujumi,
Umarshayx mirzoning halok bo‗lishi va 12 yoshga qadam qo‗ygan
Boburning
taxtga chiqishi bayoni bilan boshlanadi. ―Boburnoma asari Zahiriddin Muhammad
Bobur qalamiga mansub bo‗lgan memuar xarakterdagi asar hisoblanadi.
2-o„quvchi: Farg‗ona, Andijon, Samarqand,
Kobul, G‗azna va Hindiston ta‘rifi
ham keltirilgan. Xususan Samarqand shunday tariflanadi:
“Rub’i maskunda
Samarqandcha latif shahr kamroqdur. Beshinchi iqlimdindur. Shahri
"Boburnoma
" qanday
asar?
Asarda qaysi
shahar
nomlari bor?
Asarni
yaratishda
yozuvchi
mahorati.
Asarda
qaysi
tarixiy shaxs
nomlari
keltirilgan?
"Boburnoma
"ning
bugungi
kundagi
ahamiyati?
48
Samarqanddur, viloyatini Movarounnahr derlar. Hech yog‘iy qahr va g‘alaba ila
munga dast topmog‘on uchun “baldayi mahfuza” derlar.
3-o‘quvchi: Muallif tarixiy voqealarni sanab o‗tish yoki ular haqida ma‘lumot
berish bilan cheklanmaydi, balki u tarixiy voqealarning manzarasini,
tarixiy
shaxslarning qiyofasi va xarakterini, tabiat lavhalarini chizib beradi, maroqli va
jozibali badiiy uslub bilan
turli xil sarguzashtlarni, rivoyat va latifalarni hikoya
qiladi, xalq maqollari va she‘riy parchalar bilan o‗z asarini bezaydi, turli usul va til
vositalaridan foydalanadi.
4-o„quvchi: ―Boburnoma‖da Alisher Navoy,
Abdurahmon Jomiy, Husayn
BoyqaroBehzod kabi ko‗plab yirik ijodkorlar tavsif etilib,
ularning ijodiy
faoliyatiga xolis baho beriladi. ―Boburnoma‖da ikki yuzdan ortiq tarixiy shaxsning
nomi tilga olinadi. Masalan,
Bobur Alisher Navoiy haqida so‘zlaganda uni
“Alisherbek naziri yo‘q kishi erdi. Turkiy til bilan to she’r aytibdurlar, hech kim
oncha ko‘p va xo‘b aytqon emas”, deb ta‘riflaydi
va fan-madaniyat homiysi
ekanligi alohida ta‘kidlanadi.
5-o‘quvchi:
Asarda O‗rta Osiyodan Hindistongasha bo‗lgan o‗lkalardagi deyarli
50 yillik voqealar tasvirlangan.
―Boburnoma‖ – adabiy va tarixiy ahamiyatga
molik asar. Unda o‗z davrining ko‗plab kishilarining turli vaziyatdagi
kechinmalari, siyosiy ahvoli haqidagi ma‘lumotlar jamlangan. Osiyoning ko‗plab
tog‗lari,
daryolari, o‗rmon va cho‗llari, iqlimi, aholisi, ijtimoiy, iqtisodiy haqida
ma‘lumotlar keltirilgan.
O‘qituvchi : ―Boburnoma‖ – ilmiy, adabiy va tarixiy ahamiyatga molik asar.
Unda o‗z davridagi ko‗plab kishilarning turli vaziyatlardagi kechinmalari,
Osiyoning ko‗plab tog‗lari, daryolari, o‗rmon va cho‗qqilari, iqlimi, aholisi,
ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy ahvoli haqida ma‘lumotlar jamlangan.
